اصحاب صفه: تفاوت میان نسخه‌ها

اصحاب صفه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۲

۱۰٬۸۳۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۰ ژوئن ۲۰۲۴

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۵٬۵۴۲

ویرایش

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 # همچنین آیه {{متن قرآن|وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَلَكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ مَا يَشَاءُ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ}}<ref>«و اگر خداوند روزی را برای (همه) بندگانش فراخ می‌داشت در زمین سرکشی می‌ورزیدند اما هر چه را بخواهد به اندازه‌ای فرو می‌فرستد که او به بندگانش آگاهی بیناست» سوره شوری، آیه ۲۷.</ref> طبق برخی از نقل‌ها درباره بعضی از [[اهل]] صفه است. در [[تفاسیر]] آمده است: برخی از افراد این گروه، خواستار [[توانگری]] و وسعت [[معیشت]] شدند و آیه مذکور درباره آنها نازل شد<ref>محمد بن جریر طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ج۲۵، ص۱۹؛ جلال الدین سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۶ ص۸؛ زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۴، ص۲۲۳.</ref>.
 # عده‌ای از [[مفسران]] معتقدند آیه ۲۸ [[سوره کهف]] هم، درباره اهل صفه است<ref>حسین بن مسعود بغوی، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۸۸.</ref>. خداوند متعال خطاب به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} می‌فرماید: {{متن قرآن|وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا...}}<ref>«و با آنان که پروردگار خویش را سپیده‌دمان و در پایان روز به شوق لقای وی می‌خوانند خویشتنداری کن و دیدگانت از آنان به دیگران دوخته نشود که زیور زندگی این جهان را بجویی» سوره کهف، آیه ۲۸.</ref><ref>[[یدالله حاجی‌زاده|حاجی‌زاده، یدالله]]، [[اصحاب صفه (مقاله)|اصحاب صفه]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref>.
+[[اصحاب]] صفّه
+یکی از [[مکان‌های مقدس]] [[مسجدالنبی]]، «صفّه»<ref>صفه به ضم صاد و تشدید فاء، سایبانی بوده در انتهای مسجد رسول الله{{صل}} که مسلمانان مهاجر مستمند در پناه آن به سر می‌بردند و اهل صفه منسوب به آنجا می‌باشند.</ref> است. هر گاه از باب [[جبرئیل]]، وارد مسجدالنبی شوید و مستقیم به سمت جلو بروید، طرف راست شما (بین باب جبرئیل تا باب النساء) در جهت شمالی [[حجره]] [[طاهره]]، مساحتی است برجسته و ممتاز و یک پله از سطح [[مسجد]] بالا است، این جا [[محل زندگی]] «[[اصحاب صفه]]»<ref>لسان العرب، ج۹، ص۱۹۵.</ref> در [[زمان پیامبر]]{{صل}} بوده است. پیش از آن که، [[کعبه]] به عنوان [[قبله مسلمین]]، تعیین گردد، [[قبله]] و [[محراب]] مسجدالنبی «که رو به [[بیت المقدس]] بوده است» مقابل صفه قرار داشته است. اما در [[حال]] حاضر پشت به قبله قرار دارد.
+این محل در گذشته، خارج از مسجد و [[خانه پیامبر]]{{صل}} بوده است. اکنون این مکان [[تاریخی]]، داخل مسجد و جزء مسجد و [[حرم]] [[شریف]] شده است. [[سرپرستی]] آن [[پاک]] مردان را، یک سیاه کوتاه قد، به نام «جویبر» عهده‌دار بود. او پیشوای اصحاب صفه بود و چون در کنار مسجد بودند، هنگام [[نماز]] اولین صف [[نماز جماعت]]، به آنان اختصاص داشت<ref>راهنمای حرمین شریفین، مجلد ۴ و ۵، جزء ۵، ص۷۸-۷۷.</ref>.
