پرش به محتوا

صدق در خانواده: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:


== جایگاه و اهمیت صراحت و صداقت در زندگی ==
== جایگاه و اهمیت صراحت و صداقت در زندگی ==
روشنی و آشکاری ([[صراحت]])<ref>المفردات، ص۲۷۹.</ref> و [[راستگویی]] و راست‌زبانی ([[صداقت]])<ref>المفردات، ص۲۷۷. راست مطابق بودن خبر است با واقع و اعتقاد هر دو، و دروغ خلاف آن است. بحار الانوار، ج۷۲، ص۲۳۳.</ref> که از [[کمالات]] والای [[انسانی]] است، رکنی اساسی در [[زندگی]] و مایه [[برکت]] و [[بالندگی]] است. در سایه حرکت کردن و در [[تاریکی]] [[رفتار]] نمودن و مبهم زیستن، و نیز زبان به ناراستی گشودن و فریبکاری نمودن، پایه‌های [[اعتماد]] در [[خانواده]] را فرومی‌ریزد و [[امنیت]] لازم برای زندگی را می‌زداید و جایی برای [[همدلی]] و [[همراهی]] باقی نمی‌گذارد؛ و چنین زندگی و روابطی عین [[تباهی]] و [[شومی]] است، چنان‌که [[رسول خدا]] {{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|وَ اعْلَمْ‏ أَنَ‏ الصِّدْقَ‏ مُبَارَكٌ‏ وَ الْكَذِبَ مَشْئُومٌ}}<ref>«بدان که راستی مبارک است، و دروغ شوم است». تحف العقول، ص۱۱؛ بحارالانوار، ج۷۷، ص۶۷.</ref>.
روشنی و آشکاری (صراحت)<ref>المفردات، ص۲۷۹.</ref> و [[راستگویی]] و راست‌زبانی ([[صداقت]])<ref>المفردات، ص۲۷۷. راست مطابق بودن خبر است با واقع و اعتقاد هر دو، و دروغ خلاف آن است. بحار الانوار، ج۷۲، ص۲۳۳.</ref> که از [[کمالات]] والای [[انسانی]] است، رکنی اساسی در [[زندگی]] و مایه [[برکت]] و بالندگی است. در سایه حرکت کردن و در [[تاریکی]] [[رفتار]] نمودن و مبهم زیستن، و نیز زبان به ناراستی گشودن و فریبکاری نمودن، پایه‌های اعتماد در [[خانواده]] را فرومی‌ریزد و [[امنیت]] لازم برای زندگی را می‌زداید و جایی برای همدلی و [[همراهی]] باقی نمی‌گذارد؛ و چنین زندگی و روابطی عین [[تباهی]] و [[شومی]] است، چنان‌که [[رسول خدا]] {{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|وَ اعْلَمْ‏ أَنَ‏ الصِّدْقَ‏ مُبَارَكٌ‏ وَ الْكَذِبَ مَشْئُومٌ}}<ref>«بدان که راستی مبارک است، و دروغ شوم است». تحف العقول، ص۱۱؛ بحارالانوار، ج۷۷، ص۶۷.</ref>.


