شیعه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== معناشناسی == | == معناشناسی == | ||
شیعه در لغت به معنای [[پیروان]] است و در اصطلاح، کسانی را گویند که به خلافت بلافصل حضرت [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} معتقدند. برای نخستین بار، [[پیامبر اسلام]]{{صل}} بود که پس از | شیعه در لغت به معنای [[پیروان]] است و در اصطلاح، کسانی را گویند که به خلافت بلافصل حضرت [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} معتقدند. برای نخستین بار، [[پیامبر اسلام]]{{صل}} بود که پس از نزول آیه ۷ [[سوره بینه]]، پیروان [[علی بن ابی‌طالب]] را "[[شیعه]]" خواند و فرمود: "تو و شیعیانت، [[روز قیامت]] [[رستگار]] خواهید بود"<ref>البرهان فی تفسیر القرآن، ۴/ ۴۹۰.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۳۱۷.</ref> | ||
لفظ "شیعه" در قرآن به‌معنای پیرو آمده است<ref>در قرآن ۱۱۲ بار لفظ شیعه و مشتقات آن به‌کار رفته که همه به همان معنای لغوی است.</ref>: {{متن قرآن|وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ}}<ref>«و از پیروان وی ابراهیم بود» سوره صافات، آیه ۸۳.</ref>؛ همان‌گونه که در روایاتی از [[پیامبر]]{{صل}} نیز مراد از شیعه، علی{{ع}} و [[پیروان]] او بوده است<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ص۱۸؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۸، ص۵۸۹؛ مفید، الارشاد، ج۱، ص۴۱.</ref>. | لفظ "شیعه" در قرآن به‌معنای پیرو آمده است<ref>در قرآن ۱۱۲ بار لفظ شیعه و مشتقات آن به‌کار رفته که همه به همان معنای لغوی است.</ref>: {{متن قرآن|وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ}}<ref>«و از پیروان وی ابراهیم بود» سوره صافات، آیه ۸۳.</ref>؛ همان‌گونه که در روایاتی از [[پیامبر]]{{صل}} نیز مراد از شیعه، علی{{ع}} و [[پیروان]] او بوده است<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ص۱۸؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۸، ص۵۸۹؛ مفید، الارشاد، ج۱، ص۴۱.</ref>. | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== شیعه دوازده امامی == | == شیعه دوازده امامی == | ||
[[شیعیان]] به فرقه‌هایی انشعاب یافته‌اند که از آن میان، [[شیعه امامیه]] یا [[اثنی عشریه]] ـ شیعه [[جعفری]] ـ پر شمارتر است. شیعیان [[امامیه]] معتقدند که [[پیامبر]]{{صل}} به صراحت، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} و یازده فرزند او را خلفای خویش خوانده است. بنابر آموزه‌های [[شیعی]]، [[امامان دوازده‌گانه]] بر [[مسلمانان]] به | [[شیعیان]] به فرقه‌هایی انشعاب یافته‌اند که از آن میان، [[شیعه امامیه]] یا [[اثنی عشریه]] ـ شیعه [[جعفری]] ـ پر شمارتر است. شیعیان [[امامیه]] معتقدند که [[پیامبر]]{{صل}} به صراحت، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} و یازده فرزند او را خلفای خویش خوانده است. بنابر آموزه‌های [[شیعی]]، [[امامان دوازده‌گانه]] بر [[مسلمانان]] به نیابت از پیامبر{{صل}} در امور [[دین]] و [[دنیا]] [[ولایت]] دارند. [[امامان معصوم]]{{عم}} به [[الهام الهی]] و [[علم لدنی]] و منزلتی آسمانی از دیگر [[انسان‌ها]] تمایز یافته‌اند و دوازدهمین تن از آنان زنده است و در [[غیبت]] به سر می‌برد و روزی ظهور می‌کند و [[جهان]] را سرشار از [[عدالت]] می‌سازد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۹/ ۲۸۵.</ref>.<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۳۱۷.</ref> | ||
== اصول شیعی == | == اصول شیعی == | ||
متکلمان شیعه امامیه درباره شمار [[اصول دین]] به [[اختلاف]] افتاده‌اند. نظریه مشهور آن است که اصول دین، سه اصل است: [[توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]] و دو اصل [[عدل]] و [[امامت]]، اصول مذهب‌اند. بدین‌سان، [[ایمان]] به سه اصل نخست، شرط مسلمانی است و [[ایمان]] به دو اصل بعدی، شرط ورود به [[مذهب]]<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۹/ ۲۸۵.</ref>. | |||
[[ولایت علی]]{{ع}} و امامان معصوم پس از او، [[عصمت]]، [[بداء]] و [[رجعت]] از باورهای بنیادی شیعه امامیه است. [[فقه]] شیعه امامیه، بر چهار منبع [[استوار]] است: [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]. شیعه امامیه نیز در طول [[تاریخ]] فرقه‌هایی به خود یافته؛ اما این [[فرقه‌ها]] نتوانسته‌اند پیروان پرشماری برای خود بیابند و بدین روی، دوام و قوام نیافته و مورد توجه قرار نگرفته‌اند<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۳۱۷ ـ ۳۱۸.</ref>. | [[ولایت علی]]{{ع}} و امامان معصوم پس از او، [[عصمت]]، [[بداء]] و [[رجعت]] از باورهای بنیادی شیعه امامیه است. [[فقه]] شیعه امامیه، بر چهار منبع [[استوار]] است: [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]. شیعه امامیه نیز در طول [[تاریخ]] فرقه‌هایی به خود یافته؛ اما این [[فرقه‌ها]] نتوانسته‌اند پیروان پرشماری برای خود بیابند و بدین روی، دوام و قوام نیافته و مورد توجه قرار نگرفته‌اند<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۳۱۷ ـ ۳۱۸.</ref>. | ||
== اصولیون و اخباریون شیعی == | == اصولیون و اخباریون شیعی == | ||
در قرون اخیر دو گروه اخباری و اصولی میان | در قرون اخیر دو گروه اخباری و اصولی میان علمای امامیه پدید آمدند. اخباریان ـ یا [[اهل حدیث]] ـ [[اجتهاد]] را برنمی‌تافتند و [[معتقد]] بودند برای [[استنباط احکام]] و [[آموزه‌های دینی]] باید تابع بی‌چون و چرای ظاهر [[روایات معصومین]]{{ع}} بود. در برابر، اصولیان بر آن بودند که در این راه لازم است از اجتهاد بهره جست و بر [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]] تکیه کرد. سرانجام علمای اصولی در [[روزگار]] [[مرجعیت]] [[سید]] محمدباقر وحید بهبهانی بر اخباریان [[غلبه]] کردند و [[اندیشه]] [[اخباری‌گری]] [[سلطه]] خویش را بر مجامع [[علمی]] [[شیعه]] از دست داد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۴/ ۲۷۴.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۳۱۸.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||