جودی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

جودی در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۷

۱۳٬۴۹۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۴ مارس ۲۰۲۴

۷۵٬۸۷۱

ویرایش

@@ خط ۵۳: / خط ۵۳: @@
 '''دومی''': سمت و سوی [[موصل]] [[عراق]] تا [[جزیره]] [[ابن عمر]] در [[ترکیه]] است. بدین معنی که جودی یا در نواحی موصل قرار دارد و یا در جزیره ابن عمر. البته بیشتر احتمالات در محدوده عین [[دیوار]] تا الدریاسیه در [[سوریه]] کنونی از یک طرف و جیزر، [[نصیبین]]، قیزیل تیب تا دیار بکر در ترکیه کنونی از طرف دیگر متمرکز می‌شود.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص ۴۳۶.</ref>
+==محل توقف [[کشتی نوح]] پس ازطوفان==
+[[جودی]] از ریشه «ج ـ و ـ د» است<ref>مفردات، ص۲۱۰؛ لسان العرب، ج ۲، ص۴۱۳؛ مجمع‌البحرین، ج ۱، ص۳۳۵، «جود».</ref> که اغلب آن را به ضم جیم و تشدید یاء و برخی به [[تخفیف]] یاء خوانده‌اند<ref>لسان العرب، ج ۲، ص۴۱۳؛ تاج العروس، ج ۲، ص۳۲۸؛ مجمع البحرین، ج ۲، ص۳۳۵؛ «جود».</ref>. شماری از [[فرهنگ]] نویسان [[عربی]] آن را نام کوهی دانسته‌اند که کشتی نوح{{ع}} بر آن قرار گرفت<ref>مجمع البحرین، ج ۱، ص۳۳۵؛ تاج العروس، ج ۲، ص۳۲۸.</ref> که در اصل به [[جود]] و [[بخشش]] منسوب است<ref>مفردات، ص۲۱۱؛ التحقیق، ج ۲، ص۱۳۷ ـ ۱۴۰، «جود».</ref>. برخی نیز گفته‌اند که تعبیر جودی به مفهوم وصفی آن یعنی [[کرامت]] و [[بزرگواری]] آن [[کوه]] اشاره دارد که در بلندی، [[استواری]]، مخزن آب بودن و جاری شدن چشمه‌ها از آن تبلور می‌یابد و موارد یاد شده زمینه [[رشد]] گیاهان و سرسبزی دامنه کوه جودی را فراهم ساخته، آن را مکان مناسبی برای سکونت [[انسان]] و [[زندگی]] حیوانات قرار می‌دهند.
+این شرایط اقتضا داشته‌اند<ref>التحقیق، ج ۲، ص۱۴۰.</ref> که کشتی نوح بر آن توقف کند. برخی با تردید در این دیدگاه، جودی را فقط نام یک محل گفته‌اند<ref>مفردات، ص۲۱۰؛ لسان العرب، ج ۲، ص۴۱۳.</ref>. در [[ترجمه]] کنونی [[تورات]]، محل توقف کشتی نوح{{ع}} کوه اراراط ([[آرارات]]) یاد شده است. معنای نخست اراراط را «[[ملعون]]» دانسته و گفته‌اند که [[عرب‌ها]] آن را «جودی»، [[ایرانیان]] «کوه نوح»، [[ترکان]] «کرداغ» (: سراشیب) و اروپاییان غالباً «آرارات» گویند.
