پرش به محتوا

حج در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶۹: خط ۱۶۹:
=== [[صبر]] و [[تحمل]] [[سختی]] ===
=== [[صبر]] و [[تحمل]] [[سختی]] ===
قرآن در [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>«و در میان مردم به حجّ بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شتر تکیده‌ای که از هر راه دوری می‌رسند، نزد تو آیند» سوره حج، آیه ۲۷.</ref> حاجیان پیاده را مقدم بر حاجیان سواره ذکر کرده است. که برخی این تقدم را نشان [[افضل]] بودن [[حج]] با پای پیاده نسبت به حج در حال سواره دانسته‌اند؛ زیرا حج پیادگان سخت‌تر <ref> زبدة البیان، ص۲۲۴؛ مسالک الافهام، کاظمی، ج ۲، ص۱۲۰.</ref> و به [[خضوع]] نزدیک‌تر است.<ref>کشف اللثام، ج ۱، ص۲۹۵؛ جواهرالکلام، ج ۱۷، ص۳۱۰.</ref> روایتی که [[برترین اعمال]] را دشوارترین آنها دانسته نیز مؤید این امر است.<ref>بحارالانوار، ج ۶۷، ص۲۳۷؛ شرح اصول کافی، ج ۸، ص۶۴.</ref> افزون بر این، در [[حدیثی]] [[حج]] پیاده [[برترین]] [[عبادت]] <ref>وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص۷۹؛ مستدرک الوسائل، ج ۸، ص۲۹.</ref> و نسبت به دیگر حج‌ها همچون [[برتری]] ماه شب چهاردهم بر [[نور]] [[ستارگان]] <ref>وسائل‌الشیعه، ج ۱۱، ص۸۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۹.</ref> و [[ثواب]] آن ۷۰ <ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص۲۱۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۸.</ref> یا ۷۰۰ برابر [[حج]] سواره شمرده شده است؛<ref> مستدرک الوسائل، ج ۸، ص۳۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۸.</ref> نیز نقل شده که [[ملائکه]] [[الهی]] با [[حاجیان]] پیاده معانقه کرده، در حالی که با دیگر حاجیان تنها [[مصافحه]] یا به آنان [[سلام]] می‌کنند.<ref> مستدرک الوسائل، ج ۸، ص۳۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۸.</ref> در مقابل، در برخی [[روایات]]، حج سواره به جهت [[تأسی]] به [[رسول خدا]] {{صل}} که حج را سواره انجام داده <ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص۲۱۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۸۶.</ref> یا به سبب [[توانایی]] و [[شادابی]] بیشتر فرد برای عبادت، [[برتر]] شمرده شده است.<ref>الکافی، ج ۴، ص۴۵۶؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۸۵.</ref> در جمع میان این دو دسته روایات گفته شده که پیاده‌روی برتر است، مگر در صورتی که موجب [[ضعف]] بدنی یا نداشتن توان عبادت گردد<ref>مسالک الافهام، کاظمی، ج ۲، ص۱۲۱؛ جواهرالکلام، ج ۱۷، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳؛ سلسلة الینابیع، ج ۷، ص۱۷۰.</ref> یا [[هدف]] از پیاده‌روی صرف هزینه کمتر باشد.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۷، ص۳۱۲.</ref> در مقابل این دیدگاه، برخی از [[فقهای اهل سنت]] سواره رفتن رابه طور مطلق برتر دانسته‌اند<ref>المجموع، ج ۸، ص۴۸۹؛ مواهب الجلیل، ج ۳، ص۵۱۴.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی]]، [[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی]]، [[حج (مقاله)|مقاله «حج»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰، ص 416-429.</ref>
قرآن در [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>«و در میان مردم به حجّ بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شتر تکیده‌ای که از هر راه دوری می‌رسند، نزد تو آیند» سوره حج، آیه ۲۷.</ref> حاجیان پیاده را مقدم بر حاجیان سواره ذکر کرده است. که برخی این تقدم را نشان [[افضل]] بودن [[حج]] با پای پیاده نسبت به حج در حال سواره دانسته‌اند؛ زیرا حج پیادگان سخت‌تر <ref> زبدة البیان، ص۲۲۴؛ مسالک الافهام، کاظمی، ج ۲، ص۱۲۰.</ref> و به [[خضوع]] نزدیک‌تر است.<ref>کشف اللثام، ج ۱، ص۲۹۵؛ جواهرالکلام، ج ۱۷، ص۳۱۰.</ref> روایتی که [[برترین اعمال]] را دشوارترین آنها دانسته نیز مؤید این امر است.<ref>بحارالانوار، ج ۶۷، ص۲۳۷؛ شرح اصول کافی، ج ۸، ص۶۴.</ref> افزون بر این، در [[حدیثی]] [[حج]] پیاده [[برترین]] [[عبادت]] <ref>وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص۷۹؛ مستدرک الوسائل، ج ۸، ص۲۹.</ref> و نسبت به دیگر حج‌ها همچون [[برتری]] ماه شب چهاردهم بر [[نور]] [[ستارگان]] <ref>وسائل‌الشیعه، ج ۱۱، ص۸۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۹.</ref> و [[ثواب]] آن ۷۰ <ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص۲۱۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۸.</ref> یا ۷۰۰ برابر [[حج]] سواره شمرده شده است؛<ref> مستدرک الوسائل، ج ۸، ص۳۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۸.</ref> نیز نقل شده که [[ملائکه]] [[الهی]] با [[حاجیان]] پیاده معانقه کرده، در حالی که با دیگر حاجیان تنها [[مصافحه]] یا به آنان [[سلام]] می‌کنند.<ref> مستدرک الوسائل، ج ۸، ص۳۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۷۸.</ref> در مقابل، در برخی [[روایات]]، حج سواره به جهت [[تأسی]] به [[رسول خدا]] {{صل}} که حج را سواره انجام داده <ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص۲۱۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۸۶.