سلیم بن قیس هلالی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[رده:قبیله ' به '[[رده:')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۰: خط ۵۰:


== مقدمه ==
== مقدمه ==
سلیم بن قیس هلالی (۲ [[قبل از هجرت]] - ۷۶ ق، [[فارس]]) از شیفتگان [[اهل بیت]] [[پیامبر]]، که بیشتر با کتاب معروفش «[[اسرار آل محمد (کتاب)|اسرار آل محمد]]» شناخته می‌شود. وی [[اهل عراق]] بود. در سال [[رحلت پیامبر]]، [[دوازده]] [[سال]] داشت. از [[اصحاب]] باوفای [[امام علی]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{عم}} بود. وقتی به [[مدینه]] آمد و [[انحرافات]] را دید، به جمع‌آوری [[احادیث]] مربوط به [[ولایت]] و [[تشیع]] پرداخت. وی بین [[کوفه]] و [[مدینه]] در رفت‌وآمد بود. در عصر [[حجّاج]] ثقفی از [[کوفه]] گریخت. کتاب او که به «[[کتاب سلیم]]» و «کتاب السقیفه» هم معروف است مورد [[عنایت]] [[شیعه]] و [[علما]] و یکی از کهن‌ترین کتب تألیف‌شدۀ [[شیعی]] در [[قرن اول]] [[هجری]] است و دهها بار چاپ و به چند زبان ترجمه شده است. وی در سال ۷۶ [[هجری]] در نوبندجان [[فارس]] درگذشت<ref>تنقیح المقال؛ مامقانی ج۲ ص ۵۳، مجله کوثر شماره۴۸</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۱۷.</ref>.
سلیم بن قیس هلالی (۲ قبل از هجرت - ۷۶ ق، [[فارس]]) از شیفتگان [[اهل بیت]] [[پیامبر]]، که بیشتر با کتاب معروفش «[[اسرار آل محمد (کتاب)|اسرار آل محمد]]» شناخته می‌شود. وی [[اهل عراق]] بود. در سال [[رحلت پیامبر]]، دوازده [[سال]] داشت. از [[اصحاب]] باوفای [[امام علی]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{عم}} بود. وقتی به [[مدینه]] آمد و [[انحرافات]] را دید، به جمع‌آوری [[احادیث]] مربوط به [[ولایت]] و [[تشیع]] پرداخت. وی بین [[کوفه]] و [[مدینه]] در رفت‌وآمد بود. در عصر [[حجّاج]] ثقفی از [[کوفه]] گریخت. کتاب او که به «[[کتاب سلیم]]» و «کتاب السقیفه» هم معروف است مورد عنایت [[شیعه]] و [[علما]] و یکی از کهن‌ترین کتب تألیف‌شدۀ [[شیعی]] در [[قرن اول]] [[هجری]] است و دهها بار چاپ و به چند زبان ترجمه شده است. وی در سال ۷۶ [[هجری]] در نوبندجان [[فارس]] درگذشت<ref>تنقیح المقال؛ مامقانی ج۲ ص ۵۳، مجله کوثر شماره۴۸</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۱۷.</ref>


[[سلیم]] [[فرزند]] [[قیس]] [[همدانی]] [[کوفی]] از بزرگان [[تابعین]] و یکی از [[اصحاب]] و [[یاران باوفا]] و از [[شیعیان]] [[مخلص]] [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} و نیز از [[اصحاب امام حسن]] و [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۴۳، ش۵، و ص۶۸، شأو ص۷۴، شأو ص۹۱، ش۶.</ref>. کنیه‌اش [[ابو صادق]]<ref>رجال نجاشی، ص۱۹۳، ش۵۱۶.</ref> و از [[راویان]] مورد [[وثوق]] و علمای مورد [[اعتماد]] [[امامیه]] می‌باشد. وی ملازم [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود و دارای کتابی است به نام [[کتاب سلیم]] که مشتمل بر حقایق و [[اخبار]] و حوادث مهمی است که کمتر کتابی این حقایق را در بر دارد، از جمله این که مشتمل بر احادیثی است که نام [[دوازده امام]] [[شیعیان]] از [[حضرت علی]] و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} تا [[حضرت مهدی]] {{ع}} در آن آمده است <ref>ر. ک: کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۵ - ۲۱ و صفحات دیگر.</ref>.
[[سلیم]] فرزند [[قیس]] [[همدانی]] [[کوفی]] از بزرگان [[تابعین]] و یکی از [[اصحاب]] و [[یاران باوفا]] و از [[شیعیان]] [[مخلص]] [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} و نیز از [[اصحاب امام حسن]] و [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۴۳، ش۵، و ص۶۸، شأو ص۷۴، شأو ص۹۱، ش۶.</ref>. کنیه‌اش [[ابو صادق]]<ref>رجال نجاشی، ص۱۹۳، ش۵۱۶.</ref> و از [[راویان]] مورد [[وثوق]] و علمای مورد [[اعتماد]] [[امامیه]] می‌باشد. وی ملازم [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود و دارای کتابی است به نام [[کتاب سلیم]] که مشتمل بر حقایق و [[اخبار]] و حوادث مهمی است که کمتر کتابی این حقایق را در بر دارد، از جمله این که مشتمل بر احادیثی است که نام [[دوازده امام]] [[شیعیان]] از [[حضرت علی]] و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} تا [[حضرت مهدی]] {{ع}} در آن آمده است <ref>ر.ک: کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۵ - ۲۱ و صفحات دیگر.</ref>.