+برخی از معاصران درباره صفه نوشته‌اند<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۳۴.</ref>: زمینی که به [[اهل]] «صفه» اختصاص داده شده بود، مساحتی ۹۶ متری و مسقف بود، که در منتهی الیه شرقی مسجد، کنار دیواره شمالی قرار داشت<ref>جایی که امروزه به عنوان صفه، نشان می‌دهند و در اصل دکه آغایان و یا خواجگان حرم، نام دارد، نباید محل اصلی صفه باشد، بلکه صفه در غرب آن، داخل مسجد زمان پیامبر{{صل}} قرار داشته است. مکان موجود که به خطا، صفه نامیده می‌شود، در عصر پیامبر{{صل}} و تا زمان توسعه مسجد توسط «ولید بن عبدالملک» به سال ۹۱-۸۸ خارج از مسجد بوده و محل حجرات برخی از زنان پیامبر{{صل}} بوده است. (آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۳۴).</ref>. این محل، سقفی داشت تا [[اصحاب صفه]] از تابش [[خورشید]] در [[امان]] باشند و بتوانند در [[سایه]] آن بیاسایند. برخی از آنان، [[شام]] را میهمان [[انصار]] بودند، اما برای [[خواب]]، به محل صفه می‌آمدند<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۳۲.</ref>.
+اصحاب صفه یا [[اهل صفه]] گروهی از [[صحابه پیامبر]]{{صل}} از [[مهاجرین]] و انصار تهی دست [[مدینه]] بودند که به واسطه بی‌بهره بودن از [[خانه]] و [[خانواده]]، در صفه (سکوی) [[مسجد پیامبر]]{{صل}} [[زندگی]] می‌کردند. برخی از آنان با [[صدقات]]، گذران زندگی می‌کردند و گروهی روزها در پی [[کسب معاش]] می‌رفتند و گاه هنگام فرا رسیدن شب، [[پیامبر]]{{صل}} آنان را در میان [[اصحاب]] خود تقسیم می‌کرد و عده‌ای را نیز به خانه خود می‌برد. اصحاب صفه شب‌ها تا دیر هنگام به [[عبادت]] و فراگرفتن [[قرآن]] می‌پرداختند و چون [[زمان]] [[جنگ]] می‌رسید، زودتر از دیگران [[سلاح]] برمی‌گرفتند. شمارشان ثابت نبود، گاهی یکی پس از یافتن [[مسکن]] و [[تشکیل خانواده]] از جمع آنها جدا می‌شد و زمانی کسانی تازه به گروه‌شان افزوده می‌شدند.
+این تعداد کمتر از ده، تا بیش از ۷۰ تن نوسان داشت، اما می‌گویند مجموع کسانی که در زمره اصحاب صفه به [[حساب]] آمدند، از چهارصد تن بیشتر بوده است.
+با آغاز [[فتوحات اسلام]] و سرازیر شدن سیل [[غنایم]] به مدینه، اصحاب صفه از [[مال]] [[بی‌نیاز]] شده، [[مسجد]] را ترک کردند.
+اما برخی از آنان که [[فقر]] و [[پارسایی]] را به زندگی [[آسوده]] و پرتنعم و ناز و [[نعمت]]، ترجیح می‌دادند، زاهدانه به زندگی خود، ادامه دادند<ref>دائره المعارف تشیع، جدوم، ص۲۱۲.</ref>.
+برخی از چهره‌های معروف از صفه نشینان، عبارت‌اند از: «[[ابوذر غفاری]]»، «[[سلمان فارسی]]»، «[[عبدالله بن مسعود]]»، «[[مقداد بن اسود]]»، «[[حذیفة بن یمان]]»، «[[صهیب رومی]]» و «[[بلال]]». گفته شده است: «[[عبادة بن صامت]]» به صفه نشینان، قرآن می‌آموخت<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۳۳.</ref>.
+در [[دائرة المعارف]] [[تشیع]]، به «[[عمار یاسر]]» و «[[ابوعبیده جراح]]» نیز اشاره شده است. در [[تفسیر]] [[درالمنثور]] مطابق [[حدیثی]] که نقل کرده، آمده است که: [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ...}}<ref>«و اگر خداوند روزی را برای (همه) بندگانش فراخ می‌داشت در زمین سرکشی می‌ورزیدند.».. سوره شوری، آیه ۲۷.</ref> درباره «[[اصحاب صفه]]» نازل گردید؛ زیرا که آنها [[آرزو]] داشتند، دنیای‌شان، رو به راه و آباد شود<ref>تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۴۳۱، به نقل از درالمنثور، ج۶، ص۸. این حدیث را از حاکم و بیهقی و ابونعیم نقل کرده است.</ref>.