زندگی در پرتو صراحت و صداقت: [[آرامش‌بخش]]، قابل اعتماد، باامنیت، [[استوار]]، با [[کرامت]]، کم‌تنش، و رو به کمال است. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در تعبیری لطیف فرموده است: {{متن حدیث|الجَمالُ صَوَابُ القَوْلِ بالحَقِّ والكَمالُ حُسْنُ الفِعالِ بالصِّدْقِ}}<ref>«زیبایی [باطنی] به گفتار درست با حق است، و کمال، به نیک‌کرداری با صدق است». الجامع الصغیر، ج۱، ص۵۶۱؛ کنزالعمال، ج۳، ص۳۴۴.</ref>.
زندگی در پرتو صراحت و صداقت: [[آرامش‌بخش]]، قابل اعتماد، باامنیت، [[استوار]]، با [[کرامت]]، کم‌تنش، و رو به کمال است. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در تعبیری لطیف فرموده است: {{متن حدیث|الجَمالُ صَوَابُ القَوْلِ بالحَقِّ والكَمالُ حُسْنُ الفِعالِ بالصِّدْقِ}}<ref>«زیبایی [باطنی] به گفتار درست با حق است، و کمال، به نیک‌کرداری با صدق است». الجامع الصغیر، ج۱، ص۵۶۱؛ کنزالعمال، ج۳، ص۳۴۴.</ref>.
خط ۱۳: خط ۱۳:
اگر بر زندگی [[خانوادگی]] صراحت و صداقت [[حاکم]] باشد، و [[زن]] و مرد بدون [[پرده‌پوشی]] [[مشکلات]] را با یکدیگر در میان بگذارند و رفتار ابهام‌آمیز نداشته باشند، به [[راحتی]] می‌توانند باهم [[گفتگو]] کنند و کنار بیایند و مسائلشان را حل کنند؛ و اگر زن و مرد بنای زندگی را بر راست‌زبانی بگذارند، به خوبی می‌توانند به یکدیگر تکیه کنند و امنیت‌زا باشند و زندگی مشترک را پیش ببرند؛ و این [[بهترین]] زمینه برای [[سلامت]] این جهانی و [[سعادت]] آن جهانی است، که رسول خدا {{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّهُ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الجَنَّةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّهُ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ النَّارِ}}<ref>«بر شما باد به راستی، که آن دری از درهای بهشت است. و بپرهیزید از دروغ، که آن از درهای آتش است». تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۸۲؛ الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۷۰؛ کنزالعمال، ج۳، ص۳۴۶.</ref>.
اگر بر زندگی [[خانوادگی]] صراحت و صداقت [[حاکم]] باشد، و [[زن]] و مرد بدون [[پرده‌پوشی]] [[مشکلات]] را با یکدیگر در میان بگذارند و رفتار ابهام‌آمیز نداشته باشند، به [[راحتی]] می‌توانند باهم [[گفتگو]] کنند و کنار بیایند و مسائلشان را حل کنند؛ و اگر زن و مرد بنای زندگی را بر راست‌زبانی بگذارند، به خوبی می‌توانند به یکدیگر تکیه کنند و امنیت‌زا باشند و زندگی مشترک را پیش ببرند؛ و این [[بهترین]] زمینه برای [[سلامت]] این جهانی و [[سعادت]] آن جهانی است، که رسول خدا {{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّهُ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الجَنَّةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّهُ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ النَّارِ}}<ref>«بر شما باد به راستی، که آن دری از درهای بهشت است. و بپرهیزید از دروغ، که آن از درهای آتش است». تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۸۲؛ الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۷۰؛ کنزالعمال، ج۳، ص۳۴۶.</ref>.


همچنین آن [[حضرت]] فرموده است: {{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِي إِلَى البِرِّ، وَإِنَّ البِرَّ يَهْدِي إِلَى الجَنَّةِ، وَ مَا یَزَالُ الرَّجُلُ یَصْدُقُ وَ یَتَحَرَّی الصِّدْقُ حَتَّی یُکْتَبَ عِندَاللهِ صِدِّیقَاً. وَ إِيَّاكُمْ وَ الْكَذِبَ فَإِنَّ‏ الْكَذِبَ‏ يَهْدِي‏ إِلَى‏ الْفُجُورِ وَ إِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ، وَ مَا یَزَالُ الْعَبْدُ یَکْذِبُ وَ یَتَحَرَّی الْکَذِبَ حَتَّی یُکْتَبَ عِندَاللهِ کَذَّاباً}}<ref>«بر شما باد به راستی، که بی‌گمان راستی به نیکی رهنمون می‌شود، و نیکی به بهشت راه می‌نماید؛ و آدمی چندان راست می‌گوید و راستی می‌جوید، تا آنکه نزد خداوند از صدیقان قلمداد می‌شود. و بپرهیزید از دروغ، که بی‌گمان دروغ به انحراف از حق و پرده‌دری رهنمون می‌شود، و انحراف از حق و پرده‌دری به آتش راه می‌نماید؛ و آدمی آن‌قدر دروغ گوید و در پی دروغ می‌رود، تا سرانجام نزد خداوند کذاب نوشته می‌شود». الادب المفرد، ج۸۹؛ صحیح مسلم، ج۱۶، ص۱۶۰؛ سنن الترمذی، ج۴، ص۳۰۶؛ صحیح ابن حبان، ج۱، ص۵۰۹؛ السنن الکبری، ج۱۰، ص۱۹۶؛ الجامع لاحکام القرآن، ج۸، ص۲۸۹؛ الدر المنثور، ج۳، ص۲۹۰؛ الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۷۰؛ کنزالعمال، ج۳، ص۳۴۶.</ref>.
همچنین آن حضرت فرموده است: {{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِي إِلَى البِرِّ، وَإِنَّ البِرَّ يَهْدِي إِلَى الجَنَّةِ، وَ مَا یَزَالُ الرَّجُلُ یَصْدُقُ وَ یَتَحَرَّی الصِّدْقُ حَتَّی یُکْتَبَ عِندَاللهِ صِدِّیقَاً. وَ إِيَّاكُمْ وَ الْكَذِبَ فَإِنَّ‏ الْكَذِبَ‏ يَهْدِي‏ إِلَى‏ الْفُجُورِ وَ إِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ، وَ مَا یَزَالُ الْعَبْدُ یَکْذِبُ وَ یَتَحَرَّی الْکَذِبَ حَتَّی یُکْتَبَ عِندَاللهِ کَذَّاباً}}<ref>«بر شما باد به راستی، که بی‌گمان راستی به نیکی رهنمون می‌شود، و نیکی به بهشت راه می‌نماید؛ و آدمی چندان راست می‌گوید و راستی می‌جوید، تا آنکه نزد خداوند از صدیقان قلمداد می‌شود. و بپرهیزید از دروغ، که بی‌گمان دروغ به انحراف از حق و پرده‌دری رهنمون می‌شود، و انحراف از حق و پرده‌دری به آتش راه می‌نماید؛ و آدمی آن‌قدر دروغ گوید و در پی دروغ می‌رود، تا سرانجام نزد خداوند کذاب نوشته می‌شود». الادب المفرد، ج۸۹؛ صحیح مسلم، ج۱۶، ص۱۶۰؛ سنن الترمذی، ج۴، ص۳۰۶؛ صحیح ابن حبان، ج۱، ص۵۰۹؛ السنن الکبری، ج۱۰، ص۱۹۶؛ الجامع لاحکام القرآن، ج۸، ص۲۸۹؛ الدر المنثور، ج۳، ص۲۹۰؛ الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۷۰؛ کنزالعمال، ج۳، ص۳۴۶.</ref>.