+کوه آرارات دارای دو قله و یکی به اندازه ۴۰۰۰ قدم از دیگری بلندتر است و به سلسله کوه‌هایی که به طرف شمال [[غربی]] و غرب امتداد دارند می‌پیوندد. این کوه عظیم که همواره جایگاهی بلند داشته و بر قله آن برف نمودار است، حدود ۱۷۰۰۰ قدم از سطح دریا ارتفاع دارد<ref>کتاب مقدس، پیدایش ۸: ۴؛ قاموس کتاب مقدس، ص۳۰؛ قاموس الکتاب المقدس، ص۴۲.</ref>. کوه آرارات در شمال شرقی [[ترکیه]] قرار دارد و از اطراف به شهرهای ماکو در [[ایران]]، بایزید اِیغدیر در [[ترکیه]] و ایروان در روسیه محدود می‌شود<ref>التحقیق، ج ۲، ص۱۳۹ - ۱۴۰.</ref>. [[جودی]] در [[منابع تاریخی]]<ref>تاریخ طبری، ج ۱، ص۱۱۶؛ روضة الصفا، ج ۱، ص۷۴؛ تاریخ حبیب السیر، ج ۱، ص۳۱.</ref>، [[تفسیری]]<ref>جامع‌البیان، ج ۱۲، ص۶۱؛ کشف‌الاسرار، ج ۴، ص۳۹۲؛ تفسیر ماوردی، ج ۲، ص۴۷۴.</ref> و [[روایی]]<ref>علل الشرایع، ج ۱، ص۲۶۷؛ الامالی، ص۱۹۰؛ بحار الانوار، ج ۴۵، ص۲۰۳.</ref> [[مسلمانان]] نیز به عنوان کوهی یاد شده است که [[کشتی نوح]]{{ع}} بر آن قرار گرفت.
+[[قرآن کریم]] از واژه جودی تنها یک بار آن هم با «ال» و به عنوان جای فرود آمدن کشتی نوح{{ع}} یاد کرده است؛ هنگامی که به [[فرمان خداوند]]، [[زمین]] آب‌های خارج شده را فرو برد، و [[بارش باران]] متوقف شد، به دنبال آن آبی که همه جا را فرا گرفته بود فروکش کرد و کشتی نوح بر جودی نشست: {{متن قرآن|وَقِيلَ يَـٰٓأَرْضُ ٱبْلَعِى مَآءَكِ وَيَـٰسَمَآءُ أَقْلِعِى وَغِيضَ ٱلْمَآءُ وَقُضِىَ ٱلْأَمْرُ وَٱسْتَوَتْ عَلَى ٱلْجُودِىِّ وَقِيلَ بُعْدًۭا لِّلْقَوْمِ ٱلظَّـٰلِمِينَ}}<ref>«و گفته شد: ای زمین آبت را فرو خور و ای آسمان (از باریدن) باز ایست! و آب فرو کشید و کار به پایان رسید و (کشتی) بر (کوه) جودی راست ایستاد و گفته شد: نابود باد گروه ستمکاران!» سوره هود، آیه ۴۴.</ref> مشهور [[مفسران]]، جودی را کوهی واقع در [[موصل]]، از شهرهای [[عراق]] و نزدیک [[کوفه]] دانسته‌اند. مفسران نخستینی چون [[ابن عباس]]، [[مجاهد]]، [[ابن جبیر]]، ضحاک<ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۲، ص۴۶۲؛ زادالمسیر، ج ۴، ص۱۱۲.</ref> و اغلب مفسران متأخر [[شیعه]]<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص۳۵۷؛ نورالثقلین، ج ۲، ص۲۶۴؛ المیزان، ج ۱۰، ص۲۳۰.</ref> و [[سنی]]<ref>جامع البیان، ج ۱۲، ص۶۱؛ کشف الاسرار، ج ۴، ص۳۹۲؛ الکشاف، ج ۲، ص۳۹۸.</ref> از این قبیل‌اند. برخی نیز محل آن را [[شام]] یا نزدیک [[آمِد]] گفته‌اند<ref>کشف الاسرار، ج ۴، ص۳۹۲؛ تفسیر بیضاوی، ج ۳، ص۲۳۷.</ref>. به [[اعتقاد]] برخی دیگر [[کوه]] جودی در شمال شرقی ترکیه، بین شهرهای [[ماکو]] (از شهرهای [[ایران]])، بایزید (از شهرهای [[ترکیه]]) و ایروان واقع شده است. این [[کوه]] در اغلب کتب [[تاریخی]] و جغرافیایی بر کوه [[آرارات]] تطبیق شده است. برخی در تلاش برای جمع میان اقوال، مراد از آن را کوهی میان [[موصل]] و کوه آرارات دانسته‌اند<ref>المیزان، ج ۱۰، ص۲۳۰؛ التحقیق، ج ۲، ص۱۳۸ ـ ۱۴۰.</ref>. برخی دیگر در دیدگاهی متفاوت آن را نه کوهی خاص بلکه به معنای زمینی محکم و سخت و مناسب برای توقف کشتی دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۵، ص۲۵۰؛ بحار الانوار، ج ۱۱، ص۳۳۹؛ المیزان، ج ۱۰، ص۲۳۰.</ref>. گفته شده که کوه [[جودی]] از همه [[کوه‌ها]] کوچک‌تر بود و شاید قرار گرفتن کشتی بر آن از جهت [[سهولت]] پیاده شدن [[مؤمنان]] از کشتی بوده است<ref>اطیب البیان، ج ۷، ص۵۸.</ref>.<ref>[[حسن حیدری|حیدری، حسن]]، [[جودی (مقاله)|مقاله «جودی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰، ص ۱۵۷.</ref>
+==[[زمان]] قرار گرفتن کشتی بر جودی==
+بر اساس گزارش [[تورات]]، [[کشتی نوح]] ۱۵۰ [[روز]] پس از شروع [[طوفان]] بر فراز کوه آرارات قرار گرفت<ref>کتاب مقدس، پیدایش ۸: ۴.</ref>. در [[منابع اسلامی]] زمان یاد شده را دهم، هجدهم یا اواخر [[ذیحجه]]<ref>کشف الاسرار، ج ۴، ص۳۹۱؛ مواهب الرحمن، ج ۴، ص۳۰۷؛ منهج الصادقین، ج ۴، ص۴۲۶.</ref> و نیز روز [[عید]] [[نوروز]]<ref>جامع البیان، ج ۱۲، ص۶۱.</ref> و مدت توقف آن بر کوه جودی را یک ماه گفته‌اند<ref>جامع‌البیان، ج ۱۲، ص۶۲؛ کشف الاسرار، ج ۴، ص۳۹۱؛ تاریخ حبیب السیر، ج ۱، ص۳۱.</ref>. قرار گرفتن کشتی نوح بر جودی در [[روز عاشورا]]<ref>جامع البیان، ج ۱۲، ص۶۲؛ کشف الاسرار، ج ۴، ص۳۹۱.</ref>، [[روزه]] نوح و اطرافیان به شکرانه فرود آمدن سالم و [[نجات]] از طوفان در آن روز و [[سنت]] شدن روزه این روز در پاره‌ای از [[تفاسیر]]<ref>کشف‌الاسرار، ج ۴، ص۳۹۱؛ الدرالمنثور، ج ۳، ص۶۰۵؛ منهج الصادقین، ج ۴، ص۴۲۷.</ref> و [[منابع روایی]] [[سنی]]<ref>مسند احمد، ج ۲، ص۳۵۹ ـ ۳۶۰؛ مجمع الزوائد، ج ۳، ص۱۸۴.</ref> و [[شیعه]]<ref>اقبال الاعمال، ج ۳، ص۵۱؛ بحارالانوار، ج ۹۲، ص۲۶۸.</ref> آمده‌اند. برخی از [[محدثان شیعه]] [[حدیث]] یاد شده را بر [[تقیه]] حمل کرده<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۴۵۹ ـ ۴۶۲.</ref> و برخی دیگر از [[علما]] آن را از [[فضیلت]] سازی‌ها و [[احادیث مجعول]] [[بنی‌امیه]] درباره [[مبارک]] بودن [[روز عاشورا]] دانسته و با [[روزه]] گرفتن آنان در آن [[روز]] به شکرانه [[شهادت حسین بن علی]]{{ع}} و یارانش ارتباط داده‌اند<ref>الانتصار، ج ۹، ص۳۰۱ ـ ۳۲۰؛ المواسم و المراسم، ص۸۳؛ الشیعة هم اهل السنه، ص۳۰۰ - ۳۰۲.