قبر حضرت فاطمه در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
درباره | درباره محل دفن فاطمه زهرا{{س}} [[اختلاف]] است. برخی آن را [[بقیع]]، برخی [[روضه]] و برخی خانه‌اش دانسته‌اند<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۵۷۲.</ref>. [[زیارت]] ایشان در هر سه مورد وارد شده است. در کافی و [[من لا یحضره الفقیه]] آمده است که [[ابن ابی نصر بزنطی]] از [[امام رضا]]{{ع}} از [[قبر]] [[فاطمه]]{{س}} می‌پرسد؛ حضرت می‌فرماید: {{متن حدیث|دُفِنَتْ فِي بَيْتِهَا}}: “در خانه‌اش [[دفن]] شده است”. وقتی [[بنی امیه]] [[مسجد]] را [[توسعه]] دادند، [[خانه]] جزء مسجد گردید<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۱؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۲۲۹.</ref>. در روایتی [[امام صادق]]{{ع}} نیز این محل را جای دفن فاطمه{{س}} می‌داند<ref>ابوالعباس عبدالله بن جعفر حمیری، قرب الإسناد، ص۳۶۷.</ref>. [[شیخ صدوق]] هر سه قول را ذکر می‌کند و قول دفن حضرت را در خانه‌اش که جزء مسجد شده، ترجیح داده است<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۵۷۲: {{متن حدیث|مِنْهُمْ مَنْ رَوَى أَنَّهَا دُفِنَتْ فِي بَيْتِهَا فَلَمَّا زَادَتْ بَنُو أُمَيَّةَ فِي الْمَسْجِدِ صَارَتْ فِي الْمَسْجِدِ وَ هَذَا هُوَ الصَّحِيحُ عِنْدِي}}.</ref>. در روایتی آمده علی{{ع}}، فاطمه{{س}} را پنهانی دفن کرد و جای قبر ایشان را محو نمود و رو به [[پیامبر]]{{صل}} کرد و با حضرت[[سخن]] گفت<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۵۸.</ref>. این خبر نیز از دفن فاطمه{{س}} در محدوده مسجد حکایت دارد.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص۲۳۴.</ref> | ||
قبر پنهان او [[گواه]] نارضایتی وی از [[حکومت]] وقت بود و وصیتش بر دفن پنهانی و مخفی بودن مدفن، مبارزه‌ای مستمر با [[باطل]] و سند مظلومیّت او و [[خاندان پیامبر]] است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۵۱.</ref>. در [[تشییع]] حضرت، تعدادی انگشت‌شمار از [[اصحاب]]، همچون: [[عقیل]]، [[عمار]]، [[مقداد]]، [[زبیر]]، [[ابوذر]]، [[سلمان]] و بریده حضور داشتند<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۱۸۵؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج۲، ص۲۷۸؛ شیخ طبرسی، تاج الموالید، ص۲۳؛ محمد بن جریر طبری، دلائل الإمامة، ص۱۳۶.</ref>.<ref>ر.ک: [[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه [[زهرا]] (مقاله)|حضرت فاطمه زهرا]]، [[فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱]]، ص۳۱۷-۳۱۹؛ [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص۲۳۳.</ref> | |||
== [[قبر]] [[مشتاق]] و [[منتظر]] == | == [[قبر]] [[مشتاق]] و [[منتظر]] == | ||
در روایتی [[مفضل بن عمر]] درباره [[غسل دادن فاطمه]]{{س}} از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال می‌کند که چه کسی [[فاطمه]]{{س}} را [[غسل]] داد؟ امام صادق{{ع}} می‌فرمایند: امیرالمؤمنین علی{{ع}}. [[مفضل]] گوید: گویی این فرمایش [[امام]] قدری بر من گران آمد، به همین دلیل امام فرمودند: گویا این | در روایتی [[مفضل بن عمر]] درباره [[غسل دادن فاطمه]]{{س}} از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال می‌کند که چه کسی [[فاطمه]]{{س}} را [[غسل]] داد؟ امام صادق{{ع}} می‌فرمایند: امیرالمؤمنین علی{{ع}}. [[مفضل]] گوید: گویی این فرمایش [[امام]] قدری بر من گران آمد، به همین دلیل امام فرمودند: گویا این واقعیت بر تو گران آمد؟ عرض کردم: آری فدایت گردم. فرمود: نباید این مطلب بر تو گران آید؛ چراکه فاطمه{{س}} صدیقه بود و شایسته نیست که کسی جز صدیق صدیقه را غسل دهد. آیا نمی‌دانی [[مریم]] را کسی جز پسرش [[عیسی]]{{ع}} غسل نداد؟»<ref>{{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} جُعِلْتُ فِدَاكَ مَنْ غَسَّلَ فَاطِمَةَ قَالَ ذَاكَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} قَالَ فَكَأَنِّي اسْتَعْظَمْتُ ذَلِكَ مِنْ قَوْلِهِ فَقَالَ كَأَنَّكَ ضِقْتَ مِمَّا أَخْبَرْتُكَ بِهِ قُلْتُ قَدْ كَانَ ذَلِكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ لَا تَضِيقَنَّ فَإِنَّهَا صِدِّيقَةٌ لَا يُغَسِّلُهَا إِلَّا صِدِّيقٌ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مَرْيَمَ لَمْ يُغَسِّلْهَا إِلَّا عِيسَى{{ع}}}}؛ بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، ج۴۳، ص۲۰۶.</ref>. | ||
[[امام حسین]]{{ع}} می‌فرمایند: [[امیرالمؤمنین]] جنازه فاطمه{{س}} را سه بار یا پنج بار غسل داد و در شستن آخر مقداری [[کافور]] گذارد و در | [[امام حسین]]{{ع}} می‌فرمایند: [[امیرالمؤمنین]] جنازه فاطمه{{س}} را سه بار یا پنج بار غسل داد و در شستن آخر مقداری [[کافور]] گذارد و در کفن بر بدن او لنگ پهن و بلندی پوشاند و این تنها علی{{ع}} بود که غسل و کفن او را عهده‌دار بود. در موقع غسل می‌فرمود: بار الها! [[زهرا]] کنیز تو، [[دختر پیامبر]] و برگزیده و بهترین آفریده توست. خدایا! حجتش را به او تلقین فرما و [[برهان]] او را بزرگ دار و درجه‌اش را بالا ببر و او را به پدرش محمد{{صل}} ملحق کن. خود [[حضرت علی]]{{ع}} نیز می‌فرماید: من فاطمه{{س}} را برای به خاک‌سپاری آماده کردم و او را در پیراهنش غسل دادم. به [[خدا]] [[سوگند]] او [[خجسته]] و [[پاک]] و [[پاکیزه]] بود. پس او را با باقی مانده حنوط [[رسول خدا]]، حنوط کردم و در کفنش جا دادم<ref>منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص۱۴۲.</ref>. | ||
[[وهب بن منبه]] از [[ابن عباس]] نقل می‌کند: هنگامی که [[تاریکی]] | [[وهب بن منبه]] از [[ابن عباس]] نقل می‌کند: هنگامی که [[تاریکی]] شب را فرا گرفت، علی{{ع}} حضرت را [[غسل]] داد و به [[امام حسن]]{{ع}} فرمود: [[ابوذر]] را خبر کن و حضرت چنین کرد. سپس علی{{ع}} و ابوذر وی را به مصلی حمل کردند و علی{{ع}} بر او نماز میت خواند. بعد دو رکعت [[نماز]] گزارد و دست‌هایش را به طرف [[آسمان]] بلند کرد و فرمود: {{متن حدیث|هَذِهِ بِنْتُ نَبِيِّكَ فَاطِمَةُ أَخْرَجْتَهَا مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ فَأَضَاءَتِ الْأَرْضُ مِيلًا فِي مِيلٍ}}؛ «این [[دختر پیامبر]] تو، [[فاطمه]]{{س}} است که وی را از تاریکی‌ها خارج کرده و به سوی [[نور]] بردی. در این هنگام، [[زمین]] به اندازه یک میل در یک میل (به نور فاطمه{{س}}) روشن شد». | ||
{{متن حدیث|هَذِهِ بِنْتُ نَبِيِّكَ فَاطِمَةُ أَخْرَجْتَهَا مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ فَأَضَاءَتِ الْأَرْضُ مِيلًا فِي مِيلٍ}}؛ «این [[دختر پیامبر]] تو، [[فاطمه]]{{س}} است که وی را از تاریکی‌ها خارج کرده و به سوی [[نور]] بردی. در این هنگام، [[زمین]] به اندازه یک میل در یک میل (به نور فاطمه{{س}}) روشن شد». | |||
