ذبح: تفاوت میان نسخهها
←منابع
(←مقدمه) |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
[[قرآن کریم]] این حادثه را [[عذاب]] دردناک برای [[بنیاسرائیل]] بر میشمارد: {{متن قرآن|يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که شما را از فرعونیان رهانیدیم که به شما عذابی سخت میچشاندند، پسرانتان را سر میبریدند و زنانتان را زنده میگذاردند» سوره بقره، آیه ۴۹.</ref> که به [[قدرت الهی]] [[نجات]] یافتند. امروزه قتل عام، کشتار جمعی و نسلکشی، به کشتن افراد بیدفاع اطلاق میشود که عامل آن، طبق [[قوانین]] بینالمللی جنایتکار [[جنگی]] شمرده میشود<ref>علیاکبر آقابخشی و مینو افشاریراد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۲۴۹.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص ۲۸۸.</ref> | [[قرآن کریم]] این حادثه را [[عذاب]] دردناک برای [[بنیاسرائیل]] بر میشمارد: {{متن قرآن|يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که شما را از فرعونیان رهانیدیم که به شما عذابی سخت میچشاندند، پسرانتان را سر میبریدند و زنانتان را زنده میگذاردند» سوره بقره، آیه ۴۹.</ref> که به [[قدرت الهی]] [[نجات]] یافتند. امروزه قتل عام، کشتار جمعی و نسلکشی، به کشتن افراد بیدفاع اطلاق میشود که عامل آن، طبق [[قوانین]] بینالمللی جنایتکار [[جنگی]] شمرده میشود<ref>علیاکبر آقابخشی و مینو افشاریراد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۲۴۹.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص ۲۸۸.</ref> | ||
==[[ذبح]] عظیم== | |||
[[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در [[خواب]] دید باید فرزندش اسماعیل را [[قربانی]] نماید، [[خداوند متعال]] در [[قرآن مجید]] در [[سوره صافات]] فرموده است: {{متن قرآن|وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ}}<ref>«و به قربانی سترگی او را بازخریدیم» سوره صافات، آیه ۱۰۷.</ref> به [[راستی]] این همان [[آزمایش]] آشکار بود؛ لذا موضوع را با اسماعیل در میان گذاشت و فرمود: ای پسرکم من در خواب دیدم که تو را ذبح میکنم، بنگر [[رأی]] تو چیست؟ گفت: پدر! آن چه را فرمانت دادهاند عمل کن که اگر [[خدا]] خواهد مرا از [[صابرین]] خواهی یافت، و چون [[تسلیم]] شدند و او را به پیشانی درانداخت، وی را ندا دادیم که {{متن قرآن|قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«تو خواب خود را راست شمردی؛ ما بدینگونه نکوکاران را پاداش میدهیم» سوره صافات، آیه ۱۰۵.</ref> که این امتحانی آشکار بود و او را در ازای ذبیحهای بزرگ باز رهانیدیم. | |||
[[مفسران شیعه]] و [[اهل سنت]] در این جا گفتهاند: مراد از {{متن قرآن|بِذِبْحٍ عَظِيمٍ}} «قوچ» است و به گفته مرحوم [[علامه طباطبایی]] چون این ذبح به [[امر الهی]] است و به [[خداوند]] نسبت داده میشود؛ لذا عظیم نامیده شده و گرنه خود ذبح، فی نفسه عظیم نبوده است. بعضی از مفسران شیعه از جمله ملا [[محسن فیض کاشانی]] در [[تفسیر صافی]]، [[سید هاشم بحرانی]] در [[تفسیر برهان]]، حویزی در [[تفسیر نورالثقلین]] و [[مرحوم مجلسی]] در [[بحارالانوار]]<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۲۵ و ۲۲۶.</ref> طبق [[حدیثی]] که در [[عیون اخبار الرضا]] از [[امام رضا]]{{ع}} [[روایت]] شده است، نقل کردهاند که در اینجا مراد از {{متن قرآن|بِذِبْحٍ عَظِيمٍ}} قربانی عظیمی بود که [[جانشین]] [[ذبح اسماعیل]] قرار گرفت<ref>عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۲۰۹.</ref>. | |||
[[ترجمه]] [[حدیث]] از این قرار است: «[[عبدالواحد بن محمد بن عبدوس نیشابوری]]» نقل کرد که: این حدیث را از «[[محمد بن علی بن قتیبه نیشابوری]]» شنیدم که او نیز از «[[فضل بن شاذان]]» شنیده بود که گفت: شنیدم از [[حضرت رضا]]{{ع}} که میفرمود: چون خداوند به حضرت ابراهیم{{ع}} دستور داد که به جای [[ذبح اسماعیل]]{{ع}} قوچی که فرستاده بود [[ذبح]] کند، ابراهیم{{ع}} در [[دل]] [[آرزو]] کرد: ای کاش فرزندش اسماعیل را به دست خود [[قربانی]] کرده بود و امر به ذبح قوچ به او نشده بود، تا دلش همچون دل پدری که فرزندش را ذبح کرده به [[درد]] آید و سزاوار والاترین درجات [[اهل]] [[ثواب]] که در [[مصائب]] [[صبر]] میکنند بگردد. | |||
