میهمان و میهمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

== آثار [[اجتماعی]] مهمان‌داری ==

# استحکام [[روابط اجتماعی]]: کسی که [[دوست]] و [[برادر]] خود را مهمان کند، صمیمیت و [[محبت]] بین آنها بیشتر می‌شود.

# از بین رفتن کینه‌ها: با [[دوستی]] و مهمانی [[کینه‌ها]] از بین می‌رود و قلب‌ها به هم نزدیک می‌شود. کسی که سفره مهمانی پهن می‌کند، در عمل، حسن نیت و [[رفتار نیک]] خود را به نمایش میگذارد و به طرف اعلام می‌کند که شما را از صمیم [[قلب]] دوست میدارم و عضوی از خانواده‌ام حساب می‌کنم. طرف مقابل نیز وقتی سر سفره میزبان می‌نشیند و نان و نمک او را میخورد، باید به او بی‌احترامی نکند و در هر شرایطی احترام‌اش را نگه دارد.

# زیاد شدن [[دانش]] و [[تجربه]]: در مهمانی‌ها معمولاً بحث‌های گوناگونی مطرح می‌شود که چه بسا مطالب بسیار سودمندی است و بر تجربه‌های [[انسان]] میافزاید، به ویژه اگر در جلسه‌ای مهمانی اهل علم و افراد با تجربه وجود داشته باشند<ref>[[محمد جواد برهانی|برهانی، محمد جواد]]، [[سیره اجتماعی پیامبر اعظم - برهانی (کتاب)| سیره اجتماعی پیامبر اعظم]]، ص ۱۷۹-۱۸۰.</ref>.

== اقسام مهمان ==

# مهمانی که بدون [[دعوت]] آمده باشد. در مورد چنین مهمانی انسان باید بسیار دوستانه [[رفتار]] کند<ref>مردم می‌گویند: خانه را خداوس؛ یعنی هر چه در خانه بود، باهم می‌خوریم.</ref>. و هر چه در [[خانه]] دارد برایش آماده کند. در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} آمده ست: اگر برادرت خانه شما آمد، هر چه در خانه داری، برایش آماده کن<ref>منتخب میزان الحکمه، ح۳۷۸۴.</ref>.

# مهمانی که دعوت شده باشد. در این نوع مهمانی انسان باید در حد توان از او [[پذیرایی]] کرده، به وی اهمیت بدهد. امام صادق{{ع}} می‌فرماید: اگر مهمانی را دعوت کردی، برای تهیه غذا و امثال آن تلاش کن و غذای خوبی آماده نما <ref>منتخب میزان الحکمه، ح۳۷۸۴.</ref>.

[[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمود: هر کس سفره احسانی بچیند و [[مردم]] را به مهمانی دعوت کند و نظرش [[فخرفروشی]] و نشان دادن شکوه‌مندی خود باشد، [[خداوند]] او را [[روز قیامت]] با رویی سیاه به [[محشر]] می‌آورد<ref>آداب مهمان‌داری، ص۵۶ (به نقل از: عقاب الاعمال، ص۵۸۲).</ref>.<ref>[[محمد جواد برهانی|برهانی، محمد جواد]]، [[سیره اجتماعی پیامبر اعظم - برهانی (کتاب)| سیره اجتماعی پیامبر اعظم]]، ص ۱۸۰-۱۸۱.</ref>

== انواع مهمانی‌ها ==

# مهمانی‌های [[حرام]]: شرکت کردن در مهمانی‌هایی مانند خوردن شراب، [[غیبت]]، [[ظلم و ستم]] و [[لهو و لعب]]، که در آنها [[گناه]] انجام میگیرد، [[حرام]] است.

# مهمانی‌های [[مستحب]]: که در [[روایات]] تعدادی از مصادیق مهمان‌های مستحب بیان شده است که در ذیل اشاره می‌شود:

## [[حج]]: وقتی [[انسان]] از حج بر می‌گردد، مستحب است ولیمه بدهد.

## ازدواج: وقتی انسان [[ازدواج]] نماید، مستحب است مهمانی بدهد.

## [[منزل]]: یکی از [[سعادت]] مرد در [[دنیا]] این است که [[خانه]] وسیعی داشته باشد. وقتی این [[نعمت]] بزرگ نصیب کسی شد مستحب است ولیمه بدهد و [[مؤمنان]] را [[دعوت]] کند.

