ادریس بن زیاد حناط: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ادریس بن زیاد حناط در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ادریس بن زیاد حناط در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== مقدمه == | |||
[[ادریس الحارثی]]<ref>ر.ک: تنقیح المقال، ج۸، ص۳۱۸، ش۱۷۶۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۱۷۷، ش۱۰۶۸؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۲۵، ش۱۹۰۰؛ زبدة المقال، ج۱، ص۱۷۲.</ref> در سند دو [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]]<ref>یادآور می‌شود عنوان ادریس الحارثی تنها در سند یک روایت کافی یاد شده؛ ولی در تفسیر کنز الدقائق همین سند را به اشتباه برای روایت دیگر کافی ذکر کرده است: {{متن حدیث|قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: اكْتُبْ {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} مِنْ أَجْوَدِ كِتَابِكَ وَ لَا تَمُدَّ الْبَاءَ حَتَّى تَرْفَعَ السِّينَ}} در حالی که سند این روایت در کافی چنین است: {{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عن الحسن ابن عليّ، عن يوسف بن عبد السّلام، عن سيف بن هارون مولى آل جعدة قال:...}}؛ (الکافی، ج۲، ص۶۷۲)</ref> و به نقل از [[الکافی]] ذکر شده است: | |||
{{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ إِدْرِيسَ الْحَارِثِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: يَا مُفَضَّلُ احْتَجِزْ مِنَ النَّاسِ كُلِّهِمْ بِـ{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} - وَ بِـ{{متن قرآن|قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ}} اقْرَأْهَا عَنْ يَمِينِكَ وَ عَنْ شِمَالِكَ وَ مِنْ بَيْنِ يَدَيْكَ وَ مِنْ خَلْفِكَ وَ مِنْ فَوْقِكَ وَ مِنْ تَحْتِكَ فَإِذَا دَخَلْتَ عَلَى سُلْطَانٍ جَائِرٍ فَاقْرَأْهَا حِينَ تَنْظُرُ إِلَيْهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ اعْقِدْ بِيَدِكَ الْيُسْرَى ثُمَّ لَا تُفَارِقْهَا حَتَّى تَخْرُجَ مِنْ عِنْدِهِ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۱۶ و ۳۶ به نقل از الکافی، ج۱، ص۶۲۴، ح۲۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص ۳۰۸.</ref> | |||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
درباره کفرثوثا [[اختلاف]] است عده‌ای معتقدند که روستایی در [[خراسان]] بوده و [[علی بن داوود]] می‌‌گوید: روستایی در [[فلسطین]] واقع در منطقه جزیره بوده است، لکن قول اول به [[حقیقت]] نزدیک‌تر است.<ref>تنقیح المقال ۱/۱۰۴ قاموس الرجال ۱/۴۵۸.</ref> [[ابوالفضل ادریس بن زیاد بن علی کفرثوثی]] [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} را [[درک]] کرده و از آنها [[حدیث]] شنیده است.<ref>رجال النجاشی ۱/۲۵۹.</ref> [[ابن غضائری]] در [[روایات]] او تردید کرده و می‌‌گوید که وی از [[ضعفا]] [[روایت]] می‌‌کرده است. دسته‌ای دیگر، روایاتش را قبول دارند و قائل‌اند که فردی [[ثقه]] و از [[رجال شیعه]] است. برخی هم او را [[واقفی]] می‌‌دانند.<ref>قاموس الرجال ۱/۴۵۸.</ref> به هر حال وی مردی [[فقیه]] و [[محدث]] بود و افرادی چون [[طاووس بن محسن بن طاووس]]، [[احمد بن میثم میثمی]]، [[جعفر بن محمد حسینی]]، [[محمد بن حسن اشعری]] و [[حنان بن سدیر]] از وی روایت نقل کرده‌اند.