تشبه به کفار: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
مهم‌ترین مبحث [[فقهی]] که به مسئله تهاجم فرهنگی می‌پردازد، | مهم‌ترین مبحث [[فقهی]] که به مسئله تهاجم فرهنگی می‌پردازد، «تشبه به کفار» است. تشبه به این معناست که شخصی در نحوه [[رفتار]] یا پوششی که - به لحاظ جنسیت، [[دین]] یا غیر آن - نشانه و مشخصه طایفه‌ای از [[انسان‌ها]] به شمار می‌رود، همانند آنان شود، مانند [[پوشیدن لباس]] [[زن]] توسط مرد و عکس آن و آویختن [[صلیب]] به گردن توسط [[مسلمان]]. از این عنوان در باب‌های گوناگون همچون [[صلات]]، [[حج]]، [[جهاد]]، [[تجارت]] و [[اطعمه]] و [[اشر]] به سخن رفته است. | ||
برخی از انواع تشبه [[حرام]] است و برخی [[مکروه]] و برخی دیگر مستحب‌اند. از مصادیق تشبه حرام، تشبه مسلمان به [[کافران]] در استفاده از نشانه‌های ویژه مذهبی آنان همچون صلیب است که از شعائرشان شمرده می‌شود<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ج۲ ص۲۶۳؛ علامه حلی، تذکره الفقهاء، ج۲، ص۳۷۹.</ref>. اما تشبه مکروه، تشبه مسلمان به کافران در [[لباس]] است؛ از جمله مصادیق این نوع تشبه که در [[فقه]] از آن یاد شده، بر سر گذاشتن برطله (نوعی کلاه ویژه [[یهودیان]]) و به کمر بستن چیزی شبیه زنار است<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ج۴، ص۲۴۸.</ref>. برخی از [[فقها]] [[احتیاط]] را در ترک این نوع تشبه دانسته‌اند<ref>سید محسن حکیم، دلیل الناسک، ص۴۸۸؛ زین الدین بصری بحرانی، کلمه التقوی، ج۳، ص۴۹۷.</ref> و برخی قایل به [[حرمت]] آن شده‌اند<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۶.</ref>. [[تشبه به کافران]] در [[رفتار]] که در ظاهر به آنان شباهت می‌یابد، هر چند انگیزه فاعل، این تشابه نباشد، [[مکروه]] است<ref>محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج۸، ص۳۶۷.</ref>. در [[حدیثی قدسی]] آمده است: {{متن حدیث|قل لعبادي لا تلبسوا ملابس اعدائي و لا تطعموا مطاعم اعدائي و لا تشبهوا بأعدائي فتكونوا اعدائي كما هم اعدائي}}<ref>سید عبد الحسین لاری، مجموعه مقالات، ص۲۱۶.</ref>: «ای [[پیامبر]]، به [[بندگان]] من بگو لباس‌های [[دشمنان]] مرا نپوشند، خوراکی‌های دشمنان مرا نخورند و خود را به دشمنان من شبیه نکنند که در این صورت [[دشمن]] من خواهند بود؛ چنان که آنان دشمن من هستند». | برخی از انواع تشبه [[حرام]] است و برخی [[مکروه]] و برخی دیگر مستحب‌اند. از مصادیق تشبه حرام، تشبه مسلمان به [[کافران]] در استفاده از نشانه‌های ویژه مذهبی آنان همچون صلیب است که از شعائرشان شمرده می‌شود<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ج۲ ص۲۶۳؛ علامه حلی، تذکره الفقهاء، ج۲، ص۳۷۹.</ref>. اما تشبه مکروه، تشبه مسلمان به کافران در [[لباس]] است؛ از جمله مصادیق این نوع تشبه که در [[فقه]] از آن یاد شده، بر سر گذاشتن برطله (نوعی کلاه ویژه [[یهودیان]]) و به کمر بستن چیزی شبیه زنار است<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ج۴، ص۲۴۸.</ref>. برخی از [[فقها]] [[احتیاط]] را در ترک این نوع تشبه دانسته‌اند<ref>سید محسن حکیم، دلیل الناسک، ص۴۸۸؛ زین الدین بصری بحرانی، کلمه التقوی، ج۳، ص۴۹۷.</ref> و برخی قایل به [[حرمت]] آن شده‌اند<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۶.</ref>. [[تشبه به کافران]] در [[رفتار]] که در ظاهر به آنان شباهت می‌یابد، هر چند انگیزه فاعل، این تشابه نباشد، [[مکروه]] است<ref>محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج۸، ص۳۶۷.</ref>. در [[حدیثی قدسی]] آمده است: {{متن حدیث|قل لعبادي لا تلبسوا ملابس اعدائي و لا تطعموا مطاعم اعدائي و لا تشبهوا بأعدائي فتكونوا اعدائي كما هم اعدائي}}<ref>سید عبد الحسین لاری، مجموعه مقالات، ص۲۱۶.</ref>: «ای [[پیامبر]]، به [[بندگان]] من بگو لباس‌های [[دشمنان]] مرا نپوشند، خوراکی‌های دشمنان مرا نخورند و خود را به دشمنان من شبیه نکنند که در این صورت [[دشمن]] من خواهند بود؛ چنان که آنان دشمن من هستند». | ||