مرحوم [[آیة الله]] [[سید ابوالقاسم خوئی]] در کتاب معجم الرجال در ترجمه [[سلیم بن قیس]]، درباره [[سلیم]] می‌نویسد:
مرحوم [[آیة الله]] [[سید ابوالقاسم خوئی]] در کتاب معجم الرجال در ترجمه [[سلیم بن قیس]]، درباره [[سلیم]] می‌نویسد:
# [[سلیم بن قیس]] یکی از [[اصحاب امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} و از علمای [[جلیل‌القدر]] و مورد [[وثوق]] است [[شهادت]] برقی در [[رجال]] خود که او از اولیای [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} است در [[تأیید]] او، [[کفایت]] می‌کند.
# [[سلیم بن قیس]] یکی از [[اصحاب امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} و از علمای [[جلیل‌القدر]] و مورد وثوق است [[شهادت]] برقی در [[رجال]] خود که او از اولیای [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} است در [[تأیید]] او، [[کفایت]] می‌کند.
# [[کتاب سلیم]] طبق [[نقل]] [[نعمانی]] یکی از کتب و اصول معتبره است و آنچه در آن آمده صحیح و از [[ائمه اطهار]] {{ع}} صادر شده است. و صاحب وسائل در خاتمه کتاب در فایده چهارم گفته است: [[کتاب سلیم]] از کتب مورد [[اعتماد]] است و قرائن بر ثبوت آن، شکی را باقی نمی‌گذارد.
# [[کتاب سلیم]] طبق [[نقل]] [[نعمانی]] یکی از کتب و اصول معتبره است و آنچه در آن آمده صحیح و از [[ائمه اطهار]] {{ع}} صادر شده است. و صاحب وسائل در خاتمه کتاب در فایده چهارم گفته است: [[کتاب سلیم]] از کتب مورد [[اعتماد]] است و قرائن بر ثبوت آن، شکی را باقی نمی‌گذارد.
# طریق [[کتاب سلیم]] مختص به [[ابان بن ابی عیاش]] نیست بلکه [[شیخ طوسی]] هم از طریق ابان از [[سلیم]] و هم از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم]] [[نقل]] کرده است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>.
# طریق [[کتاب سلیم]] مختص به [[ابان بن ابی عیاش]] نیست بلکه [[شیخ طوسی]] هم از طریق ابان از [[سلیم]] و هم از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم]] [[نقل]] کرده است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>.


این عالم بزرگ و محقق عالی [[قدر]] [[شیعه]]، مطالب زیادی درباره [[سلیم]] آورده، و بعضی اشکالاتی که به متن کتاب نسبت به بعضی [[روایات]] شده توجیه کرده و یا جواب داده‌اند، علاقه‌مندان می‌توانند به آن مراجعه نمایند <ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۶۸۳-۶۸۴.</ref>
این عالم بزرگ و محقق عالی [[قدر]] [[شیعه]]، مطالب زیادی درباره [[سلیم]] آورده، و بعضی اشکالاتی که به متن کتاب نسبت به بعضی [[روایات]] شده توجیه کرده و یا جواب داده‌اند، علاقه‌مندان می‌توانند به آن مراجعه نمایند <ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۳-۶۸۴.</ref>