<ref>لسان المیزان ۱/۳۳۳.</ref> وی زمانی به [[سامرا]] رفت و به [[خدمت]] [[امام هادی]]{{ع}} رسید تا حکمی [[فقهی]] را سؤال کند، اما پیش از طرح سؤال، [[امام]] پاسخ او را گفت.<ref>تنقیح المقال ۱/۱۰۵.</ref> در همان [[شهر]] خدمت [[امام حسن عسکری]]{{ع}} نیز رسید و چون درباره امام [[غلو]] می‌‌کرد، امام به محض دیدن او فرمودند: یا [[ادریس]]، {{متن قرآن|بَلْ عِبَادٌ مُكْرَمُونَ}}<ref>« بلکه (فرشته‌ها تنها) بندگانی ارجمندند؛» سوره انبیاء، آیه ۲۶.</ref>، {{متن قرآن|ُ بِالْقَوْلِ وَهُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ}}<ref>«در گفتار بر او پیشی نمی‌جویند و آنان به فرمان وی کار می‌کنند» سوره انبیاء، آیه ۲۷.</ref> بلکه ایشان [[بندگان]] خدایند که در گفتار و [[رفتار]] از او پیش نمی‌افتند. با این [[آیه]]، [[شک]] او برطرف شد.<ref>مناقب آل ابی طالب ۱/۴۵۸.</ref> آثار او عبارت‌اند از: «النوادر»<ref>رجال النجاشی ۱/۲۵۹.</ref> و مجموعه روایات.<ref>الفهرست (طوسی) ۳۹؛ معالم العلماء ۲۶.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۱۶۱.</ref> | درباره کفرثوثا [[اختلاف]] است عده‌ای معتقدند که روستایی در [[خراسان]] بوده و [[علی بن داوود]] می‌‌گوید: روستایی در [[فلسطین]] واقع در منطقه جزیره بوده است، لکن قول اول به [[حقیقت]] نزدیک‌تر است.<ref>تنقیح المقال ۱/۱۰۴ قاموس الرجال ۱/۴۵۸.</ref> [[ابوالفضل ادریس بن زیاد بن علی کفرثوثی]] [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} را [[درک]] کرده و از آنها [[حدیث]] شنیده است.<ref>رجال النجاشی ۱/۲۵۹.</ref> [[ابن غضائری]] در [[روایات]] او تردید کرده و می‌‌گوید که وی از [[ضعفا]] [[روایت]] می‌‌کرده است. دسته‌ای دیگر، روایاتش را قبول دارند و قائل‌اند که فردی [[ثقه]] و از [[رجال شیعه]] است. برخی هم او را [[واقفی]] می‌‌دانند.<ref>قاموس الرجال ۱/۴۵۸.</ref> به هر حال وی مردی [[فقیه]] و [[محدث]] بود و افرادی چون [[طاووس بن محسن بن طاووس]]، [[احمد بن میثم میثمی]]، [[جعفر بن محمد حسینی]]، [[محمد بن حسن اشعری]] و [[حنان بن سدیر]] از وی روایت نقل کرده‌اند.<ref>لسان المیزان ۱/۳۳۳.</ref> وی زمانی به [[سامرا]] رفت و به [[خدمت]] [[امام هادی]]{{ع}} رسید تا حکمی [[فقهی]] را سؤال کند، اما پیش از طرح سؤال، [[امام]] پاسخ او را گفت.<ref>تنقیح المقال ۱/۱۰۵.</ref> در همان [[شهر]] خدمت [[امام حسن عسکری]]{{ع}} نیز رسید و چون درباره امام [[غلو]] می‌‌کرد، امام به محض دیدن او فرمودند: یا [[ادریس]]، {{متن قرآن|بَلْ عِبَادٌ مُكْرَمُونَ}}<ref>« بلکه (فرشته‌ها تنها) بندگانی ارجمندند؛» سوره انبیاء، آیه ۲۶.</ref>، {{متن قرآن|ُ بِالْقَوْلِ وَهُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ}}<ref>«در گفتار بر او پیشی نمی‌جویند و آنان به فرمان وی کار می‌کنند» سوره انبیاء، آیه ۲۷.</ref> بلکه ایشان [[بندگان]] خدایند که در گفتار و [[رفتار]] از او پیش نمی‌افتند. با این [[آیه]]، [[شک]] او برطرف شد.<ref>مناقب آل ابی طالب ۱/۴۵۸.</ref> آثار او عبارت‌اند از: «النوادر»<ref>رجال النجاشی ۱/۲۵۹.</ref> و مجموعه روایات.<ref>الفهرست (طوسی) ۳۹؛ معالم العلماء ۲۶.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۱۶۱.</ref> | ||
==شرح حال راوی== | |||
