تربیت فرزند: تفاوت میان نسخه‌ها

== [[آموزش]] [[عبادت]] در کودکی ==

علی {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|كَانَتْ فَاطِمَةُ {{س}} لَا تَدَعُ أَحَداً مِنْ أَهْلِهَا يَنَامُ تِلْكَ اللَّيْلَةَ وَ تُدَاوِيهِمْ بِقِلَّةِ الطَّعَامِ وَ تَتَأَهَّبُ لَهَا مِنَ النَّهَارِ وَ تَقُولُ مَحْرُومٌ مَنْ حُرِمَ خَيْرَهَا}}<ref>دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۸۲؛ بحارالانوار، ج۹۴، ص۱۰.</ref>؛ روش [[فاطمه]] {{س}} این بود که نمی‌گذاشت کسی از [[اهل]] [[خانه]] در [[شب‌های قدر]] به [[خواب]] رود. به آنان غذای کم می‌داد و از [[روز]] قبل برای احیای [[شب قدر]] آماده می‌شد و می‌فرمود: [[محروم]] کسی است که از [[برکات]] این شب محروم باشد<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص۱۰۹.</ref>.

== [[انتخاب]] واژه‌های [[تربیتی]] ==

نخستین آموزه‌های [[پدران]] و [[مادران]] به [[کودکان]]، در [[شخصیت]] و ساختار [[فکری]] کودکان نقش مهمی دارد؛ از این رو پدران و مادران باید با دقت و [[وسواس]] بسیار به آموزش کودکان توجه کنند و سعی نمایند آموزه‌هایی را که دربردارنده [[معارف الهی]] است، برای [[کودک]] انتخاب نمایند.

در [[روایات]]، هنگامی که [[امام حسن]] {{ع}} در حال [[طفولیت]] و شیرخوارگی بود، زهرا {{س}} او را در آغوش [[پاک]] خود می‌گرفت و چنین زمزمه می‌نمود:

فرزندم [[حسن]] {{ع}}، مانند پدرت علی {{ع}} باش. فرزندم! باید ریسمانی را که [[حق‌ستیزان]] بر گردن [[حق]] نهاده‌اند، برداری و حق را از خفه شدن و [[جان سپردن]] برهانی.

در این مصرع، آن حضرت به مهم‌ترین [[مسئولیت اجتماعی]] [[انسان]] اشاره نموده و فرزندش را به [[حق‌طلبی]] و احیای [[حقوق]] دیگران فراخوانده و به [[مبارزه]] با حق‌ستیزان [[تشویق]] فرموده است؛ همان گونه که علی {{ع}} نیز به فرزندش امام حسن {{ع}} [[وصیت]] نمود: بر کسی [[ظلم]] نشود؛ در حالی که شما [[قدرت]] منع از ظلم را دارید<ref>تحف العقول، ص۱۶۸.</ref>. فرزندم! خدای [[صاحب نعمت]] و [[احسان]] کننده را [[پرستش]] کن.

[[حضرت زهرا]] {{س}} در این مصرع، دو نکته اساسی را مطرح فرموده است:

# [[توحید]] و [[خدامحوری]]؛ یعنی [[پذیرفتن]] [[عبودیت]] و [[بندگی]] [[خداوند]] و این که تنها او سزاوار پرستش است و غیر او سزاوار پرستش نیست؛ همان عبادتی که [[خداوند]] از ما بندگانش [[پیمان]] گرفته است: {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ * وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ}}<ref>«آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید که او دشمن آشکار شماست؟ * و اینکه مرا بپرستید که این راهی است راست؟» سوره یس، آیه ۶۰-۶۱.</ref>.

# [[منعم]] از اوصاف خداست. آن [[حضرت]] به فرزندش فرمود: [[عبادت]] کن [[خدا]] را که او [[صاحب نعمت]] و [[احسان]] کننده است و باید [[شکر]] گزار [[ولی نعمت]] خود باشی. {{متن حدیث|و لا توال ذا الإحن}}: فرزندم! با افراد [[بدخواه]] و کینه‌توز [[دوستی]] مکن.

در این مصرع، [[فاطمه]] {{س}} به نکته مهم دیگر [[تربیتی]] پرداخته است که عبارت است از [[انتخاب]] [[دوست]] و همراه.

[[رفیق]] بد [[انسان]] را به [[بیراهه]] می‌کشاند. [[قرآن کریم]] این [[دوستان]] را موجب [[پشیمانی]] می‌داند: {{متن قرآن|يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا}}<ref>«ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمی‌گرفتم!» سوره فرقان، آیه ۲۸.</ref>.<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص۱۰۹.</ref>

== تربیت اجتماعی [[فرزندان]] ==

[[امام حسن]] {{ع}} می‌فرماید: دیدم مادرم زهرا {{س}} در [[شب جمعه]]، در [[محراب]] عبادت ایستاده و تا صبح مشغول [[رکوع]] و [[سجود]] بود و می‌شنیدم که برای مردان و [[زنان]] با [[ایمان]] بسیار [[دعا]] می‌کرد و آنان را نام می‌برد؛ ولی برای خودش دعا نمی‌کرد. به مادرم گفتم: مادر! چرا همان طور که برای دیگران دعا می‌کنی، برای خود دعا نمی‌کنی؟ مادرم فرمود: فرزندم! اول [[همسایه]]، بعد [[اهل]] خانه<ref>علل الشرایع، ص۱۷۲؛ کشف الغمه، ج۱، ص۴۶۸.</ref>.

[[امام]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} فرمود: هرگاه فاطمه {{س}} دعا می‌کرد، برای زنان و مردان [[مؤمن]] دعا می‌کرد و برای خود دعا نمی‌کرد. به او گفته شد: چرا شما برای [[مردم]] دعا می‌کنید؛ اما برای خودتان نه. آن حضرت فرمود: اول همسایه، آنگاه خانه<ref>علل الشرایع، ص۲۱۶.</ref>.<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص ۱۱۱.</ref>