آیات مکی و مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[واقعیت]] آن است که مبنای [[چینش آیات]] در هر یک از [[سوره‌های قرآن]] به این صورت است که از ابتدا تا انتها به دنبال یکدیگر نازل شده‌اند. تعدادی از [[روایات]] حکایت از آن دارد که [[نزول آیه]] {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ‏}} علامت پایان یافتن یک [[سوره]] و شروع سوره دیگری بوده است. از [[امام صادق]]{{ع}} نقل شده است که فرمود: "همانا با [[نزول]] بَسْمَلَه، انتهای سوره و ابتدای سوره دیگر معلوم می‌شد"<ref>تفسیر العیاشی، محمد بن مسعود عیاش (عیاشی) تحقیقق سید هاشم رسولی محلّاتی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، بی‌تا، ج ۱، ص۱۹.</ref>. از این [[روایت]] و روایات مشابه آن<ref>ر.ک: المستدرک، حاکم نیشابوری، بیروت، دار المعرفة، ۱۴۰۶ م، ج ۱، ص۳۳۱؛ السنن الکبری، نسائی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۹۹۱ م، ج ۲، ص۴۳۲.</ref>. استفاده می‌شود که [[چینش آیات]] در هر یک از [[سوره‌ها]] به [[ترتیب نزول]] بوده است. بنا بر این، اصل و مبنا در چینش آیات در سوره‌ها، چینش آنها به ترتیب نزول است و [[اثبات]] نا‌‌هماهنگی [[آیه]] یا آیاتی از یک [[سوره]] از نظر ترتیب زمانی با [[آیات]] قبل و بعد آن، نیازمند دلیل است که یا باید مضمون آیه یا آیات مذکور در آن صراحت داشته باشد، یا نقل صحیح و صریحی در این‌باره رسیده باشد. به [[طور]] کلی این مطلب که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در مواردی دستور داده باشند که آیه یا آیاتی را در سوره‌ای که قبلاً نازل شده است، قرار دهند، قابل پذیرش است، چنان‌که روایاتی نیز بر این امر دلالت دارد<ref>ر.ک: کتاب المصاحف، ابو داوود سجستانی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۹۸۵ م، ص۳۹؛ الاتقان فی علوم القرآن، سیوطی، دمشق، بیروت، دار ابن کثیر و دار العلوم الانسانیة، ج ۷، ص۱۹۵ ـ ۱۹۴ (نوع ۱۸).</ref>. از این رو، وجود برخی از [[آیات مدنی]] در سور مکی، در صورت وجود دلیل معتبر [[انکار]] نمی‌شود. به این معنی که ممکن است آیه یا آیاتی بعد از [[هجرت]] نازل شده باشد و پیامبر اکرم{{صل}} به [[امر الهی]] آن را در یکی از [[سوره‌های مکی]] قرار داده باشند. اما بسیار بعید به نظر می‌رسد که آیه یا آیاتی [[قبل از هجرت]] نازل شده و تا [[زمان]] بعد از هجرت هیچ در سوره‌ای جای نگرفته باشد و پس از هجرت در سوره‌ای [[مدنی]] قرار گرفته باشد. از این رو، اگر روایتی حاکی از آن باشد که آیه‌ای قبل از هجرت، در [[مکه]] نازل شده است، ولی در یک از [[سوره مدنی]] قرار دارد، با چنین اخباری باید با حساسیت بیش‌تری برخورد کرد<ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص۱۲۴ - 125.</ref>.

اما عده‌ای بر یک‌پارچه بودن این سوره تأکید کرده‌اند و همه آیات آن را مکی می‌دانند، این گروه معتقدند که منظور از زکات در این سوره، [[زکات]] واجب با حدود معین نیست، بلکه مراد از آن مطلق [[صدقه]] است و جمله {{متن قرآن|وَآخَرُونَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ‏}}<ref> و گروهی دیگر در راه خداوند جنگ می‌کنند؛ سوره مزمل، آیه۲۰.</ref> مربوط به [[جهاد]] در [[آینده]] است و آیه دلالت صریحی بر فعلیت آن در [[زمان]] [[نزول]] ندارد<ref>التمهید فی علوم القرآن، محمد هادی معرفت، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ ﻫ. چاپ سوم، ج ۱، ص۱۸۹ ـ ۱۹۰.</ref>