این عنوان، تنها در [[سند روایت]] مذکور ذکر شده و در [[اسناد]] دیگری دیده نشده، چنان که در [[کتب رجالی]] هم از وی یاد نشده است؛ ولی قرائنی هست که [[اتحاد]] وی را با [[ابوالفضل ادریس بن زیاد حناط کفرتوثی]]<ref>نجاشی درباره‌اش نوشته است: {{عربی|إدریس بن زیاد الکفرتوثی أبوالفضل، ثقة، أدرک أصحاب أبی عبدالله{{ع}} و روی عنهم. و له کتاب نوادر}}. (رجال النجاشی، ص۱۰۳، ش۲۵۷).</ref> تقویت می‌کند: | |||
۱. نقل [[روایات تفسیری]] متعدد از سوی [[ادریس بن زیاد]]<ref>تأویل الآیات الظاهره، ص۳۴۱، ۳۵۷، ۵۳۰، ۴۲۰ و ۵۰۶.</ref>. | |||
۲. [[همسانی]] [[طبقه راوی]] با طبقه ادریس حارثی؛ زیرا ادریس الحارثی از [[محمد بن سنان]] و [[ادریس بن زیاد کفرتوثی]] از [[حسن بن محبوب]] [[روایت]] کرده‌اند و [[ابن سنان]] و [[ابن محبوب]] هر دو از طبقه ششم‌اند<ref>طبقات رجال الکافی، ص۳۲۸.</ref>، چنان که روایت کننده از ادریس الحارثی، [[سهل بن زیاد]] است، و روایت کننده از ادریس بن زیاد کفرتوثی، [[احمد بن میثم]]<ref>الفهرست (طوسی)، ص۹۱، ش۱۲۵.</ref> و این دو نیز از طبقه هفتم هستند<ref>طبقات رجال الکافی، ص۱۷۵، طبقات رجال التهذیب، ص۱۰۲.</ref>. | |||
'''اشکال:''' ادریس بن زیاد کفرتوثی از [[حنان بن سدیر]] روایت کرده<ref>تأویل الآیات الظاهره، ص۵۰۶؛ الأمالی (مفید)، ص۱۲۶، ح۴.</ref> و حنان بن سدیر از [[اصحاب]] [[امام صادق]]{{ع}} شمرده شده است و نمی‌تواند هم‌طبقه با ادریس الحارثی باشد که با دو واسطه از [[امام صادق]]{{ع}} روایت کرده است. | |||
'''جواب:''' حنان بن سدیر دارای عمری دراز بوده است و زمان [[امام کاظم]] و [[امام رضا]]{{عم}} را نیز [[ادراک]] کرده و از طبقه ششم [[راویان]] شمرده شده است<ref>طبقات رجال الکافی، ص۱۴۱.</ref>. | |||
٣. [[نقل روایت]] از [[مفضل بن عمر]] با یک واسطه. | |||
در سند فوق، ادریس الحارثی با یک واسطه از مفضل بن عمر روایت کرده است، چنان که ادریس بن زیاد نیز با یک واسطه از مفضل در کتاب [[الغیبه نعمانی]] روایت کرده است<ref>{{متن حدیث|وَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامِ بْنِ سُهَيْلٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْعَلَاءِ الْمَذَارِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا إِدْرِيسُ بْنُ زِيَادٍ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا بَعْضُ شُيُوخِنَا قَالَ قَالَ الْمُفَضَّلُ أَخَذْتُ بِيَدِكَ كَمَا أَخَذَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} بِيَدِي وَ قَالَ لِي يَا مُفَضَّلُ إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَيْسَ بِالْقَوْلِ فَقَطْ لَا وَ اللَّهِ حَتَّى يَصُونَهُ كَمَا صَانَهُ اللَّهُ وَ يُشَرِّفَهُ كَمَا شَرَّفَهُ اللَّهُ وَ يُؤَدِّيَ حَقَّهُ كَمَا أَمَرَ اللَّهُ}}؛ (الغیبه (نعمانی)، ص۳۷، ح۱۱).</ref>. بر این اساس، به احتمال [[قوی]]، کلمه «حارثی» مصحّف «حناط» یا «خیاط» باشد؛ زیرا موردی یافت نشده که ادریس بن زیاد متصف به وصف الحارثی گردد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص ۳۰۹-۳۱۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
# [[پرونده: IM009727.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|'''رجال تفسیری ج۳''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||