تدبیر در خانواده: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
از [[آداب]] اساسی [[زندگی]] [[خانوادگی]] در [[راه و رسم نبوی]]، داشتن برنامه و تدبیر زندگی است. بهترین زندگی خانوادگی اگر بدون برنامه و بی‌تدبیر پیش رود با معضلات جدی روبه‌رو می‌شود و به بن‌بست می‌رسد. | از [[آداب]] اساسی [[زندگی]] [[خانوادگی]] در [[راه و رسم نبوی]]، داشتن برنامه و تدبیر زندگی است. بهترین زندگی خانوادگی اگر بدون برنامه و بی‌تدبیر پیش رود با معضلات جدی روبه‌رو می‌شود و به بن‌بست می‌رسد. | ||
واژه “تدبیر” از مادّه “دُبْر” و “دُبُر” به معنای پشت هر چیز، و عقب است، چنان‌که در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|وَاسْتَبَقَا الْبَابَ وَقَدَّتْ قَمِيصَهُ مِنْ دُبُرٍ}}<ref>«و هر دو به سوی در پیش تاختند و آن زن پیراهن او را از پشت درید» سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref>؛ و “تدبیر” تنظیم امور و ترتیب کارها و سامان دادن امور به بهترین نحو و استوراترین سازوکار است تا امور به | واژه “تدبیر” از مادّه “دُبْر” و “دُبُر” به معنای پشت هر چیز، و عقب است، چنان‌که در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|وَاسْتَبَقَا الْبَابَ وَقَدَّتْ قَمِيصَهُ مِنْ دُبُرٍ}}<ref>«و هر دو به سوی در پیش تاختند و آن زن پیراهن او را از پشت درید» سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref>؛ و “تدبیر” تنظیم امور و ترتیب کارها و سامان دادن امور به بهترین نحو و استوراترین سازوکار است تا امور به عاقبت [[نیکو]] و نتیجه مطلوب برسد<ref>التحقیق فی کلمات القرآن، ج۳، ص۱۶۶-۱۶۷.</ref>؛ و “تدبّر” تحقّق “تدبیر” و عاقبت‌اندیشی و [[اندیشیدن]] است. در این بحث نیز “تدبیر” به همین معنا آمده است، یعنی [[برنامه‌ریزی]] و اداره درست کارها و [[مدیریت]] صحیح امور برای رسیدن به نتیجه مطلوب و عاقبت نیکو، که زندگی بدون آن آشفته، متزلزل، گرفتار افراط و تفریط، و بدعاقبت است. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} هشدار داده است: {{متن حدیث|مَا أَخَافُ عَلَى أُمَّتِي الْفَقْرَ وَ لَكِنْ أَخَافُ عَلَيْهِمْ سُوءَ التَّدْبِيرِ}}<ref>«من درباره امتم از فقر نگران نیستم، بلکه درباره ایشان از بدتدبیری نگرانم». عوالی اللآلی، ج۴، ص۳۹.</ref>. | ||
اگر جامعه‌ای و یا خانواده‌ای همه‌گونه امکانات داشته باشند ولی از [[تدبیر]] و برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب و صحیح بهره‌مند نباشند، همه امکانات را هدر می‌دهند و از بین می‌برند، ولی اگر کم‌ترین امکانات را داشته باشند و دارای تدبیر و برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب و صحیح باشند، همان امکانات اندک را به بهترین وجه به کار می‌گیرند و زندگی خود را سروسامان می‌دهند و به نتیجه مطلوب می‌رسند. در آموزه‌های علی{{ع}} آمده است: {{متن حدیث|حُسْنُ التَّدْبِيرِ يُنْمِي قَلِيلَ الْمَالِ وَ سُوءُ التَّدْبِيرِ يُفْنِي كَثِيرَهُ}}<ref>«تدبیر نیکو، دارایی اندک را رشد می‌دهد، و بدی تدبیر، ثروت بسیار را به باد فنا می‌دهد». شرح غررالحکم، ج۳، ص۳۸۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۲۷.</ref>؛ {{متن حدیث|سُوءُ التَّدْبِيرِ سَبَبُ التَّدْمِيرِ}}<ref>«بدی تدبیر، موجب ویرانی و نابودی است». شرح غررالحکم، ج۴، ص۱۳۲؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۸۱ [به صورت: {{متن حدیث|سَبَبُ التَّدْمِيرِ سُوءُ التَّدْبِيرِ}}].