تشبه به کفار به‌ویژه از اواخر دوره قاجار و در قالب [[تقلید]] از [[فرهنگ غربی]] در [[ایران]] به شکل جدی مطرح بوده و به همین دلیل فقهای معاصر توجه زیادی به این مسئله داشته‌اند. از جمله فقهایی که به این مسئله [[عنایت]] داشته و [[حکم]] شدیدی بر آن قایل شده، [[فقیه]] [[عارف]]، [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی]] است: «به [[گمان]] من شباهت به [[کفار]] در [[لباس]] از بقیه موارد زشت‌تر و قبیح‌تر است؛ زیرا [[تشبیه]] به [[دشمنان خدا]] و به لباس آنها در آمدن، پس از [[نهی]] صریح از این عمل، به [[حکم عقل]]، چیزی جز [[مبارزه]] و [[دشمنی]] با [[خدای متعال]] نیست... بنابراین در آمدن به لباس کفار در بلاد [[مسلمانان]] با توجه به اینکه این عمل نزد آنها از جمله [[منکرات]] است و شرایط [[جامعه]] خلاف عمل آنها را اقتضا می‌کند، جز اینکه مناسبتی ذاتی بین او و آنها را برساند، چیزی دیگری نیست؛ مثل بعضی از [[اهل]] [[زمان]] ما که با اینکه تشبه به فرنگیان به ضرر دنیایشان هم هست، باز تا حد امکان خود را شبیه به آنها می‌سازند و دیده شده که بعضی به خاطر تشبه به کفار، موی سیاه خود را زرد می‌کنند تا شبیه فرنگیان گردند»<ref>جواد آقا ملکی تبریزی، اسرار الصلوه، ص۱۱۵-۱۱۶.</ref>. | |||
[[آیت الله]] لاری از فقهای برجسته عصر [[مشروطه]]، حتی تشبه به کفار در تراشیدن ریش را نیز [[نفی]] می‌کند<ref>سید عبدالحسین لاری، مجموعه مقالات، ص۲۱۵.</ref> و [[معتقد]] است: «تمامی این لباس‌های شما چون شبیه به [[لباس]] [[کفار]] و مهیج [[شهوت]] [[اشرار]] و اراذل و [[فجار]] است، تغییرش لازم و تبدیلش فوراً [[واجب]]»<ref>رسول جعفریان، رسائل حجابیه، ج۲، ص۷۹۶.</ref>. [[حرمت]] تشبه به کفار در لباس و [[آرایش]] و [[رفتار]] که عمدتاً متأثر از [[فرهنگ غربی]] است، از آرایی است که فقهای معاصر غالباً به آن معتقدند: «به طور کلی تشبه به کفار [[حرام]] است و [[جوانان]] [[مسلمان]] باید از آرایش به نحو مذکور، [[پوشیدن]] این گونه البسه اجتناب نمایند»<ref>لطف الله صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ج۲، ص۱۸۰.</ref>. | [[آیت الله]] لاری از فقهای برجسته عصر [[مشروطه]]، حتی تشبه به کفار در تراشیدن ریش را نیز [[نفی]] می‌کند<ref>سید عبدالحسین لاری، مجموعه مقالات، ص۲۱۵.</ref> و [[معتقد]] است: «تمامی این لباس‌های شما چون شبیه به [[لباس]] [[کفار]] و مهیج [[شهوت]] [[اشرار]] و اراذل و [[فجار]] است، تغییرش لازم و تبدیلش فوراً [[واجب]]»<ref>رسول جعفریان، رسائل حجابیه، ج۲، ص۷۹۶.</ref>. [[حرمت]] تشبه به کفار در لباس و [[آرایش]] و [[رفتار]] که عمدتاً متأثر از [[فرهنگ غربی]] است، از آرایی است که فقهای معاصر غالباً به آن معتقدند: «به طور کلی تشبه به کفار [[حرام]] است و [[جوانان]] [[مسلمان]] باید از آرایش به نحو مذکور، [[پوشیدن]] این گونه البسه اجتناب نمایند»<ref>لطف الله صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ج۲، ص۱۸۰.</ref>. | ||