قرآن در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[قرآن کریم]]، [[کلام]] [[پروردگار]] است. عین الفاظ [[قرآن]] توسط [[جبرئیل]]، [[فرشته]] [[امین]] [[وحی]]، از جانب [[خداوند]] بر [[قلب]] و زبان [[پیامبر اکرم]] {{صل}}، هم به‌طور اجمالی و یک‌باره و هم به‌طور تفصیلی و در مدت بیست‌وسه سال نازل شد و [[پیامبر]] آن را بر کاتبان [[وحی]] خواند. کاتبان با نظارت دقیق [[پیامبر]] آن را نوشته‌اند و حافظان بسیار آن را حفظ و به‌دفعات [[نقل]] کرده‌اند. [[قرآن کریم]] در [[عصر پیامبر]] مکتوب بوده، ولی مدون نبوده است. [[قرآن]] در سال ۲۸ هجری در [[عصر عثمان]]، تدوین شد. [[قرآن]] در ۱۱۴ سوره از سوره فاتحه تا سوره ناس تدوین شد. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در سال‌های پایانی [[عمر]] خویش در [[حدیث]] معروف و [[متواتر]] [[ثقلین]] از [[قرآن]] و [[اهل بیت]] خویش به‌عنوان دو یادگار گران‌سنگ یاد می‌کند که هرگز از هم جدا نمی‌شوند و [[سعادت]] [[مردمان]] در گروه [[تمسک]] به این دو است. [[مردم]] در سایه هدایت‌های [[قرآنی]] می‌توانند راه [[رستگاری]] را بازیابند. [[شناخت قرآن]]، مبدأ حرکت تکاملی [[انسان]] است. کمالی که از تأثیرپذیری از [[قرآن]] حاصل می‌شود، از راه دیگر در دسترس [[انسان]] قرار نمی‌گیرد. با [[قرآن]] این فرصت حاصل می‌شود که [[انسان]] پایگاه خود را در [[جهان هستی]] و عوالم آن بشناسد و مقصود [[آفرینش]] خود را بداند. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "هنگامی‌ که [[فتنه‌ها]] چون پاره‌های شب تار بر شما [[هجوم]] آورند و موجب گمراهی‌تان شوند، به [[قرآن]] [[پناه]] آورید"<ref>ارشاد القلوب، ۱ / ۳۶.</ref>

== مصحف امام علی {{ع}} ==

{{اصلی|مصحف امام علی}}

== [[امام علی]] {{ع}} و [[قرآن]] ==

== [[نهج البلاغه]] و [[قرآن]] ==

# '''[[قرآن کریم]]، کتاب [[هدایت]]:''' در بیان [[امام]]، [[قرآن]] بیانگر آیینی [[استوار]] است که افراد [[بشر]] را به‌سوی کام‌یابی رهنمون می‌شود: ای [[مردم]]، آن‌که از [[خدا]] خیر خواهد، بدان دست یابد و آن‌که سخن [[الهی]] را [[دلیل]] راه قرار دهد، به [[بهترین]] راه [[هدایت]] رود، زیرا پناهنده [[الهی]] به مهد [[امنیت]] درآید<ref>{{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ مَنِ اسْتَنْصَحَ اللَّهَ وُفِّقَ، وَ مَنِ اتَّخَذَ قَوْلَهُ دَلِيلًا هُدِيَ لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ، فَإِنَّ جَارَ اللَّهِ آمِنٌ وَ عَدُوَّهُ خَائِفٌ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۴۷.</ref>. در فرازی دیگر از [[نهج البلاغه]] در بیان مطلق بودن [[هدایتگری]] آمده است: بدانید که این [[قرآن]] همان ناصح صادقی است که [[خیانت]] نکند و [[راهنمایی]] است که [[گمراهی]] نسازد و سخن‌گویی است که هرگز [[دروغ]] نگوید. آری، هرکس با [[قرآن]] نشیند، برنخیزد مگر با زیادی یا نقصان؛ زیادی در [[هدایت]] و نقصان از کوری و [[جهالت]]<ref>{{متن حدیث|وَ اعْلَمُوا أَنَّ هَذَا الْقُرْآنَ هُوَ النَّاصِحُ الَّذِي لَا يَغُشُّ وَ الْهَادِي الَّذِي لَا يُضِلُّ وَ الْمُحَدِّثُ الَّذِي لَا يَكْذِبُ، وَ مَا جَالَسَ هَذَا الْقُرْآنَ أَحَدٌ إِلَّا قَامَ عَنْهُ بِزِيَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ، زِيَادَةٍ فِي هُدًى أَوْ نُقْصَانٍ مِنْ عَمًى}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵.</ref>. [[تمسک به قرآن]]، شفای دردهای روحی و قلبی [[انسان]] را در پی دارد که این مسئله خود از بین برنده موانع [[هدایت]] است: بدانید که هیچ‌کس پس از [[تمسک به قرآن]]، رویِ [[نیاز]] و [[ناداری]] نبیند، و نیز هیچ‌کس پیش از کاربرد [[قرآن]]، [[بی‌نیازی]] نیابد. پس شفای دردهای خود را از [[قرآن]] بخواهید و از آن بر [[سختی‌ها]] و مشکلاتتان کمک گیرید، که [[قرآن]] [[شفابخش]] بزرگ‌ترین دردها، یعنی [[کفر]] و [[نفاق]] و [[نومیدی]] و [[گمراهی]] است<ref>{{متن حدیث|فَاسْتَشْفُوهُ مِنْ أَدْوَائِكُمْ وَ اسْتَعِينُوا بِهِ عَلَى لَأْوَائِكُمْ، فَإِنَّ فِيهِ شِفَاءً مِنْ أَكْبَرِ الدَّاءِ وَ هُوَ الْكُفْرُ وَ النِّفَاقُ وَ الْغَيُّ وَ الضَّلَالُ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵.</ref>.