</ref> یا به سبب [[توانایی]] و [[شادابی]] بیشتر فرد برای عبادت، [[برتر]] شمرده شده است.<ref>الکافی، ج ۴، ص۴۵۶؛ جامع احادیث الشیعه، ج ۱۰، ص۴۸۵.</ref> در جمع میان این دو دسته روایات گفته شده که پیاده‌روی برتر است، مگر در صورتی که موجب [[ضعف]] بدنی یا نداشتن توان عبادت گردد<ref>مسالک الافهام، کاظمی، ج ۲، ص۱۲۱؛ جواهرالکلام، ج ۱۷، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳؛ سلسلة الینابیع، ج ۷، ص۱۷۰.</ref> یا [[هدف]] از پیاده‌روی صرف هزینه کمتر باشد.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۷، ص۳۱۲.</ref> در مقابل این دیدگاه، برخی از [[فقهای اهل سنت]] سواره رفتن رابه طور مطلق برتر دانسته‌اند<ref>المجموع، ج ۸، ص۴۸۹؛ مواهب الجلیل، ج ۳، ص۵۱۴.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی]]، [[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی]]، [[حج (مقاله)|مقاله «حج»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰، ص 416-429.</ref>
== حج در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ==
#{{متن قرآن|وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«و (این) اعلامی‌از سوی خداوند و پیامبر او در روز حجّ اکبر به مردم است که خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند پس اگر توبه کنید برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید بدانید که شما خداوند را به ستوه نمی‌توانید آورد و کافران را به عذابی دردناک نوید ده!» سوره توبه، آیه ۳.</ref>
#{{متن قرآن|لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ ۖ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُءُوسَكُمْ وَمُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَ ۖ فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذَٰلِكَ فَتْحًا قَرِيبًا}}<ref>«البته خدا صدق و حقیقت خواب رسولش را آشکار و محقق ساخت که در عالم رؤیا دید شما مؤمنان به خواست خدا البته به مسجد الحرام با دل ایمن وارد شوید و سرها بتراشید و اعمال تقصیر بی ترس و هراس به جای آرید، و خدا آنچه را (از مصالح صلح حدیبیه) شما نمی‌دانستید می‌دانست و قبل از آن (که فتح مکه کنید) فتح نزدیک (حدیبیّه و خیبر) را مقرر داشت» سوره فتح، آیه ۲۷.</ref>
#{{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>«و در میان مردم به حجّ بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شتر تکیده‌ای که از هر راه دوری می‌رسند، نزد تو آیند» سوره حج، آیه ۲۷.</ref>
#{{متن قرآن|ٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«مردار و خون و گوشت خوک و آنچه جز به نام خداوند ذبح شده باشد و مرده با خفگی و مرده با ضربه و مرده با افتادن از بلندی و مرده از شاخ زدن حیوان دیگر و آنچه درندگان نیم‌خور کرده باشند- جز آن را که (تا زنده است) ذبح کرده‌اید- و آنچه بر روی سنگ‌های مقدّس (برای» سوره مائده، آیه ۳.</ref>
#{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>
'''نکات:'''
در [[آیات]] این موضوعات مطرح گردیده است:
# ایام حج فرصت مناسبی برای اعلام [[برائت]] [[خدا]] و [[پیامبر]] از [[مشرکین]]: {{متن قرآن|وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«و (این) اعلامی‌از سوی خداوند و پیامبر او در روز حجّ اکبر به مردم است که خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند پس اگر توبه کنید برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید بدانید که شما خداوند را به ستوه نمی‌توانید آورد و کافران را به عذابی دردناک نوید ده!» سوره توبه، آیه ۳.</ref>.
# رؤیای صادقانه [[پیامبر اسلام]] نسبت به حج و اجرای [[مناسک]] آن از سوی [[مسلمانان]] با [[امنیت]] کامل: {{متن قرآن|لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ آمِنِينَ}}<ref>«خداوند، به حق رؤیای پیامبرش را راست گردانیده است؛ شما اگر خداوند بخواهد با ایمنی، در حالی که سرهای خود را تراشیده و موها را کوتاه کرده‌اید، بی‌آنکه بهراسید به مسجد الحرام وارد می‌شوید بنابراین او چیزی را می‌دانست که شما نمی‌دانید، از این رو پیش از آن پ» سوره فتح، آیه ۲۷.</ref>
# [[دعوت پیامبر]] از [[مردم]] برای بجا آوردن حج: {{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ}}<ref> سوره حج، آیه ۲۷.</ref>.
# اعلام [[امامت]] وجانشینی [[امام علی]] از سوی [[پیامبر]] در [[حجة‌الوداع]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>..... {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ}}<ref>«مردار و خون و گوشت خوک و آنچه جز به نام خداوند ذبح شده باشد و مرده با خفگی و مرده با ضربه و مرده با افتادن از بلندی و مرده از شاخ زدن حیوان دیگر و آنچه درندگان نیم‌خور کرده باشند- جز آن را که (تا زنده است) ذبح کرده‌اید- و آنچه بر روی سنگ‌های مقدّس (برای» سوره مائده، آیه ۳.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۴۴۲.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش