علم الیقین در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←معناشناسی علم الیقین و برخورداری امام از آن
| خط ۹: | خط ۹: | ||
== معناشناسی [[علم الیقین]] و برخورداری [[امام]] از آن == | == معناشناسی [[علم الیقین]] و برخورداری [[امام]] از آن == | ||
[[یقین]] عبارت است از [[علم]] صد در صدی که هیچ [[شک]] و تردیدی در آن راه نداشته باشد. علم الیقین عبارت است از علم به چیزی غایب از چشم و [[دل]] بر اساس [[دلایل عقلی]] و نظری، مانند علم به وجود [[آتش]] به واسطه دیدن [[دود]]. و [[عین الیقین]] عبارت است از دیدن آتش بدون واسطه و [[حق الیقین]] عبارت است از افتادن در آتش و سوختن در آن؛ یا مانند علم به [[مرگ]] که علم الیقین است، مشاهده مرگ و ملایکه آنکه عین الیقین و چشیدن مرگ حق الیقین است. [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] [[امامان]] {{ع}} را به [[صبر]] و یقین توصیف می‌کند: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ}}<ref>«و چون شکیب ورزیدند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی گماردیم که به فرمان ما (مردم را) رهنمایی می‌کردند» سوره سجده، آیه ۲۴.</ref> و از طرف دیگر [[رؤیت]] [[ملکوت آسمان‌ها و زمین]] را مقدّمۀ حصول | [[یقین]] عبارت است از [[علم]] صد در صدی که هیچ [[شک]] و تردیدی در آن راه نداشته باشد. علم الیقین عبارت است از علم به چیزی غایب از چشم و [[دل]] بر اساس [[دلایل عقلی]] و نظری، مانند علم به وجود [[آتش]] به واسطه دیدن [[دود]]. و [[عین الیقین]] عبارت است از دیدن آتش بدون واسطه و [[حق الیقین]] عبارت است از افتادن در آتش و سوختن در آن؛ یا مانند علم به [[مرگ]] که علم الیقین است، مشاهده مرگ و ملایکه آنکه عین الیقین و چشیدن مرگ حق الیقین است. [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] [[امامان]] {{ع}} را به [[صبر]] و یقین توصیف می‌کند: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ}}<ref>«و چون شکیب ورزیدند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی گماردیم که به فرمان ما (مردم را) رهنمایی می‌کردند» سوره سجده، آیه ۲۴.</ref> و از طرف دیگر [[رؤیت]] [[ملکوت آسمان‌ها و زمین]] را مقدّمۀ حصول مقام یقین قرار می‌دهد: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ}}<ref>«و این‌گونه ما گستره آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم می‌نمایانیم و (چنین می‌کنیم) تا از باورداران گردد» سوره انعام، آیه ۷۵.</ref>؛ لذا علمِ [[یقینی]] لازمه‌اش، کشف حجاب غیب و برچیدن بساط اعتبار و [[کثرت]]، و دخول در [[عالم]] [[توحید]] و [[وحدت]] ذات [[حقّ]] است: {{متن قرآن|كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ}}<ref>«هرگز! اگر به «دانش بی‌گمان» بدانید، به راستی دوزخ را خواهید دید» سوره تکاثر، آیه ۵ ـ ۶.</ref>. به تعبیری دیگر مقصود از رؤیت، مشاهدهٔ عاملان و کارگزان [[الهی]] در [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] و دیدن [[حقیقت]] [[زمین]] و [[آسمان]] و ساکنان پیدا و پنهان آن است که بیانی دیگر از فهم و مشاهدهٔ رابطهٔ [[مخلوقات]] الهی و علل و اسباب آن و کارفرمایان تجلی حوادث است و ثمرهٔ رؤیت ملکوت در آیهٔ [[قرآن]] یقین تعریف شده است. | ||
باید دانست [[علم لدنی]] که امامان {{ع}} از آن برخوردار هستند، یقین تام می‌آورد که [[انسان]] نمی‌تواند چیز دیگری [[اراده]] کند و یکی از استلزاماتش [[عصمت]] است، [[علمی]] که به مرحله [[باور]] برسد، [[آدم]] را [[معصوم]] می‌کند. بنابراین امام به آن معنایی که قرآن آن را استعمال می‌کند، کسی است که [[حجاب]] از پیش رویش برداشته شده و با مشاهده [[ملکوت آسمان‌ها و زمین]] به [[باطن]] امور [[آگاه]] است، یعنی به [[اذن خداوند]] از [[علم غیب]] آگاه می‌شود<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امامان در قرآن و روایات]]، ص۳۰؛ [[سید مرتضی حسینی شاهرودی|حسینی شاهرودی، سید مرتضی]]، آشنایی با عرفان اسلامی، ص۴۶؛ [[سید محمد حسین حسینی طهرانی|حسینی طهرانی، سید محمد حسین]]، [[امام‌شناسی ۳ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص۲.</ref>. | باید دانست [[علم لدنی]] که امامان {{ع}} از آن برخوردار هستند، یقین تام می‌آورد که [[انسان]] نمی‌تواند چیز دیگری [[اراده]] کند و یکی از استلزاماتش [[عصمت]] است، [[علمی]] که به مرحله [[باور]] برسد، [[آدم]] را [[معصوم]] می‌کند. بنابراین امام به آن معنایی که قرآن آن را استعمال می‌کند، کسی است که [[حجاب]] از پیش رویش برداشته شده و با مشاهده [[ملکوت آسمان‌ها و زمین]] به [[باطن]] امور [[آگاه]] است، یعنی به [[اذن خداوند]] از [[علم غیب]] آگاه می‌شود<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امامان در قرآن و روایات]]، ص۳۰؛ [[سید مرتضی حسینی شاهرودی|حسینی شاهرودی، سید مرتضی]]، آشنایی با عرفان اسلامی، ص۴۶؛ [[سید محمد حسین حسینی طهرانی|حسینی طهرانی، سید محمد حسین]]، [[امام‌شناسی ۳ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص۲.</ref>. | ||