وهب بن وهب قرشی مدنی اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[وهب بن وهب قرشی مدنی اسدی در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط  = }}

== آشنایی اجمالی ==

[[ابوالبختری وهب بن وهب بن وهب بن کثیر بن عبدالله قرشی مدنی اسدی]]، مشهور به [[ابوالبختری]]  

از شاگردان<ref>رجال الطوسی ۳۲۷.</ref> و [[راویان امام صادق]]{{ع}} می‌باشد. بنا به [[نقلی]]، [[امام]] با مادر او [[ازدواج]] کرده بود.<ref>رجال النجاشی ۲/۳۹۱.</ref> از [[هشام بن عروه]]،[[عبیدالله بن عمر]]، [[ابن جریج]]،<ref>تاریخ بغداد ۱۳/۴۸۱.</ref> [[ثور بن یزید]] و [[ابن عجلان]]<ref>میزان الاعتدال ۵/۳۵۳.</ref> نیز [[روایت]] کرده است. [[راویان]] زیادی از [[اهل شام]] و عراقیون<ref>المجروحین ۲/۷۴.</ref> از [[شیعه]] همچون [[محمد بن ابی عمیر]]، [[محمد بن خالد برقی]]، [[احمد بن محمد بن خالد]]، [[سندی بن محمد]]،<ref>معجم رجال الحدیث ۲۱/۴۰.</ref> [[رجاء بن سهل صنعانی]]، [[قاسم بن سعید بن مسیب بن شریک]]،<ref>تاریخ بغداد ۱۳/۴۸۱.</ref> [[مسیب بن واضح]]، [[ربیع بن ثعلب]] و [[نوح بن هیثم]]<ref>میزان الاعتدال ۵/۳۵۳.</ref> از ابوالبختری روایت کرده‌اند.

وی از [[فقهای اهل سنت]]، [[مورخ]] و عالم به [[علم]] [[انساب]] بود<ref>الفهرست (الندیم) ۱۱۳ معجم الادباء ۱۹/۲۶۰.</ref> که در [[مدینه]] زاده شد و [[رشد]] یافت، سپس به [[بغداد]] رفته و مقیم شد.<ref>معجم المؤلفین ۱۳/۱۷۴.</ref> مادرش [[عبده]]، دختر [[علی بن یزید]] از [[بنی هاشم]] و جده‌اش دختر [[عقیل بن ابی طالب]] بود. <ref>تاریخ بغداد ۱۳/۴۸۱.</ref> او از معدود افرادی است که علمای [[فریقین]] در [[کذاب]]، [[جعال]] و [[ضعیف]] بودنش [[اتفاق نظر]] دارند. ابوالبختری در [[جعل حدیث]] و [[دروغگویی]] [[جسور]] بود<ref>لسان المیزان ۶/۲۳۱.</ref> و به دستور [[هارون الرشید]] روایت [[جعل]] می‌‌کرد<ref>رجال النجاشی ۲/۳۹۱.</ref> و به افراد [[موثق]] همانند [[امام صادق]]{{ع}} نسبت می‌‌داد.<ref>تاریخ بغداد ۱۳/۴۸۱ لسان المیزان ۶/۲۳۱.</ref> به گفته بعضی، [[پول]] می‌‌گرفت و هر شب زیر [[نور]] چراغ [[حدیث]] جعل می‌‌کرد. [[اهل سنت]] اغلب وی را [[خبیث]] و [[متروک الحدیث]] می‌‌دانند. [[احمد بن حنبل]] او را دروغگوترین [[مردم]] می‌‌داند.<ref>لسان المیزان ۶/۲۳۱.</ref> [[عثمان بن ابی شیبه]] می‌‌گوید که ابوالبختری در [[روز قیامت]] به شکل [[دجّال]] [[مبعوث]] خواهد شد،<ref>تاریخ بغداد ۱۳/۴۸۱.</ref> اما برخی از [[علمای شیعه]] در عین [[حال]] که او را کذاب توصیف کرده‌اند، همه [[روایات]] وی از امام صادق{{ع}} را مورد [[اعتماد]] دانسته‌اند.<ref>معجم رجال الحدیث ۱۹/۲۱۱، به نقل از ابن غضائری.</ref> [[هارون]] ابتدا او را [[قاضی]] اردوگاه نظامی [[مهدی]] قرار داد و سپس [[عزل]] کرد و پس از [[بکار بن عبدالله زبیری]]، [[والی مدینه]] قرار داد و در ضمن، امور [[قضاوت]] پس از [[هشام بن عبدالله بن عکرمه]] را هم به او واگذار نمود. وقتی [[محمد امین]] او را از این منصب‌ها عزل کرد، به [[بغداد]] برگشت.<ref>المعارف ۵۹۰ اخبار القضاة ۲۴۳ ـ ۲۵۴.</ref> او به همراه هارون سفری به [[ری]] نیز داشته است.<ref>تاریخ بغداد ۱۳/۴۸۱.</ref> در اواخر [[عمر]]، مدتی نیز به [[شهر]] صیدا در [[ساحل]] [[فلسطین]] منتقل شده بود.<ref>المجروحین ۲/۷۴.</ref> ظاهراً زمانی هم [[قاضی القضاة]] بغداد بوده است و در همان ایام که هارون الرشید تصمیم گرفته بود تا [[امان نامه]] خود به [[یحیی بن عبدالله بن حسن بن حسن بن علی]]{{عم}} را که در [[دیلم]] به سال ۱۷۶ هـ [[قیام]] کرد و با امان نامه دستنویس هارون به [[صلح]] [[راضی]] شده بود، نادیده بگیرد، [[ابوالبختری]] به کمک هارون آمد. هارون ابتدا از [[محمد بن حسن کوفی]] که [[فقیه]] بود، در مورد امان نامه سؤال کرد، او گفت که اگر کسی [[امان]] داده شد دیگر در امان است. سپس [[خلیفه]] از ابوالبختری خواست تا امان نامه را بررسی کند و او با دلایلی امان نامه را نقض شده اعلام کرد. هارون گفت: تو قاضی القضاة هستی و به [[حکم]] آن عالم تری، و امان نامه را پاره کرد و ابوالبختری بر آن آب دهان انداخت.<ref>المنتظم ۹/۱۶.</ref> ابوالبختری تألیفاتی داشته است که از آن جمله می‌‌توان آثار ذیل را نام برد: مولد امیرالمؤمنین{{ع}} و خبره مع النبی{{صل}} <ref>الفهرست (طوسی) ۱۷۳.</ref> صفات النبی{{صل}}<ref>رجال النجاشی ۲/۳۹۱.</ref> فضائل الانصار نسب ولد اسماعیل بن ابراهیم{{ع}} الرایات طسم و جریس الفضائل الکبیر<ref>الفهرست (الندیم) ۱۱۳.</ref> و کتاب الحدیث.<ref>الذریعه ۶/۳۷۰.</ref> سرانجام در سال ۲۰۰ یا به [[نقلی]] ۱۹۹ هـ در بغداد درگذشت.<ref>المعارف ۵۹۰ تاریخ بغداد ۱۳/۴۸۱.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱، ص۸۱۵.</ref>

*[[عبده بنت علی بن یزید]] (مادر)

# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]