ختم نبوت در فلسفه اسلامی: تفاوت میان نسخهها
←شیخ اشراق شهاب الدین یحیی سهروردی
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
از میان فلاسفه اسلامی، ملاصدرای شیرازی، ختم نبوت را به انقطاع وحی و نزول فرشته معنا کرده و [[معتقد]] شده است ختم نبوت به معنای پایان یافتن [[حجت]] آسمانی نیست، بلکه امتداد نبوت در امامان معصوم {{ع}} و مجتهدان علوم دینی واجد شرایط خواهد بود و حکم نبوت محمدی از این طریق، ادامه دارد، ایشان در دو کتاب الشواهد الربوبیه و [[مفاتیح الغیب]] خود اینطور بحث را مطرح کرده است: "باید دید مراد از [[وحی]] چه چیزی است؛ اگر مراد فقط [[تعلیم]] [[مردم]] توسط [[خداوند]] باشد، باید گفت این وحی و این چنین رسالتی هیچ وقت از [[زمین]] منقطع نمیشود؛ ولی اگر منظور از وحی، نزول [[فرشته وحی]] بر [[نبی]] مکرم {{صل}} باشد به طوری که قابل [[رؤیت]] باشد و صدایش شنیده شود، باید گفت با آمدن [[حضرت محمد]] {{صل}} این چنین وحیی پایان پذیرفته است و دیگر [[فرشته وحی]] بر شخص دیگری نازل نخواهد شد". به [[عقیده]] [[صدرالمتألهین]]، [[اولیا]] دو دسته هستند؛ برخی از آنها [[نبوت]] را به طور مستقیم از جانب خود [[خدای متعال]] اخذ میکنند، اما برخی از [[اولیاء الهی]] [[مقام نبوت]] را از شخص [[نبی]] به [[ارث]] میگیرند. به نظر وی، یکی از مصادیق این نوع [[ولایت]]، [[ولایت اهل بیت]] [[نبی اکرم]] {{صل}} یعنی [[ائمه اطهار]] {{ع}} است که از جانب [[پیامبراکرم]] {{صل}} مقام نبوت را به نحو [[غیبی]] و [[باطنی]] واجد هستند<ref>صدرالمتألهین، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ج ۱، ص ۹.</ref>.<ref>مفاتیح الغیب، جلد ۱، ص ۱۱.</ref> بنابراین، بر طبق نظر صدرالمتألهین در باب [[ختم نبوت]] اولاً تفاوت بنیادینی بین نبوت و [[امامت]] وجود ندارد و ثانیاً دایره نبوت بسته نمیباشد و امامت در امتداد نبوت است. | از میان فلاسفه اسلامی، ملاصدرای شیرازی، ختم نبوت را به انقطاع وحی و نزول فرشته معنا کرده و [[معتقد]] شده است ختم نبوت به معنای پایان یافتن [[حجت]] آسمانی نیست، بلکه امتداد نبوت در امامان معصوم {{ع}} و مجتهدان علوم دینی واجد شرایط خواهد بود و حکم نبوت محمدی از این طریق، ادامه دارد، ایشان در دو کتاب الشواهد الربوبیه و [[مفاتیح الغیب]] خود اینطور بحث را مطرح کرده است: "باید دید مراد از [[وحی]] چه چیزی است؛ اگر مراد فقط [[تعلیم]] [[مردم]] توسط [[خداوند]] باشد، باید گفت این وحی و این چنین رسالتی هیچ وقت از [[زمین]] منقطع نمیشود؛ ولی اگر منظور از وحی، نزول [[فرشته وحی]] بر [[نبی]] مکرم {{صل}} باشد به طوری که قابل [[رؤیت]] باشد و صدایش شنیده شود، باید گفت با آمدن [[حضرت محمد]] {{صل}} این چنین وحیی پایان پذیرفته است و دیگر [[فرشته وحی]] بر شخص دیگری نازل نخواهد شد". به [[عقیده]] [[صدرالمتألهین]]، [[اولیا]] دو دسته هستند؛ برخی از آنها [[نبوت]] را به طور مستقیم از جانب خود [[خدای متعال]] اخذ میکنند، اما برخی از [[اولیاء الهی]] [[مقام نبوت]] را از شخص [[نبی]] به [[ارث]] میگیرند. به نظر وی، یکی از مصادیق این نوع [[ولایت]]، [[ولایت اهل بیت]] [[نبی اکرم]] {{صل}} یعنی [[ائمه اطهار]] {{ع}} است که از جانب [[پیامبراکرم]] {{صل}} مقام نبوت را به نحو [[غیبی]] و [[باطنی]] واجد هستند<ref>صدرالمتألهین، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ج ۱، ص ۹.