[[بهشت]] [[خانواده]] با عدم [[صراحت]] و بی‌صداقتی به شدت آسیب می‌بیند و همه رفتارها و مناسبات تحت الشعاع آن قرار می‌گیرد. [[زندگی]] سالم نمی‌تواند پذیرای عدم صراحت و بی‌صداقتی باشد، و لازم است [[زن]] و مرد نسبت به یکدیگر از [[رفتار]] دوپهلو و مشکوک، پنهانکاری و سرپوش‌گذاری، فریبکاری و نیرنگ‌ورزی، [[دروغگویی]] و ناراستی با تمام وجود بپرهیزند، و بدانند که با این ویژگی‌ها و چنین رفتارهایی نمی‌توانند در [[قلب]] یکدیگر [[نفوذ]] کنند و [[دوستی]] را بارور کنند و فضایی [[امن]] و [[آرامش‌بخش]] برای هم [[تدارک]] نمایند. بنابراین باید [[ساحت]] خانواده را از این امور [[پاک]] نگاه داشت و [[راه]] چنین مسائلی را بر خود و [[فرزندان]] هموار نساخت. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نسبت به این امور سخت حساس بود و از کنار آنها عبور نمی‌نمود. [[عبد الله بن عامر بن ربیعه]]<ref>وی در عصر پیامبر {{صل}} احتمالاً در سال ششم هجری به دنیا آمد و از اصحاب پیامبر {{صل}} محسوب شده است و او را ثقه شمرده‌اند. بخاری، مسلم، ابو داود، ترمذی، نسائی و ابن ماجه از او نقل کرده‌اند. ر. ک: الجرح و التعدیل، ج۵، ص۱۲۲؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۴۹-۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۲-۱۸۳؛ میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۴۹؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref> گوید: وقتی [[کودک]] بودم، [[رسول خدا]] {{صل}} به [[خانه]] ما آمد. درحالی‌که برای [[بازی]] از [[منزل]] خارج شده بودم، مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا تا چیزی به تو بدهم (اگر در خانه بمانی، چیزی به تو می‌دهم). [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: چه می‌خواهی به او بدهی؟ مادرم گفت: خرما. پیامبر {{صل}} فرمود: بدان که اگر آنچه را گفتی به او ندهی دروغی برایت نوشته می‌شود<ref>الطبقات الکبری، ج۵، ص۹؛ مسند احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۴۷؛ المحلی، ج۸، ص۲۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref>.
[[بهشت]] [[خانواده]] با عدم صراحت و بی‌صداقتی به شدت آسیب می‌بیند و همه رفتارها و مناسبات تحت الشعاع آن قرار می‌گیرد. [[زندگی]] سالم نمی‌تواند پذیرای عدم صراحت و بی‌صداقتی باشد، و لازم است [[زن]] و مرد نسبت به یکدیگر از [[رفتار]] دوپهلو و مشکوک، پنهانکاری و سرپوش‌گذاری، فریبکاری و نیرنگ‌ورزی، [[دروغگویی]] و ناراستی با تمام وجود بپرهیزند، و بدانند که با این ویژگی‌ها و چنین رفتارهایی نمی‌توانند در [[قلب]] یکدیگر [[نفوذ]] کنند و [[دوستی]] را بارور کنند و فضایی [[امن]] و [[آرامش‌بخش]] برای هم [[تدارک]] نمایند. بنابراین باید [[ساحت]] خانواده را از این امور [[پاک]] نگاه داشت و راه چنین مسائلی را بر خود و [[فرزندان]] هموار نساخت. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نسبت به این امور سخت حساس بود و از کنار آنها عبور نمی‌نمود. [[عبد الله بن عامر بن ربیعه]]<ref>وی در عصر پیامبر {{صل}} احتمالاً در سال ششم هجری به دنیا آمد و از اصحاب پیامبر {{صل}} محسوب شده است و او را ثقه شمرده‌اند. بخاری، مسلم، ابو داود، ترمذی، نسائی و ابن ماجه از او نقل کرده‌اند. ر. ک: الجرح و التعدیل، ج۵، ص۱۲۲؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۴۹-۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۲-۱۸۳؛ میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۴۹؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref> گوید: وقتی [[کودک]] بودم، [[رسول خدا]] {{صل}} به [[خانه]] ما آمد. درحالی‌که برای [[بازی]] از [[منزل]] خارج شده بودم، مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا تا چیزی به تو بدهم (اگر در خانه بمانی، چیزی به تو می‌دهم). [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: چه می‌خواهی به او بدهی؟ مادرم گفت: خرما. پیامبر {{صل}} فرمود: بدان که اگر آنچه را گفتی به او ندهی دروغی برایت نوشته می‌شود<ref>الطبقات الکبری، ج۵، ص۹؛ مسند احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۴۷؛ المحلی، ج۸، ص۲۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref>.