## فرزند: هنگامی که [[خداوند]] به انسان [[فرزندی]] عطا کند، مستحب است جشن بگیرد و [[مردم]] را دعوت کند.

## [[ختنه]]: وقتی انسان فرزندش را ختنه کند، مستحب است ولیمه بدهد.

## بازگشت از [[سفر]]: هر گاه انسان از سفر بر می‌گردد مستحب است، در حد توان مختصر ولیمه‌ای ترتیب داده، [[خویشاوندان]] و [[دوستان]] خود را دعوت کند. [[رسول گرامی اسلام]] می‌فرماید: ولیمه در چهار چیز است: عروسی، هنگام تولد فرزند، که برای او عقیقه می‌کنند و به مردم طعام می‌دهند، موقع ختنه کردن فرزند و بازگشت از سفر<ref>وصایا الرسول و الائمه، ص۲۴.</ref>.<ref>[[محمد جواد برهانی|برهانی، محمد جواد]]، [[سیره اجتماعی پیامبر اعظم - برهانی (کتاب)| سیره اجتماعی پیامبر اعظم]]، ص ۱۸۱-۱۸۲.</ref>

== مهمانی بدون [[تکلف]] ==

در حدیث نبوی آمده است انسان نباید آن‌چه در توانش نیست، با [[سختی]] برای مهمان فراهم کند: {{متن حدیث|لَا يَتَكَلَّفَنَّ أَحَدٌ لِضَيْفِهِ مَا لَا يَقْدِرُ}}<ref>نهج الفصاحه، ح۲۵۲۰.</ref>. شرط مهم مهمانی کردن، داشتن توان برای انجام دادن این کار است. باید توجه داشت اتفاق دو نوع است: [[واجب]] و مستحب. تهیه کردن [[رزق]] [[خانواده]] بر انسان واجب و مهمانی دادن مستحب است. [[انسان]] نباید واجب را [[قربانی]] مستحب کند و بگوید: ترک واجب کرده و [[سنت]] به جا آورده‌ام؛ زیرا چراغی که به خانه رواست بر [[مسجد]] حرام است. انسان در قدم اول باید به [[فکر]] [[آسایش]] خانواده خود باشد، آن‌گاه اگر توان لازم را برای مهمانی داشت به این مهم بپردازد. متأسفانه امروزه مهمانی‌ها در حد متعارف و معمولی نیستند. بسیاری از [[مردم]] [[رزق]] دو ماهه خانواده‌شان را در یک مهمانی [[مصرف]] کرده، بعد در [[خانه]] سخت‌گیری می‌کنند. این کار به هیچ وجه پسندیده نیست. علاوه بر این، بیشتر مهمانی‌ها جنبه ریایی دارد تا جنبه خدایی، [[پیامبر گرامی اسلام]] می‌فرماید: «هر کس به خاطر [[ریا]] و خودنمایی مهمانی بدهد، [[خداوند]] فردای [[قیامت]] از صدید [[جهنم]] به او می‌خوراند و آن غذا در درونش [[آتش]] می‌شود تا زمانی که قیامت تمام شود»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۴۵۵.</ref>.

[[حارث اعور]] ـ یکی از اصحاب خاص [[امیرمؤمنان]]{{ع}} ـ خدمت حضرت رسید و عرض کرد: یا [[امیرالمؤمنین]]! دوست دارم در خانه ما با خوردن غذا، مرا سرافراز فرمایی. حضرت فرمود: من این مهمانی را می‌پذیرم، اما به شرطی که در این مهمانی خود را به زحمت نیندازی<ref>به سه شرط دعوت شما را می‌پذیرم: ۱. آن چه در منزل است برایم بیاوری؛ ۲. از خارج منزل چیزی تهیه نکنی؛ ۳. بر خانواده‌ات سخت نگیری، (خصال، ج۱، ص۱۸۸).</ref>. آن‌گاه به خانه [[حارث]] تشریف برد. او تکه نانی خالی برای حضرتش آورد. چون شروع به خوردن آن کرد، حارث با نشان دادن چند درهم که در گوشه لباسش پنهان کرده بود، گفت: اگر به من [[اجازه]] دهید با این پولی که دارم چیزی غیر از نان برای شما تهیه کنم؟ [[امام]] فرمود: این نان در خانه‌ات موجود بود (تهیه آن تکلفی نداشت) اما تهیه چیز دیگر مایه [[تکلف]] و اسباب زحمت برای شماست و من به شرط عدم تکلف دعوتت را پذیرفتم<ref>یکصد موضوع ۵۰۰ داستان، ص۵۱۲ (به نقل از: فروع کافی).</ref>. ما باید از [[سیره]] بزرگان [[دین]] خود [[پند]] گیریم تا آن چه داریم در طبق [[اخلاص]] بگذاریم و در [[زندگی]] سخت نگیریم<ref>[[محمد جواد برهانی|برهانی، محمد جواد]]، [[سیره اجتماعی پیامبر اعظم - برهانی (کتاب)| سیره اجتماعی پیامبر اعظم]]، ص ۱۸۲-۱۸۴.</ref>.