پرش به محتوا

آثار افزایش علم معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '“' به '«'
جز (جایگزینی متن - ' آن‌که ' به ' آنکه ')
جز (جایگزینی متن - '“' به '«')
 
خط ۲۹: خط ۲۹:
# [[اثبات امامت]] در حال انجام: رخداد [[ازدیاد علم امام]] در [[شب قدر]]، [[امامت]] فعلیه و در حال انجام امام زنده، [[حضرت حجت بن الحسن]] {{ع}} را به [[اثبات]] می‌رساند. ایشان امام مُتصرِّف در حوزه امامتی خود می‌باشند؛ زیرا امامت، به عنوان [[جانشینی]] [[رسول الله]] {{صل}}، به معنای [[حاکم]] [[سیاسی]] نیست، بلکه [[تدبیر]] [[نظام]] خلایق را که خداوند در شب قدر مقدر می‌گرداند، [[فرشتگان]] نزد [[امام عصر]] می‌آورند و ایشان به عنوان [[جانشین پیامبر اکرم]] {{صل}}، باید این تقدیرات را دریافت کند و سپس با شیوه [[مدیریت]] پنهان، به [[اجرا]] درآورد. روشن است این چنین امامتی، ایستا و اسمی نمی‌باشد، بلکه امامت درحال انجام است. برخی برای تبیین دیدگاه‌های [[اعتقادی]]، از مسئله افزایش علم امام بهره جسته‌اند که صَرف نظر از ارزیابی، عبارت‌اند از:
# [[اثبات امامت]] در حال انجام: رخداد [[ازدیاد علم امام]] در [[شب قدر]]، [[امامت]] فعلیه و در حال انجام امام زنده، [[حضرت حجت بن الحسن]] {{ع}} را به [[اثبات]] می‌رساند. ایشان امام مُتصرِّف در حوزه امامتی خود می‌باشند؛ زیرا امامت، به عنوان [[جانشینی]] [[رسول الله]] {{صل}}، به معنای [[حاکم]] [[سیاسی]] نیست، بلکه [[تدبیر]] [[نظام]] خلایق را که خداوند در شب قدر مقدر می‌گرداند، [[فرشتگان]] نزد [[امام عصر]] می‌آورند و ایشان به عنوان [[جانشین پیامبر اکرم]] {{صل}}، باید این تقدیرات را دریافت کند و سپس با شیوه [[مدیریت]] پنهان، به [[اجرا]] درآورد. روشن است این چنین امامتی، ایستا و اسمی نمی‌باشد، بلکه امامت درحال انجام است. برخی برای تبیین دیدگاه‌های [[اعتقادی]]، از مسئله افزایش علم امام بهره جسته‌اند که صَرف نظر از ارزیابی، عبارت‌اند از:
# دیدگاه افزایش [[کمالات]] [[اهل بیت]] {{عم}} به سبب [[درود فرستادن]] بر آنان: درباره اینکه آیا [[صلوات بر پیامبر]] و [[ائمه اطهار]] {{عم}}، به آنان نفعی می‌بخشد و سبب ارتقای [[درجه]] آنان می‌گردد یا فقط به [[درود]] فرستنده فایده می‌رساند، بین [[عالمان]] [[اختلاف]] وجود دارد. [[مرحوم مجلسی]] و برخی دیگر بر این باورند که هرچند [[مقامات]] اهل بیت {{عم}} بسیار والا است، اما در مقایسه با ذات احدیت بسیار ناچیز است. پس [[استعداد]] ارتقا به درجات بالاتر را دارند. یکی از مستندات این دیدگاه [[احادیث]] افزایش علم امام است<ref>مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول، ج۱۲، ص۱۱۲-۱۱۳؛ خویی، حبیب الله، منهاج البراعة، ج۵، ص۲۹۰.</ref>.
# دیدگاه افزایش [[کمالات]] [[اهل بیت]] {{عم}} به سبب [[درود فرستادن]] بر آنان: درباره اینکه آیا [[صلوات بر پیامبر]] و [[ائمه اطهار]] {{عم}}، به آنان نفعی می‌بخشد و سبب ارتقای [[درجه]] آنان می‌گردد یا فقط به [[درود]] فرستنده فایده می‌رساند، بین [[عالمان]] [[اختلاف]] وجود دارد. [[مرحوم مجلسی]] و برخی دیگر بر این باورند که هرچند [[مقامات]] اهل بیت {{عم}} بسیار والا است، اما در مقایسه با ذات احدیت بسیار ناچیز است. پس [[استعداد]] ارتقا به درجات بالاتر را دارند. یکی از مستندات این دیدگاه [[احادیث]] افزایش علم امام است<ref>مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول، ج۱۲، ص۱۱۲-۱۱۳؛ خویی، حبیب الله، منهاج البراعة، ج۵، ص۲۹۰.</ref>.