هنگامی که خواستند او را به خاک بسپرند، از قطعه زمینی از [[بقیع]] صدایی شنیدند که: {{متن حدیث|إِلَيَّ إِلَيَّ فَقَدْ رُفِعَ تُرْبَتُهَا مِنِّي}}؛ «به سوی من آیید، به سوی من آیید». | هنگامی که خواستند او را به خاک بسپرند، از قطعه زمینی از [[بقیع]] صدایی شنیدند که: {{متن حدیث|إِلَيَّ إِلَيَّ فَقَدْ رُفِعَ تُرْبَتُهَا مِنِّي}}؛ «به سوی من آیید، به سوی من آیید». مزار فاطمه{{س}} از من [[اختیار]] شده و یا خاک فاطمه{{س}} از من برداشته شده است. هنگامی که نگاه کردند، [[قبر]] آماده‌ای را دیدند، [[تابوت]] را به آن طرف بردند و فاطمه{{س}} را در قبر گذاشتند. علی{{ع}} در کنار قبر نشست و فرمود: {{متن حدیث|يَا أَرْضُ اسْتَوْدَعْتُكِ وَدِيعَتِي هَذِهِ بِنْتُ رَسُولِ اللَّهِ}}؛ «ای [[زمین]]، ودیعه خود را به تو می‌سپارم؛ این [[دختر رسول خدا]] است». | ||
در این هنگام از زمین صدایی شنید که: {{متن حدیث|يَا عَلِيُّ أَنَا أَرْفَقُ بِهَا مِنْكَ فَارْجِعْ وَ لَا تَهْتَمَّ}}؛ «ای علی، من با او بیشتر از تو [[مدارا]] می‌کنم؛ برگرد و [[غم]] مخور». | در این هنگام از زمین صدایی شنید که: {{متن حدیث|يَا عَلِيُّ أَنَا أَرْفَقُ بِهَا مِنْكَ فَارْجِعْ وَ لَا تَهْتَمَّ}}؛ «ای علی، من با او بیشتر از تو [[مدارا]] می‌کنم؛ برگرد و [[غم]] مخور». حضرت برگشت و روی قبر را پوشاند و با زمین مساوی قرار داد. {{متن حدیث|فَلَمْ يُعْلَمْ أَيْنَ كَانَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}<ref>بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، ج۴۳، ص۲۱۵؛ جلوه نور (پرتوی از فضائل معنوی فاطمه زهرا{{س}})، علی سعادت‌پرور، ص۲۰۶ و ۲۰۸.</ref>؛ «پس تا [[روز قیامت]] کسی نمی‌داند که مزارش کجاست». | ||
حضرت برگشت و روی قبر را پوشاند و با زمین مساوی قرار داد. {{متن حدیث|فَلَمْ يُعْلَمْ أَيْنَ كَانَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}<ref>بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، ج۴۳، ص۲۱۵؛ جلوه نور (پرتوی از فضائل معنوی فاطمه زهرا{{س}})، علی سعادت‌پرور، ص۲۰۶ و ۲۰۸.</ref>؛ «پس تا [[روز قیامت]] کسی نمی‌داند که مزارش کجاست». | |||
در روایتی هم آمده است که علی{{ع}} فرمود: [[زمین]] برای هفت نفر [[آفریده]] شده است و به واسطه ایشان به [[مردم]] روزی داده می‌شود و نیز [[باران]] می‌بارد و مورد [[نصرت]] و [[یاری]] [[خداوند]] قرار می‌گیرند و آنان عبارت‌اند از [[ابوذر]]، [[سلمان]]، [[مقداد]]، [[عمار]]، خذیفه و [[عبدالله بن مسعود]]. {{متن حدیث|وَ أَنَا إِمَامُهُمْ وَ هُمُ الَّذِينَ شَهِدُوا الصَّلَاةَ عَلَى فَاطِمَةَ}}<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۱۰.</ref>؛ «من [[امام]] آنها هستم و ایشان کسانی بودند که بر [[فاطمه]]{{س}} [[نماز]] خواندند». | در روایتی هم آمده است که علی{{ع}} فرمود: [[زمین]] برای هفت نفر [[آفریده]] شده است و به واسطه ایشان به [[مردم]] روزی داده می‌شود و نیز [[باران]] می‌بارد و مورد [[نصرت]] و [[یاری]] [[خداوند]] قرار می‌گیرند و آنان عبارت‌اند از [[ابوذر]]، [[سلمان]]، [[مقداد]]، [[عمار]]، خذیفه و [[عبدالله بن مسعود]]. {{متن حدیث|وَ أَنَا إِمَامُهُمْ وَ هُمُ الَّذِينَ شَهِدُوا الصَّلَاةَ عَلَى فَاطِمَةَ}}<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۱۰.</ref>؛ «من [[امام]] آنها هستم و ایشان کسانی بودند که بر [[فاطمه]]{{س}} [[نماز]] خواندند». | ||
پایان بخش | پایان بخش مراسم کفن، [[دفن]] و نماز فاطمه{{س}}، پیچیدن صدای محزون علی{{ع}} بود که: {{متن قرآن|إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي وَحُزْنِي إِلَى اللَّهِ}}<ref>«گفت: پریشانی و اندوهگینی خود را تنها به خداوند شکوه می‌برم» سوره یوسف، آیه ۸۶.</ref>.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹۳.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[فرهنگنامه فاطمی ج۵ (کتاب)|فرهنگنامه فاطمی ج۵]]، ص۱۸۱۱.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||