== ولادت سلیم بن قیس هلالی ==
== ولادت سلیم بن قیس هلالی ==
در کتاب‌های [[سیره]] از [[تاریخ]] ولادت [[سلیم]] نامی برده نشده و [[سند]] گویایی در [[دست]] نیست؛ جز این [[حدیث]] که [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: من در [[جنگ صفین]] از [[سلیم]] پرسیدم که چند سال داری؟ گفت: [[چهل]] سال<ref>مقدمه کتاب سلیم، تحقیق علاء الدین موسوی، ص۱.</ref>. اگر این سؤال و جواب در سال ۳۶ یا ۳۷ [[هجری]] که [[جنگ صفین]] در آن واقع شد، بوده باشد، معلوم می‌شود ولادت [[سلیم]] سه یا چهار سال [[قبل از هجرت]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۶۸۴.</ref>
در کتاب‌های [[سیره]] از [[تاریخ]] ولادت [[سلیم]] نامی برده نشده و [[سند]] گویایی در [[دست]] نیست؛ جز این [[حدیث]] که [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: من در [[جنگ صفین]] از [[سلیم]] پرسیدم که چند سال داری؟ گفت: [[چهل]] سال<ref>مقدمه کتاب سلیم، تحقیق علاء الدین موسوی، ص۱.</ref>. اگر این سؤال و جواب در سال ۳۶ یا ۳۷ [[هجری]] که [[جنگ صفین]] در آن واقع شد، بوده باشد، معلوم می‌شود ولادت [[سلیم]] سه یا چهار سال [[قبل از هجرت]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۴.</ref>


== [[ایمان]] و [[اعتقاد]] [[سلیم]] به [[اهل بیت]] {{عم}} ==
== [[ایمان]] و [[اعتقاد]] [[سلیم]] به [[اهل بیت]] {{عم}} ==
خط ۷۳: خط ۷۳:
بعضی از بزرگان [[شیعه]] مثل [[شیخ طوسی]]، [[ابان بن عیاش]] را [[تضعیف]] کرده‌اند<ref>رجال طوسی، ص۱۰۶، اصحاب الباقر ۳، ش۳۶.</ref> و [[شیخ مفید]] در آخر تصحیح الاعتقاد می‌نویسد: [[کتاب سلیم]] مورد [[وثوق]] نیست و جایز نیست عمل به اکثر آن، چون در آن خلط و تدلیس شده است<ref>تصحیح الاعتقاد، ص۱۲۶.</ref>. و در تنقیح المقال [[مامقانی]] از [[ابن غضائری]] [[نقل]] می‌کند که: [[کتاب سلیم]] دارای اشکال است و علائمی در این رابطه وجود دارد.
بعضی از بزرگان [[شیعه]] مثل [[شیخ طوسی]]، [[ابان بن عیاش]] را [[تضعیف]] کرده‌اند<ref>رجال طوسی، ص۱۰۶، اصحاب الباقر ۳، ش۳۶.</ref> و [[شیخ مفید]] در آخر تصحیح الاعتقاد می‌نویسد: [[کتاب سلیم]] مورد [[وثوق]] نیست و جایز نیست عمل به اکثر آن، چون در آن خلط و تدلیس شده است<ref>تصحیح الاعتقاد، ص۱۲۶.</ref>. و در تنقیح المقال [[مامقانی]] از [[ابن غضائری]] [[نقل]] می‌کند که: [[کتاب سلیم]] دارای اشکال است و علائمی در این رابطه وجود دارد.


به نظر استاد و [[فقیه]] بزرگوار [[شیعه]]: باتوجه به تأییدات کتاب و نیز ایرادات وارده [[اعتماد]] به کتاب برای [[اثبات]] [[حکم شرعی]] مشکل است ولی برای [[تأیید]] [[احکام]] شرعیه مانعی ندارد<ref>ر. ک: دراسات فی ولایة الفقیه للاستلا، آیة الله المنتظری، ج۱، ص۱۸۰ - ۱۸۲.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۶۸۵-۶۸۶.</ref>
به نظر استاد و [[فقیه]] بزرگوار [[شیعه]]: باتوجه به تأییدات کتاب و نیز ایرادات وارده [[اعتماد]] به کتاب برای [[اثبات]] [[حکم شرعی]] مشکل است ولی برای [[تأیید]] [[احکام]] شرعیه مانعی ندارد<ref>ر. ک: دراسات فی ولایة الفقیه للاستلا، آیة الله المنتظری، ج۱، ص۱۸۰ - ۱۸۲.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۵-۶۸۶.</ref>


== [[وفات]] [[سلیم]] ==
== [[وفات]] [[سلیم]] ==
چون [[سلیم]] از [[اصحاب امام زین العابدین]] [[علی بن الحسین]] {{ع}} بوده بنابراین اصح آن است که [[وفات]] او حدود سال ۹۰ [[هجری]] و در [[کوفه]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۶۸۶.</ref>
چون [[سلیم]] از [[اصحاب امام زین العابدین]] [[علی بن الحسین]] {{ع}} بوده بنابراین اصح آن است که [[وفات]] او حدود سال ۹۰ [[هجری]] و در [[کوفه]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۶.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|'''اصحاب امام علی ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


۱۱۱٬۷۲۲

ویرایش