+آنان در [[جنگ‌های اسلامی]]، شرکت می‌کردند و مخلصانه [[جهاد]] می‌نمودند، بعضی از [[آیات قرآن]] در [[فضیلت]] آنان و [[صفا]] و [[پاکی]] و قداست‌شان وارد شده است. آنها به خاطر سکونت در «صفه» به [[اصحاب]] الصُّفه ملقب و نامیده شده‌اند.
+«ایوان صفه» را «دَکَّة الاغوات» می‌گفتند که هنوز هم به این نام خوانده می‌شود. [[پیامبر خدا]]{{صل}} از مقابل فقرای صفه می‌گذشت و می‌فرمود: اگر می‌دانستید که نزد [[خدا]] چه جایگاهی دارید هر آینه می‌خواستید که بر [[فقر]] شما افزوده شود<ref>وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، سمهودی، ج۱، ص۴۵۴.</ref>. این عده حتی [[لباس]] و [[پوشش]] کافی برای [[حفاظت]] خود نداشتند هنگامی که غذا، [[هدیه]] و یا [[مالی]] برای [[رسول اکرم]]{{صل}} می‌رسید قبل از هر چیز میان [[اهل صفه]] پخش کرده و به آنان می‌خورانید. [[خداوند تبارک و تعالی]] [[آیات شریفه]] [[سوره کهف]] را در مورد این [[فقرا]] بر آن حضرت نازل فرمود.
+{{متن قرآن|وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ...}}<ref>«و با آنان که پروردگار خویش را سپیده‌دمان و در پایان روز به شوق لقای وی می‌خوانند خویشتنداری کن و دیدگانت از آنان به دیگران دوخته نشود که زیور زندگی این جهان را بجویی.».. سوره کهف، آیه ۲۸.</ref><ref>در صحیح بخاری روایت شده که این عده لباس کاملی نداشتند و بعضاً نیمه عریان بوده و یا لباس آنان تنها نیمی از بدن ایشان را می‌پوشانید و در نهایت فقر بوده‌اند. (صحیح بخاری، کتاب الصلوة، حدیث ۱۰۳، ج۱، ص۲۹۹).</ref>.
+زمانی که این [[آیات]] نازل شد، [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود:
+{{متن حدیث|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ في أُمَّتِي مَنْ أُمِرْتُ أَنْ أُصَبِّرَ نَفْسِي مَعَهُمْ}}.
+«[[حمد]] خدایی را که در [[امت]] من کسانی را قرار داد که مامور شده‌ام همراه آنان [[صبر]] کنم»<ref>تاریخ المعالم المدینه المنوره، احمد یاسین الخیاری، ص۷۰.</ref>.
+این ایوان که اکنون در شمال شرقی محدوده اصلی و مدخل «باب [[جبرئیل]]» یعنی مقابل «[[محراب]] التهجد» و [[منزل]] «[[فاطمه]]{{س}}» قرار دارد، ارتفاعی حدود نیم متر و مساحتی حدود سی متر داشته و به شکل مربع مستطیل است. یک سوم قسمت جنوبی آن یعنی به سمت [[قبله]]، از [[دوران پیامبر]]{{صل}} و بقیه آن از افزوده‌های [[عمر بن عبدالعزیز]] است. [[تلاوت قرآن]] و [[اقامه نماز]] بر این ایوان بسیار سفارش شده است.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۱۱.</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۳۹: / خط ۶۱: @@
 # [[پرونده:42439.jpg|22px]] [[یدالله حاجی‌زاده|حاجی‌زاده، یدالله]]، [[اصحاب صفه (مقاله)|اصحاب صفه]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱''']]
 # [[پرونده:1100662.jpg|22px]] [[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|'''فرهنگ مطهر''']]
+# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']]
 {{پایان منابع}}