سخاوت: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

[[انفاق]]، همان هزینه کردن در امور شایسته است؛ و گویا در این [[آیه شریفه]]، از آن رو "آنچه هزینه می‌شود" را مذکور نداشته، که تمامی مواردی که در عنوان عامّ "[[سبیل اللّه]]" قرار می‌گیرد را، شامل شود؛ چه هر آنچه مورد [[رضایت]] حضرت حق بوده پسند او را به‌همراه خواهد داشت، می‌تواند مورد انفاق و بخشش قرار گیرد؛ خواه مصارف [[واجب]] باشد و یا مصارف [[مستحب]]؛ آسودگی [[خانواده]]، میهمانی‌های لازم و مواردی این‌گونه نیز، این‌چنین‌اند. پر واضح است که میهمانی‌های غیر لازم و یا همراه با [[اسراف]] و [[زیاده‌روی]] در هزینه، نه تنها مورد رضایت حضرت حق نیست، که در شمار اعمال ناپسند قرار دارد. همچنین این عمومیّت، نشان از آن دارد که بخشش، تنها شامل [[مال]] و [[ثروت]] نشده، [[آبرو]]، [[قدرت]] و حتّی [[جان آدمی]] را نیز شامل می‌شود. آری! در [[صدق]] عنوان "بخشش" شرط است که بدون [[پاداش]] معنوی و یا مادّی بوده، در مقابل چیزی انجام نشود.

# آیه نخست دلالت می‌نماید که [[انفاق]]، درخور احوال انفاق کننده، [[نیّت]] او، و [[کردار]] گوناگونش، نتیجه و ثمره خود را ظاهر می‌سازد؛ همان‌گونه که [[بهشت]] نیز با توجّه به احوال افراد، صورت‌های گوناگون می‌پذیرد.

# [[انفاق]] هر لحظه ثمره‌ای جدید می‌دهد، و آن ثمره در [[دنیا]] و [[آخرت]] به‌دست صاحبش رسیده، برای او کارگشائی می‌نماید؛ همان‌گونه که آن ثمره نیز هر لحظه ثمره‌ای دیگر، و آن ثمره جدید نیز ثمره‌ای دیگر پدید می‌آورَد. از این رو می‌توان گفت که [[انفاق]] همان - و یا دست کم یکی از مصادیق مهمّ -[[شجره]] طیّبه‌ای است که در [[قرآن کریم]] از آن یاد شده، و به ثمره‌بخشی لحظه به لحظه آن اشاره شده است: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ * تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا}}<ref>«آیا درنیافته‌ای که خداوند چگونه به کلمه‌ای پاک مثل می‌زند که همگون درختی پاک است، ریشه‌اش پابرجاست و شاخه‌اش سر بر آسمان دارد * به اذن پروردگارش هر دم بر خود را می‌دهد» سوره ابراهیم، آیه ۲۴-۲۵.</ref>. بر این اساس، [[انفاق]] همچون درختان بهشتی و یا همان درخت است؛ چه [[دنیا]] مزرعه [[آخرت]] است که اجزاء بهشتی آن از همان [[خواص]] [[بهشت]] برخوردارند؛ درخت انفاق نیز همچون دیگر درختان بهشت از خاصیّت ثمره بخشی دائمی برخوردار بوده، زارعان خود را از ثمرات بی‌شمار بهره‌مند می‌سازد: {{متن قرآن|مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ أُكُلُهَا دَائِمٌ وَظِلُّهَا تِلْكَ عُقْبَى الَّذِينَ اتَّقَوْا وَعُقْبَى الْكَافِرِينَ النَّارُ}}<ref>«چگونگی بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده‌اند، (این است که) نهرها از بن آن جاری است، میوه‌ها و سایه‌هایش ماندنی است، این فرجام پرهیزگاران است و فرجام کافران دوزخ است» سوره رعد، آیه ۳۵.</ref>.

# هدفی که در هر انفاقی مدّنظر می‌آید نیز، در این میان از نقشی مهم برخوردار است. از این رو اگر قصد قربت به بارگاه الهی در انفاقی صورت نبندد، در [[حقیقت]] هیچ انفاقی صورت نگرفته؛ امّا اگر با آن قصدِ انسان‌ساز انفاقی هر چند کوچک صورت گیرد، همانند [[بهشت]] از [[شادابی]]، طراوت و خاصیّت ثمره‌بخشی برخوردار خواهد بود. حالْ [[انفاق]] کننده اگر در کنار این [[نیّت]] از نیّت‌های دیگر نیز بهره‌مند باشد، باز نیّتش در چگونگی آنچه انجام داده، دخیل خواهد بود. آن کس که علاوه بر قصد قربت به [[حضرت حق]]، از [[ترس]] [[جهنّم]]، و یا به‌خاطر [[محبّت]] بهشت، و یا برای [[سعادت]] فرزندانش دست به سوی انفاقات [[مستحب]] می‌برد، به همان اندازه که در نیّت آورده از آن [[پاداش]] خواهد برد.

#"تنها برای به‌دست آوردن [[رضایت الهی]]" که در این [[آیه کریمه]] بدان اشاره رفته است، جمله‌ای [[تفسیری]] است، که نشان دهنده ماهیّت سخاء و [[بخشش]] است؛ چه پیش از این اشاره کردیم که اگر بخششی در مقابل اجری مادّی و یا [[معنوی]] صورت گیرد، از حریم اصطلاحیِ سخاء به‌دور بوده، نمی‌تواند فوائد آن را برای صاحب خود پدید آورَد: {{متن قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref>«و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند *(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۸-۹.</ref>.