</ref>؛ هر جا نابسامانی و آشفتگی و [[فقر]] هست، در درجه نخست باید به بی‌تدبیری در آنجا توجه کرد، چنان‌که [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} فرموده است: {{متن حدیث|سُوءُ التَّدْبِيرِ مِفْتَاحُ الْفَقْرِ}}<ref>«بدی تدبیر، کلید فقر است». شرح غررالحکم، ج۲، ص۱۳۲؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۸۴.</ref>. | اگر جامعه‌ای و یا خانواده‌ای همه‌گونه امکانات داشته باشند ولی از [[تدبیر]] و برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب و صحیح بهره‌مند نباشند، همه امکانات را هدر می‌دهند و از بین می‌برند، ولی اگر کم‌ترین امکانات را داشته باشند و دارای تدبیر و برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب و صحیح باشند، همان امکانات اندک را به بهترین وجه به کار می‌گیرند و زندگی خود را سروسامان می‌دهند و به نتیجه مطلوب می‌رسند. در آموزه‌های علی{{ع}} آمده است: {{متن حدیث|حُسْنُ التَّدْبِيرِ يُنْمِي قَلِيلَ الْمَالِ وَ سُوءُ التَّدْبِيرِ يُفْنِي كَثِيرَهُ}}<ref>«تدبیر نیکو، دارایی اندک را رشد می‌دهد، و بدی تدبیر، ثروت بسیار را به باد فنا می‌دهد». شرح غررالحکم، ج۳، ص۳۸۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۲۷.</ref>؛ {{متن حدیث|سُوءُ التَّدْبِيرِ سَبَبُ التَّدْمِيرِ}}<ref>«بدی تدبیر، موجب ویرانی و نابودی است». شرح غررالحکم، ج۴، ص۱۳۲؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۸۱ [به صورت: {{متن حدیث|سَبَبُ التَّدْمِيرِ سُوءُ التَّدْبِيرِ}}].</ref>؛ هر جا نابسامانی و آشفتگی و [[فقر]] هست، در درجه نخست باید به بی‌تدبیری در آنجا توجه کرد، چنان‌که [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} فرموده است: {{متن حدیث|سُوءُ التَّدْبِيرِ مِفْتَاحُ الْفَقْرِ}}<ref>«بدی تدبیر، کلید فقر است». شرح غررالحکم، ج۲، ص۱۳۲؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۸۴.</ref>. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
[[آیه شریفه]] اشاره به داستان زنی دارد به نام ریطه دختر عمرو بن کعب که در دوره [[جاهلیت]] می‌زیسته است و از صبح تا نیم‌روز، خود و کنیزانش، پشم‌هایی را که در [[اختیار]] داشتند می‌تابیدند و پس از آن [[فرمان]] می‌داد آنها را واتابند، که به همین سبب در میان [[عرب]] به سمبل حماقت معروف شده بود<ref>تفسیر التبیان، ج۶، ص۴۲۱؛ تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۳۸۲.</ref>. | [[آیه شریفه]] اشاره به داستان زنی دارد به نام ریطه دختر عمرو بن کعب که در دوره [[جاهلیت]] می‌زیسته است و از صبح تا نیم‌روز، خود و کنیزانش، پشم‌هایی را که در [[اختیار]] داشتند می‌تابیدند و پس از آن [[فرمان]] می‌داد آنها را واتابند، که به همین سبب در میان [[عرب]] به سمبل حماقت معروف شده بود<ref>تفسیر التبیان، ج۶، ص۴۲۱؛ تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۳۸۲.</ref>. | ||
تابیدن پشم و واتابیدن آن، نه تنها کاری [[بیهوده]] است که موجب آسیب دیدن پشم و اتلاف عمر و توان است؛ و [[رسول خدا]]{{صل}} بی‌تدبیری و بی‌برنامگی در [[زندگی]] را این‌گونه معرفی کرده است. بنابراین، لازم است [[تدبیر امور در زندگی خانوادگی]] به عنوان یک اصل اساسی، تکیه‌گاه زندگی باشد<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص۴۸۱.</ref> | تابیدن پشم و واتابیدن آن، نه تنها کاری [[بیهوده]] است که موجب آسیب دیدن پشم و اتلاف عمر و توان است؛ و [[رسول خدا]]{{صل}} بی‌تدبیری و بی‌برنامگی در [[زندگی]] را این‌گونه معرفی کرده است. بنابراین، لازم است [[تدبیر امور در زندگی خانوادگی]] به عنوان یک اصل اساسی، تکیه‌گاه زندگی باشد<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص۴۸۱.</ref>. | ||
== فواید [[تدبیر امور]] == | == فواید [[تدبیر امور]] == | ||