حضرت حمیده: تفاوت میان نسخه‌ها

حمیده، مادر گرامی [[امام]] [[موسی کاظم]] {{ع}}، از [[بانوان]] ارجمند و بافضیلت عصر خود بود. در [[فضیلت]] حمیده همین بس که [[امام باقر]] {{ع}} در اولین دیدار با او، وی را بسیار ستود و به [[عقد]] فرزندش، [[امام صادق]] {{ع}} در آورد. او دارای [[فضائل]] و [[مناقب]] فراوان بود. راویان و مورخان، وی را بانویی دانشمند و راوی حدیث خوانده‌اند<ref>تنقیح المقال، ج۳، قسم ۲، ص۷۶.</ref>. حمیده بعد از [[ازدواج]] با امام صادق {{ع}}، بر اثر تعلیمات ایشان، به مرتبه بالایی از [[کمالات]] دست یافت؛ به گونه‌ای که امام صادق {{ع}} به [[زنان]] دستور می‌داد [[احکام شرعی]] خود را از او فرابگیرند<ref>حیاة الامام موسی بن جعفر {{ع}}، ج۱، ص۴۳.</ref>.

== نام، [[لقب]] و نسب ==

# [[مادر امام کاظم]] {{ع}} جاریه و کنیز بود. نامش حمیده اندلسیه با بربریه است. برخی نیز او را [[رومی]] دانسته‌اند. اندلسی بودن او رجحان دارد<ref>سیرة رسول الله و اهل بیته، ج۲، ص۳۲۷.</ref>.

# مادر امام کاظم {{ع}}، حمیده، دختر صاعد بربری است. گفته شده که وی اندلسی است<ref>مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۴۹.</ref>.

== راه‌یابی به [[خانه]] [[امام باقر]] {{ع}} ==

چند [[روز]] بعد، نزد امام باقر {{ع}} رفتم، آن حضرت فرمود: آن برده‌فروش اکنون آمده است. شما این کیسه پول را بردارید و یک کنیز از او بخرید. نزد برده‌فروش رفتم، او گفت: همه [[برده‌ها]] را فروختم، فقط دو کنیز مریض باقی مانده که یکی از دیگری بهتر است. گفتم: آنان را بیاور تا ببینم. آنان را که آورد، گفتم: این نکوتر را چند می‌فروشی؟ گفت: هفتاد اشرفی. گفتم کم کن و [[تخفیف]] بده. گفت: کم‌تر از هفتاد اشرفی نمی‌دهم. گفتم: او را به همین کیسه پول می‌خریم؛ هر چند که باشد. مرد ریش‌سفیدی که نزد برده‌فروش بود، گفت: کیسه را باز کنید و بشمارید. برده‌فروش گفت: باز نکنید؛ من یک [[حبه]] کمتر از هفتاد دینار نمی‌فروشم. پیرمرد به ما گفت: نزدیک آیید. ما نزدیک او رفتیم. مهر کیسه را باز کردیم و اشرفی‌ها را شمردیم، که هفتاد اشرفی بود. کنیز را تحویل گرفتم و نزد [[امام باقر]] {{ع}} آوردیم؛ در حالی که [[امام صادق]] {{ع}} نزد آن حضرت بودند.

== [[پرسش]] امام باقر {{ع}} ==

ابن عکاشه می‌گوید: وقتی حمیده را نزد امام باقر {{ع}} آوردیم، آن حضرت از او سؤال کرد: نامت چیست؟ عرض کرد: حمیده. امام باقر {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|حَمِيدَةٌ فِي الدُّنْيَا مَحْمُودَةٌ فِي الْآخِرَةِ}}؛ «ستوده و پسندیده باشی در [[دنیا]] و [[آخرت]]».

== [[ازدواج]] حمیده ==

[[باقر]] [[شریف]] قرشی (دانشمند معاصر) درباره ازدواج برخی از [[ائمه معصوم]] {{عم}} با کنیزان می‌گوید: [[سیره]] ائمه معصوم {{عم}} ما این بود که وقتی قصد ازدواج با کنیزی را می‌نمودند، ابتدا آن کنیز را در [[راه خدا]] [[آزاد]] می‌کردند و [[عقاید اسلامی]] را به او می‌آموختند و به [[اختیار]] خود او، با او ازدواج می‌کردند. امام باقر {{ع}} پس از آنکه حمیده را خرید، او را در راه خدا آزاد کرد و بعد به [[عقد]] پسرش، امام صادق {{ع}} در آورد<ref>حیاة الامام موسی بن جعفر {{ع}}، ج۱، ص۳۹ و ۴۰.</ref>.

== تولد فرزند ==

[[ابوبصیر]] می‌گوید: در سالی که حضرت امام [[موسی]] {{ع}} متولد شد، من همراه تعدادی از [[دوستان]] در خدمت [[حضرت صادق]] {{ع}}، به سفر حج رفته بودم. وقتی به [[منزل]] «ابوا» رسیدیم، حضرت صادق {{ع}} برای ما نهار‌طلبید و خدمتکار آن حضرت، غذای بسیار نیکویی برای ما آورد. در بین غذا خوردن، پیکی از جانب حمیده به خدمت آن حضرت آمد و عرض کرد: حمیده می‌گوید اثر وضع حمل در من ظاهر شده است ـ امام از پیش به حمیده فرموده بود: زمانی که اثر وضع حمل بر تو ظاهر شد مرا باخبر کن ـ [[امام صادق]] {{ع}} خوشنود شد و به سوی [[خیمه]] حمیده رفت و بعد از اندک زمانی با [[خوشحالی]] و [[خنده]] بازگشت. گفتیم: [[خدا]] همیشه شما را خندان و دلتان را شاد گرداند؛ حال حمیده چگونه بود؟ فرمود: خداوند، حمیده را به [[سلامت]] داشت و به من پسری عطا فرمود که بهترین [[خلق]] خداست و حمیده خبری به من داد که من از او آگاه‌تر بودم. عرض کردم: فدایت گردم! حمیده به شما چه خبری داد؟ فرمود: حمیده گفت: پسرم که به دنیا آمد، دست‌های خود را بر [[زمین]] گذاشت و سر خود را به سوی [[آسمان]] بلند کرد. من به حمیده گفتم: این، علامتِ ولادت [[انبیا]] و اوصیاست<ref>دلائل الامامه، ص۳۰۴؛ عیون المعجزات، ص۹۵؛ بحارالانوار، ج۲، ص۳؛ عوالم، ج۲۱، ص۲۰.</ref>.

== نشر [[فقه]] [[اهل بیت]] {{عم}} ==

[[محدث]] بزرگوار، [[شیخ عباس قمی]] در این‌باره می‌گوید: آن‌چه از بعضی [[روایات]] بر من ظاهر شده، آن است که آن مخدّره چندان فقیهه و عالمه به [[احکام]] و مسائل بوده که حضرت صادق {{ع}} [[زن‌ها]] را امر می‌فرمود برای یادگیری مسائل و [[احکام دین]] به وی مراجعه کنند<ref>منتهی الآمال، ج۲، ص۳۳۷.</ref>.

== [[روایت]] آخرین [[کلام]] [[امام صادق]] {{ع}} ==

== [[وصیّ]] شوهر ==

وقتی این نامه به دست خلیفه رسید، خندید و گفت: چگونه مقدور است این پنج نفر را بکشیم<ref>اصول کافی، ج۲، ص۱۲۰؛ کتاب الغیبة، ص۳۳.</ref>.

== منابع ==