حکمت در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

انسان‌های غیر مهذب از [[حکمت]] بهره‌ای نمی‌برند. بروز رفتارهایی که [[شرع]] [[مقدس]]، ما را از آن بازداشته، همان‌طور که نشانه ناپاکی نفس از [[رذیلت‌های اخلاقی]] است، در تعامل با نفس موجب استحکام ریشۀ ناپاکی در [[جان آدمی]] نیز می‌شود. [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}}<ref>«نه چنین است؛ بلکه آنچه می‌کرده‌اند بر دل‌هاشان زنگار بسته است» سوره مطففین، آیه ۱۴.</ref> [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: «گاهی [[بنده]] گناهی می‌کند و به خاطر آن دانشی را که پیش‌تر فراگرفته، فراموش می‌کند»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اَلْعَبْدَ لَیُذْنِبُ اَلذَّنْبَ فَیَنْسَی بِهِ اَلْعِلْمَ اَلَّذِی کَانَ قَدْ عَلِمَهُ}}؛ احمد بن فهد حلی، عدة الداعی، ص۱۹۷.</ref>. از استغفارهای [[امامان]] {{ع}} نیز استفاده می‌شود برخی [[گناهان]] موجب [[مرگ]] [[قلب]] می‌شوند و به طور کلی باب حکمت را به روی [[انسان]] می‌بندند. یکی از چیزهایی که [[حضرت علی]] {{ع}} به خاطر آن از [[خدا]] [[طلب]] [[آمرزش]] می‌کرد، گناهان کشنده قلب است: «خدایا من از تو پوزش می‌خواهم به خاطر هر گناهی که قلب را می‌میراند»<ref>{{متن حدیث|اَللَّهُمَّ أَنِّی أَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ یُمِیتُ اَلْقَلْبَ}}؛ محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۸۴، ص۳۳۴.</ref>.

در قرآن کریم علاوه بر این، عناوین عام دیگری مثل [[اسراف]]، [[ظلم]] و [[فسق]] و [[تعدی]] که بر [[گناه]] و [[تجاوز]] از حدود الاهی از موانع [[هدایت]] پذیری و [[گمراهی]] به شمار آمده‌اند<ref>سوره ابراهیم، آیه ۲۷.</ref>. تجاوز از حدود الاهی سبب بسته شدن [[دل]] به روی حقایق و معارف است، قرآن کریم می‌فرماید: {{متن قرآن|كَذَلِكَ نَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِ الْمُعْتَدِينَ}}<ref>«بدین‌گونه بر دل تجاوزگران مهر می‌نهیم» سوره یونس، آیه ۷۴.</ref>.

# '''پرخوری''': پرخوری یکی از رفتارهای [[ناشایست]] و در عین حال شایع است. از مهم‌ترین پیامدهای پرخوری، بسته شدن مجاری [[فهم]] و [[درک]] انسان و [[خاموشی]] چراغ حکمت در وجود [[آدمی]] است. رسول خدا {{صل}} می‌فرماید: «پرخوری نکنید که [[نور]] [[معرفت]] در قلوب‌تان خاموش می‌شود»<ref>{{متن حدیث|لاَ تَشْبَعُوا فَیُطْفَأَ نُورُ اَلْمَعْرِفَةِ مِنْ قُلُوبِکُمْ}}؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص۴۵۷؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۶، ص۲۱۸؛ طبرسی، مکارم الاخلاق، ص۱۵۰.</ref> همچنین می‌فرماید: «[[پرخوری]] نکنید که [[نور]] [[حکمت]] در سینه‌هاتان خاموش می‌شود»<ref>{{متن حدیث|لا تشبعوا فیطفأ نور الحکمة من صدورکم}}؛ متقی هندی، کنزالعمال ج۱۵، ص۸۷۵.</ref>.

# '''هم‌نشینی با [[ثروتمندان]]''': هم‌نشینی با ثروتمندان از عوامل [[مرگ]] [[قلب]] شمرده شده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۶۴۱؛ حسن بن علی ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول عن آل الرسول، ص۵۱.</ref>. [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: «هم‌نشینی با ثروتمندان قلب را می‌میراند»<ref>{{متن حدیث|الجلوس مع الاغنیا یمیت القلب}}؛ سید عبدالله جزائری، التفحة السنیة، ص۳۳۱.</ref>.<ref>ر. ک: تهرانی، مجتبی، اخلاق الهی، ج۱،ص۳۰۱-۳۰۵.</ref>