[[راستگویی]] نزد پیامبر {{صل}} چنان جایگاه و اهمیتی داشته است که وی آن را ملاکی اساسی در [[زندگی]] معرفی کرده و فرموده است: {{متن حدیث|لَا تَنْظُرُوا إِلَى كَثْرَةِ صَلَاتِهِمْ‏ وَ صَوْمِهِمْ‏ وَ كَثْرَةِ الْحَجِ‏ وَ الْمَعْرُوفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّيْلِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ}}<ref>«به زیادی نماز و روزه و حج و احسان و وِرد و ذکر شبانه مردم منگرید، بلکه به راستگویی و امانتداری آنان توجه کنید». امالی الصدوق، ص۲۴۹؛ عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۵۶؛ الاختصاص، ص۲۲۹؛ روضة الواعظین، ص۴۰۸؛ مشکاة الانوار، ص۵۸؛ وسائل الشیعة، ج۱۳، ص۲۲۰؛ بحار الانوار، ج۷۱، ص۹، ج۷۵، ص۱۱۴.</ref>.
[[راستگویی]] نزد پیامبر {{صل}} چنان جایگاه و اهمیتی داشته است که وی آن را ملاکی اساسی در [[زندگی]] معرفی کرده و فرموده است: {{متن حدیث|لَا تَنْظُرُوا إِلَى كَثْرَةِ صَلَاتِهِمْ‏ وَ صَوْمِهِمْ‏ وَ كَثْرَةِ الْحَجِ‏ وَ الْمَعْرُوفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّيْلِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ}}<ref>«به زیادی نماز و روزه و حج و احسان و وِرد و ذکر شبانه مردم منگرید، بلکه به راستگویی و امانتداری آنان توجه کنید». امالی الصدوق، ص۲۴۹؛ عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۵۶؛ الاختصاص، ص۲۲۹؛ روضة الواعظین، ص۴۰۸؛ مشکاة الانوار، ص۵۸؛ وسائل الشیعة، ج۱۳، ص۲۲۰؛ بحار الانوار، ج۷۱، ص۹، ج۷۵، ص۱۱۴.</ref>.
۱۱۳٬۰۱۱

ویرایش