</ref>. در برخی [[احادیث]] منسوب به [[ائمه اطهار]]{{عم}} نیز موضوع یاد شده رد و روز عاشورا روز [[شومی]] نزد [[خاندان پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} خوانده شده است<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۴۵۹ ـ ۴۶۲.</ref>. بر اساس گزارش برخی [[تفاسیر]]، نوح و همراهان او پس از فرود آمدن کشتی، در دامنه [[کوه]] [[جودی]] قریه‌ای بنا کردند و آن را «قریة الثمانین» (: هشتادان) نام نهادند؛ زیرا ساکنان آن بیش از ۸۰ نفر نبودند و این نخستین دهی بود که پس از [[طوفان]] بنا شد و همچنین مسجدی بر فراز کوه جودی بنا شد که به [[مسجد]] نوح معروف است<ref>جامع البیان، ج ۱۲، ص۶۲؛ تفسیر قمی، ج ۱، ص۳۵۷؛ تفسیر قرطبی، ج ۲، ص۵۳؛ فتح القدیر، ج ۵، ص۴۶۶.</ref>. در [[منابع روایی]] و [[احادیث اسلامی]] نیز از کوه جودی یاد شده و احادیث مذکور در پاره‌ای از [[تفاسیر شیعه]] و [[سنی]] آمده‌اند. بر اساس برخی احادیث، [[خداوند]] به [[کوه‌ها]] [[وحی]] کرد که من [[کشتی نوح]] را بر فراز یکی از شما فرود خواهم آورد. هنگامی که طوفان شروع شد کوه‌ها قد کشیدند تا آب به قله آنها نرسد؛ اما کوه جودی [[متواضعانه]] سر فرود آورد. آب، قله کوه‌ها به جز جودی را فرا گرفت<ref>مجمع البیان، ج ۵، ص۲۵۰؛ روض الجنان، ج ۱۰، ص۲۷۵؛ منهج الصادقین، ج ۴، ص۴۲۶.</ref>؛ همچنین در برخی احادیث، سنگ‌های به کار رفته در ساختمان [[کعبه]] از کوه‌های پنج‌گانه [[سینا]]، [[زیتون]]، لبنان، جودی و [[حراء]] دانسته شده است<ref>تاریخ طبری، ج ۱، ص۸۱؛ معجم‌البلدان، ج ۴، ص۴۶۵؛ معجم ما استعجم، ج ۲، ص۴۴.</ref>. در پاره‌ای دیگر از [[احادیث]]، [[کوه]] [[جودی]] مشاهد [[انبیا]]، جایگاه [[اولیا]]، محل [[پذیرش توبه آدم]] و [[قوم یونس]]، محل رویش یقطین (کدو) و جاری شدن چشمه خوانده شده است<ref>احسن التقاسیم، ج ۱، ص۱۹۱.</ref>. کوه جودی همچنین از کوه‌های [[بهشتی]] خوانده شده که به سبب [[حضرت نوح]] گرامی داشته شده است، چنان‌که [[کوه طور]] و [[حراء]] به وسیله [[موسی]]{{ع}} و [[حضرت محمد]]{{صل}} گرامی داشته شده‌اند<ref>تفسیر قرطبی، ج ۹، ص۲۹؛ تاریخ دمشق، ج ۶۲، ص۲۴۶؛ فتح‌القدیر، ج ۲، ص۵۰۰.</ref>. باستان شناسان روسی به پاره‌های [[کشتی نوح]] در کوه [[آرارات]] دست یافته‌اند. این تخته‌ها قطعات جدا شده از کشتی نوح بوده که بر اثر تحولات دریایی و زمینی در طول حدود ۵۰۰۰ سال همچنان در [[دل]] [[زمین]] مانده‌اند<ref>مکتب اسلام، س ۱۲، ش ۱۰، ص۲۶ - ۲۷ «کشتی حضرت نوح».</ref>.<ref>[[حسن حیدری|حیدری، حسن]]، [[جودی (مقاله)|مقاله «جودی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰، ص ۱۵۹.</ref>
 == منابع ==