</ref>.<ref>مفاتیح الغیب، جلد ۱، ص ۱۱.</ref> بنابراین، بر طبق نظر صدرالمتألهین در باب [[ختم نبوت]] اولاً تفاوت بنیادینی بین نبوت و [[امامت]] وجود ندارد و ثانیاً دایره نبوت بسته نمیباشد و امامت در امتداد نبوت است. | ||
=== | === شیخ اشراق شهاب الدین [[یحیی]] سهروردی === | ||
عده ای نظریه شیخ اشراق در باب [[خاتمیت]] را سبب کشته شدنش میدانند و [[نقل]] میکنند در مناظرهای بین او و علمای درباری زمانهاش درباره [[خلقت]] و [[اراده الهی]] با آرای سهروردی در [[ستیز]] برآمدند و از او پرسیدند: «آیا [[خداوند]] به برانگیختن [[پیامبر]] دیگری پس از حضرت محمد {{صل}} تواناست؟ سهروردی در [[پاسخ]] میگوید: [[قدرت خداوند]] مطلق است و آنچه مطلق است [[حد]] نمیپذیرد. علمای دربار هم پاسخ او را [[مخالفت]] با خاتمیت [[رسول خدا]] {{صل}} دانسته و این جواب وی را [[سند]] [[کفر]] و الحادش دانستند که این مسأله باعث شد تا او را به زندان بیاندازند و او در همان جا از [[دنیا]] رفت، اما باید گفت [[مفسران]] امروزی آثار سهروردی معتقدند شیخ اشراق؛ [[تصوری]] که از ختم نبوت دارد، همانی است که در نظر [[شیعه]] است، ایشان قائل است گرچه نبوت ختم شده است، اما ولایت بدان معنا که در شیعه مطرح شده، در ادامه [[رسالت]] نبی مکرم {{صل}} است<ref>نگاهی به سرچشمههای حکمت اشراق و مفهوم بنیادین آن، دکتر صمد موحد، تهران، انتشارات طهوری، چاپ دوم، ۱۳۸۴، ص۶.</ref>. | عده ای نظریه شیخ اشراق در باب [[خاتمیت]] را سبب کشته شدنش میدانند و [[نقل]] میکنند در مناظرهای بین او و علمای درباری زمانهاش درباره [[خلقت]] و [[اراده الهی]] با آرای سهروردی در [[ستیز]] برآمدند و از او پرسیدند: «آیا [[خداوند]] به برانگیختن [[پیامبر]] دیگری پس از حضرت محمد {{صل}} تواناست؟ سهروردی در [[پاسخ]] میگوید: [[قدرت خداوند]] مطلق است و آنچه مطلق است [[حد]] نمیپذیرد. علمای دربار هم پاسخ او را [[مخالفت]] با خاتمیت [[رسول خدا]] {{صل}} دانسته و این جواب وی را [[سند]] [[کفر]] و الحادش دانستند که این مسأله باعث شد تا او را به زندان بیاندازند و او در همان جا از [[دنیا]] رفت، اما باید گفت [[مفسران]] امروزی آثار سهروردی معتقدند شیخ اشراق؛ [[تصوری]] که از ختم نبوت دارد، همانی است که در نظر [[شیعه]] است، ایشان قائل است گرچه نبوت ختم شده است، اما ولایت بدان معنا که در شیعه مطرح شده، در ادامه [[رسالت]] نبی مکرم {{صل}} است<ref>نگاهی به سرچشمههای حکمت اشراق و مفهوم بنیادین آن، دکتر صمد موحد، تهران، انتشارات طهوری، چاپ دوم، ۱۳۸۴، ص۶.</ref>. | ||