# دیدگاه دوگانه محوری ارتباط [[قرآن]] و [[سنت]]: برخی درباره چگونگی تعامل و ارتباط قرآن و سنت، چهار دیدگاه مطرح کرده‌اند<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۱۹۳.</ref>. یکی از آنها که با عنوان “دیدگاه دوگانه محوری” مطرح شده، سنت را به عنوان منبعی مستقل و در عرض [[قرآن]] معرفی می‌کند و بیان می‌دارد: [[سنت]] به طُرُق گوناگون ایفای نقش می‌کند. سنت هم می‌تواند نقش تبیینی داشته باشد، و هم می‌تواند با آوردن مطالبی تازه، نقش نوگستری را ایفا کند<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۲۷۹.</ref>. ایشان [[احادیث]] [[افزایش علم امام]] را به عنوان یکی از مستندات [[روایی]] این نظریه مطرح کرده‌اند<ref>در تقریر استدلال چنین می‌فرمایند: «پیدا است اگر همه آن‌چه که ائمه باید بدانند در قرآن آمده باشد و همه پرسش‌های دینی در این کتاب آسمانی منعکس شده باشد، پایان‌پذیری علم آنان و نیز عروج روحشان به آسمان برای افزایش دانش معنا نخواهد داشت» نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۳۱۹، ۶۰۲. با واژه «پایان‌پذیری» در گفتار نویسنده (نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۳۱۸، ۵۶۲، ۶۰۲) همراه نیستیم؛ چراکه این روایات نه تنها ناظر به پایان‌پذیری دانش اهل بیت {{عم}} نیست، بلکه ناظر به پایان‌ناپذیری آن است. البته قطعاً نویسنده فاضل منظورشان اتمام علم اهل بیت {{عم}} نبوده است و اشکال ما تنها در واژه‌پردازی است.</ref>. نیز در این [[نظریه]] احادیث یادشده، شاهدی بر توگستری [[روایات]] در عرصه راهنما‌شناسی برشمرده شده است<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۵۶۰-۵۶۱. با توجه به فصل اول این نوشتار: «افزایش علم امام از منظر قرآن»، به سختی می‌توان نوگستری یادشده را از طریق احادیث ازدیاد علم امام پذیرفت.</ref>.
# دیدگاه دوگانه محوری ارتباط [[قرآن]] و [[سنت]]: برخی درباره چگونگی تعامل و ارتباط قرآن و سنت، چهار دیدگاه مطرح کرده‌اند<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۱۹۳.</ref>. یکی از آنها که با عنوان «دیدگاه دوگانه محوری” مطرح شده، سنت را به عنوان منبعی مستقل و در عرض [[قرآن]] معرفی می‌کند و بیان می‌دارد: [[سنت]] به طُرُق گوناگون ایفای نقش می‌کند. سنت هم می‌تواند نقش تبیینی داشته باشد، و هم می‌تواند با آوردن مطالبی تازه، نقش نوگستری را ایفا کند<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۲۷۹.</ref>. ایشان [[احادیث]] [[افزایش علم امام]] را به عنوان یکی از مستندات [[روایی]] این نظریه مطرح کرده‌اند<ref>در تقریر استدلال چنین می‌فرمایند: «پیدا است اگر همه آن‌چه که ائمه باید بدانند در قرآن آمده باشد و همه پرسش‌های دینی در این کتاب آسمانی منعکس شده باشد، پایان‌پذیری علم آنان و نیز عروج روحشان به آسمان برای افزایش دانش معنا نخواهد داشت» نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۳۱۹، ۶۰۲. با واژه «پایان‌پذیری» در گفتار نویسنده (نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۳۱۸، ۵۶۲، ۶۰۲) همراه نیستیم؛ چراکه این روایات نه تنها ناظر به پایان‌پذیری دانش اهل بیت {{عم}} نیست، بلکه ناظر به پایان‌ناپذیری آن است. البته قطعاً نویسنده فاضل منظورشان اتمام علم اهل بیت {{عم}} نبوده است و اشکال ما تنها در واژه‌پردازی است.</ref>. نیز در این [[نظریه]] احادیث یادشده، شاهدی بر توگستری [[روایات]] در عرصه راهنما‌شناسی برشمرده شده است<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۵۶۰-۵۶۱. با توجه به فصل اول این نوشتار: «افزایش علم امام از منظر قرآن»، به سختی می‌توان نوگستری یادشده را از طریق احادیث ازدیاد علم امام پذیرفت.</ref>.