[[خداوند عزوجل]] به او [[وحی]] کرد که ای ابراهیم! محبوبترین [[خلق]] من نزد تو کیست؟ گفت: یا [[رب]]! هیچ آفریدهای از آفریدگانت برای من محبوبتر از حبیبت محمد{{صل}} نیست. [[خداوند]] وحی کرد: یا ابراهیم! آیا او عزیزتر است یا خودت؟ پاسخ داد: او عزیزتر است. خداوند پرسید: فرزند او برای تو [[عزیز]] است یا فرزند خودت؟ پاسخ داد: فرزند او. فرمود: قربانی شدن فرزند او به [[ظلم]] و ناحق به دست دشمنانش بیشتر دل تو را به درد میآورد؛ یا کشته شدن فرزندت به دست خودت در راه [[طاعت]] من؟ | |||
پاسخ داد: قربانی شدن او به دست دشمنانش برایم دلآزارتر است. خداوند فرمود: ای ابراهیم گروهی که [[گمان]] میکنند از [[امت محمد]] هستند، فرزندش حسین را، بعد از او از سر ظلم و [[عدوان]] میکشند، همچنان که گوسفندی را بکشند، و با این کار مستوجب [[غضب]] من میشوند. ابراهیم از این سخن بیتاب شد و دلش به درد آمد و [[اشک]] بر دیدگان آورد. خداوند بار دیگر به او وحی کرد که ای ابراهیم! [[جزع]] تو را بر فرزندت اگر او را کشته بودی با جزعت بر حسین و [[قتل]] او فدیه و معاوضه میکنم و برای تو رفیعترین درجاتی که ثواب [[صبر بر مصائب]] است قرار میدهم<ref>دائرةالمعارف تشیع، ج۸، ص۱۳.</ref>. و این همان است که فرمود: {{متن قرآن|وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ}}<ref>«و به قربانی سترگی او را بازخریدیم» سوره صافات، آیه ۱۰۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۴۹۸.</ref> | |||
==ذبح نیابتی== | |||
آیا کسی که [[اعمال]] [[حج]] را خود به جا میآورد، میتواند برای ذبح قربانی [[نایب]] بگیرد یا نه؟ و اگر میتواند [[نایب]] بگیرد، چه شرایط و ویژگیهایی در نایب شرط است؟ | |||
مسأله [[نیابت]] در کارهای [[عبادی]] از مباحث اختلافی نزد [[فقیهان]] است؛ زیرا در تصور اولی، نیابت با [[فلسفه]] انجام [[اعمال عبادی]] مغایرت دارد و واگذاری عمل به دیگری، بهرههای [[عبادت]] را تحصیل نمیکند. | |||
دایره نیابت در اعمال عبادی، بستگی به [[اجازه]] [[شارع]] و [[میزان]] اجازه او دارد و چنان که تجویز اصل نیابت بر عهده شارع است، تعیین شرایط نایب و سایر امور هم به عهده اوست. | |||
نیابت در [[حج]]، درمیان [[شیعه]] جای تردید ندارد، گرچه ممکن است در برخی [[فروع]] آن، [[اختلاف]] نظر میان [[فقها]] وجود داشته باشد. | |||
همچنین از امور مسلم نزد فقیهان، جواز نیابت در [[ذبح]] است. [[صاحب جواهر]] در شرح [[کلام]] [[محقق حلی]] در کتاب [[شرایع]]، که خود موافق نیابت است، چنین مینویسد: «جایز است که نایب به جای [[مکلف]]، ذبح را انجام دهد و [[نیت]] کند و در این مسأله خلافی نیست؛ چنان که عدهای از [[علما]] بدان تصریح دارند، بلکه گروهی دعوی [[اجماع]] کردهاند<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص۱۱۸.</ref>. | |||
و اما پس از ثبوت اصل نیابت، در [[کتب فقهی]] از دو موضوع به صورت [[اجمال]] سخن رفته است؛ یکی «نیت» و دیگری «شرط شیعه بودن و [[ایمان]] ذابح» درباره نیت؛ از مجموع نظریات فقها بر میآید که مکلف و [[حاجی]] باید نیت کند و نیت ذابح کفایت نمیکند. | |||
ولی درباره [[تشیع]] و ایمان ذابح اختلافی است. اکثر فقها چنین شرطی تشیع و ایمان برای ذابح قائل نشدهاند<ref>تحریرالوسیله، ج۱، ص۴۱۰، مسأله ۱۱.</ref>، [[امام خمینی]] [[معتقد]] است باید نایب، شیعه باشد.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۵۰۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | # [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | ||
# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||