# '''[[قرآن کریم]]، [[برترین]] هم‌نشین [[انسان]]:''' [[امام]] {{ع}} [[مردم]] را به [[هم‌نشینی]] با [[قرآن]] [[دعوت]] و سفارش می‌کند که آن‌ها راه [[رستگاری]] و فلاح را در پرتو [[قرآن]] بجویند و با قرآن انس گیرند. بدانید که این قرآن اندرزدهنده‌ای است که در اندرزش رنگ [[فریب]] نیست و [[راهنمایی]] است که [[گمراه]] نمی‌کند و سخن‌گویی است که [[دروغ]] نمی‌گوید. هر کس با [[قرآن]] [[هم‌نشینی]] کند، چون برخیزد، چیزی بر او افزوده و چیزی از او کاسته شده؛ به هدایتش افزوده و از کوردلی‌اش کاسته شده. بدانید، آن‌که با [[قرآن]] است، نیازمند نباشد و کس را بدون [[قرآن]] [[بی‌نیازی]] حاصل نشود<ref>{{متن حدیث|وَ مَا جَالَسَ هَذَا الْقُرْآنَ أَحَدٌ إِلَّا قَامَ عَنْهُ بِزِيَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ، زِيَادَةٍ فِي هُدًى أَوْ نُقْصَانٍ مِنْ عَمًى؛ وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَيْسَ عَلَى أَحَدٍ بَعْدَ الْقُرْآنِ مِنْ فَاقَةٍ وَ لَا لِأَحَدٍ قَبْلَ الْقُرْآنِ مِنْ غِنًى}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵.</ref>.

=== [[فضیلت]] و آداب تلاوت قرآن ===

انس و ارتباط با [[قرآن]] مراتب گوناگونی دارد. بالاترین مرتبه، آن است که [[قرآن]] هر شرایطی با [[انسان]] همراه باشد. هرکس به فراخور حال خویش باید از این منبع [[فیاض]] [[الهی]] بهره برگیرد. [[تلاوت قرآن]] یکی از راه‌های بهره‌گیری از آن است که در [[نهج البلاغه]] مورد توجه قرار گرفته و آدابی برای آن ذکر شده است: ترتیل: ترتیل به‌معنای حفظ [[آداب]] لفظی و [[خواندن]] آهنگین [[قرآن]] همراه با [[آرامش]] و تأنی است<ref>تفسیر مجمع البیان / ذیل تفسیر سوره مزمل.</ref>. [[امام]] {{ع}} در بیان [[صفات متقین]] می‌فرماید: "[[پرهیزکاران]] در [[دل]] شب همواره ایستاده‌اند و [[قرآن]] را شمرده‌شمرده و [[با تدبیر]] [[تلاوت]] می‌کنند"<ref>{{متن حدیث|أَمَّا اللَّيْلَ فَصَافُّونَ أَقْدَامَهُمْ، تَالِينَ لِأَجْزَاءِ الْقُرْآنِ يُرَتِّلُونَهَا تَرْتِيلًا}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۸۴.</ref>.

=== هشدار و [[بیداری]] بزرگ ===

آنک [[قرآن]] [[مقدس]] و قرآنیان چونان تبعیدی و آواره‌اند و هر دوان به یک [[سرنوشت]] دچار، و هیچ کس بدانان [[پناه]] ندهد. آری، [[قرآن]] و قرآنیان در آن زمان به‌ظاهر در میان مردم‌اند و با [[مردم]]، ولی در واقع بی‌جایگاه و دور از آنان، زیرا [[گمراهی]] با [[هدایت]] سازگار نیست گرچه با هم در یک جا گرد آیند. پس آن [[قوم]] بر ناهماهنگی، هماهنگ‌اند و از [[همراهی]] با توده‌ها پراکنده. گویی آنان [[پیشوایان]] قرآن‌اند نه [[قرآن]] [[امام]] آن‌ها. پس، از [[کتاب الهی]] نزد آنان جز نامی نمانَد و از آن جز خطی و کلماتی نشناسند<ref>{{متن حدیث|فَالْكِتَابُ وَ أَهْلُهُ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ فِي النَّاسِ وَ لَيْسَا فِيهِمْ وَ مَعَهُمْ وَ لَيْسَا مَعَهُمْ، لِأَنَّ الضَّلَالَةَ لَا تُوَافِقُ الْهُدَى وَ إِنِ اجْتَمَعَا، فَاجْتَمَعَ الْقَوْمُ عَلَى الْفُرْقَةِ وَ افْتَرَقُوا [عَنِ] عَلَى الْجَمَاعَةِ، كَأَنَّهُمْ أَئِمَّةُ الْكِتَابِ وَ لَيْسَ الْكِتَابُ إِمَامَهُمْ، فَلَمْ يَبْقَ عِنْدَهُمْ مِنْهُ إِلَّا اسْمُهُ وَ لَا يَعْرِفُونَ إِلَّا خَطَّهُ وَ زَبْرَهُ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۴۷.</ref>.

== جستارهای وابسته ==