# دیدگاه تام نبودن [[علوم ائمه]]: برخی افزایش علم امام را شاهدی بر [[محدودیت علم]] [[امام]] قلمداد کرده‌اند و در تشریح تام بودن نوشته‌اند: تام بودن [[علم امام]] بدین معنا است که هیچ دانشی نیست که برای غیرخداوند ممکن باشد و امام نسبت به آن [[آگاه]] نباشد. بنابراین دیدگاه امام به تمام [[علوم]] و جزئیات حوادث [[جهان]] و در تمام زمان‌ها در محدوده قابل [[تصور]] برای غیرخداوند آگاه است... در مقابل این دیدگاه [[اندیشه]] تام نبودن علوم ائمه می‌باشد که می‌گوید: ضرورتی ندارد که امام به همه امور [[جهان]] به طور جزئی و تفصیلی [[آگاه]] باشد. ریشه این [[اختلاف]]، ظهور متفاوت برخی روایاتی است که در این موضوع نقل شده است<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۶۰.</ref>. آن‌گاه ضمن صحیح خواندن اسناد “احادیث [[ازدیاد علم]] امام”، آنها را به عنوان دومین [[شاهد]] بر نظریه “تام نبودن [[علوم]] ائمه” مطرح نموده‌اند<ref>هاشمی، علی، «علم امام، تام یا محدود»، مشرق موعود، ج۳۲، ص۵۰.</ref>.
# دیدگاه تام نبودن [[علوم ائمه]]: برخی افزایش علم امام را شاهدی بر [[محدودیت علم]] [[امام]] قلمداد کرده‌اند و در تشریح تام بودن نوشته‌اند: تام بودن [[علم امام]] بدین معنا است که هیچ دانشی نیست که برای غیرخداوند ممکن باشد و امام نسبت به آن [[آگاه]] نباشد. بنابراین دیدگاه امام به تمام [[علوم]] و جزئیات حوادث [[جهان]] و در تمام زمان‌ها در محدوده قابل [[تصور]] برای غیرخداوند آگاه است... در مقابل این دیدگاه [[اندیشه]] تام نبودن علوم ائمه می‌باشد که می‌گوید: ضرورتی ندارد که امام به همه امور [[جهان]] به طور جزئی و تفصیلی [[آگاه]] باشد. ریشه این [[اختلاف]]، ظهور متفاوت برخی روایاتی است که در این موضوع نقل شده است<ref>نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، ص۶۰.</ref>. آن‌گاه ضمن صحیح خواندن اسناد «احادیث [[ازدیاد علم]] امام”، آنها را به عنوان دومین [[شاهد]] بر نظریه «تام نبودن [[علوم]] ائمه” مطرح نموده‌اند<ref>هاشمی، علی، «علم امام، تام یا محدود»، مشرق موعود، ج۳۲، ص۵۰.</ref>.


نتیجه آنکه آثار [[افزایش علم امام]] در سه حوزه قابل بررسی است: آثاری که به خود [[امام]] بازگشت دارد، آثاری که به سایر موجودات هستی می‌رسد، و در پایان تأثیراتی است که در نظریه‌های [[علمی]] برجای می‌گذارد.»<ref>[[محمد تقی یارمحمدیان|یارمحمدیان، محمد تقی]]، [[ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت (کتاب)|ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت]] ص ۳۲۷-۳۳۶.</ref>.
نتیجه آنکه آثار [[افزایش علم امام]] در سه حوزه قابل بررسی است: آثاری که به خود [[امام]] بازگشت دارد، آثاری که به سایر موجودات هستی می‌رسد، و در پایان تأثیراتی است که در نظریه‌های [[علمی]] برجای می‌گذارد.»<ref>[[محمد تقی یارمحمدیان|یارمحمدیان، محمد تقی]]، [[ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت (کتاب)|ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت]] ص ۳۲۷-۳۳۶.</ref>.
۲۱۸٬۸۳۴

ویرایش