اَبدال در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

== معناشناسی ==  

[[اَبدال]]" به معنای [[جانشینان]] است، ابدال، عده‌ای معدود از صلحا و [[نیکان]] و [[بندگان]] [[خالص]] [[خداوند]] هستند که شمار آنان هفت یا هفتاد نفر است و گفته شده [[زمین]] از وجود آنها خالی نمی‌شود<ref>دهخدا، علی اکبر، لغت‏نامه، ابدال.</ref>. این تعبیر را در مورد جمعی از بندگان صالح خدا به کار می‌برند که در میان [[اولیاء]]، دارای مرتبتی مخصوص بوده و تعدادی از [[یاران حضرت مهدی]]{{ع}} در عصر ظهور را تشکیل می‌‌دهند<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص۳۱؛ [[مجتبی تونه‌ای| تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳؛ [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۵۶-۵۹.</ref>.

== مصادیق ==

# '''مراد یاران امام عصر در [[شام]] هستند:''' براساس برخی از [[احادیث]] عده‌ای قائل شده‌اند ابدال [[یاران]] باوفای [[حضرت مهدی]]{{ع}} هستند که در شام و هنگام ظهور حضرت، خود را به [[مکه]] رسانده و با آن حضرت [[بیعت]] می‌کنند<ref>الامین، محسن، المجالس السنیه، جزء ۵، ص۶۹۹؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۳۴۷ و ۳۳۴.</ref> [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: "سیصد و چند نفر به شمار [[اهل]] [[بدر]] با [[قائم]] بین [[رکن و مقام]] [[بیعت]] می‌کنند که در بین آنان [[نجبا]] از [[اهل مصر]] و ابدال از [[اهل شام]] و [[اخیار]] از [[اهل عراق]] هستند"<ref>{{متن حدیث|یُبَایِعُ الْقَائِمَ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ نَیِّفٌ عِدَّةَ أَهْلِ بَدْرٍ فِیهِمُ النُّجَبَاءُ مِنْ أَهْلِ مِصْرَ وَ الْأَبْدَالُ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ وَ الْأَخْیَارُ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ}}؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۷۶؛ مفید، الاختصاص، ص۲۰۸؛ مسند ابی یعلی، ج۱۲، ص۲۷۰.</ref> و [[حضرت علی]]{{ع}} نیز در روایتی دیگر آنان را اهل شام معرفی می‌فرمایند<ref>طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، ماده عصب.</ref><ref>ر. ک: [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۱۱۵.</ref>

# '''جانشینان [[انبیای الهی]] هستند:''' "خالد بن هیثم فارسی" گوید: به [[امام رضا]]{{ع}} عرض کردم: [[مردم]] [[گمان]] دارند که در روی [[زمین]] گروهی به نام [[ابدال]] وجود دارند، اینان کیانند؟ حضرت در پاسخ فرمود: "راست گفتند. منظور از ابدال همان [[اوصیا]] و [[جانشینان]] هستند که [[خداوند]] پس از [[مرگ]] و رحلت هر [[پیامبری]] آنها را بدل و [[جانشین]] او قرار می‌دهد، تا اینکه به [[حضرت محمد]]{{صل}} آنها را خاتمه داد"<ref>قمی، عباس، سفینه البحار، ج ۱، ص۶۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص۳۱؛ [[مجتبی تونه‌ای| تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳؛ [[محمد محمدی اشتهاردی|محمدی اشتهاردی، محمد]]، [[حضرت مهدی فروغ تابان ولایت (کتاب)|حضرت مهدی فروغ تابان ولایت]]، ص۱۵۱، ص۱۵۱.</ref>  

از دیگر [[روایات]] نیز به دست می‌آید منظور از ابدال، [[امامان معصوم]]{{ع}} هستند و نیز احتمال دارد، یاران خاص [[امامان]]{{ع}} باشند<ref>قمی، عباس، سفینه البحار، ج ۱، ص۶۴.</ref>، لکن باید توجه داشت براساس برخی قرائن مراد از ابدال غیر از [[ائمه]]{{ع}} هستند، مانند اینکه در دعای ام داوود از [[امام صادق]]{{ع}} که در نیمه [[رجب]] خوانده می‌‌شود، ابدال غیر از امامان دانسته شده است: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْأَبْدَالِ وَ الْأَوْتَادِ وَ السُّیَّاحِ وَ الْعُبَّادِ وَ الْمُخْلِصِینَ وَ الزُّهَّادِ وَ أَهْلِ الْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اخْصُصْ مُحَمَّداً وَ أَهْلَ بَیْتِهِ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ أَجْزَلِ کَرَامَاتِکَ}}<ref>قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ص۲۶۴.</ref> و یا اینکه در برخی روایات، گفته شده: هر کس چند ویژگی در او باشد، جزء ابدال شمرده خواهد شد<ref>دیلمی، شیرویه بن شهردار بن شیرویه، فردوس الاخبار، ج۲، ص۸۴.</ref> و یا در پاسخ اینکه ابدال از کجا به این مرتبه رسیده‌اند؟ گفته شده: به وسیله [[جود]] و [[سخا]] و [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] [[مسلمانان]]<ref>طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج ۱۰، ص۲۲۴.</ref>، همه اینها دلالت دارد که ابدال، غیر از [[معصومان]]{{ع}} هستند<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص۳۱؛ [[مجتبی تونه‌ای| تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳؛ [[محمد محمدی اشتهاردی|محمدی اشتهاردی، محمد]]، [[حضرت مهدی فروغ تابان ولایت (کتاب)|حضرت مهدی فروغ تابان ولایت]]، ص۱۵۱.</ref>.

# '''در صورت فوت یکی از ابدال فرد دیگری جایگزین او می‌‌شود'''. سبب نامگذاری"ابدال" نیز همین است که مانند بدل یکدیگر هستند و چون یکی از [[دنیا]] رود، کسی مانند او جایش را می‌‏گیرد<ref>طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، ج ۵، ص۳۱۹</ref>.<ref>ر. ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص۳۱.</ref>

# '''[[خلق]] و خو و ویژگی‌های اخلاقی:''' در وصف ابدال آمده که آنان دارای نیت‌های [[پاک]] و طبع سخی و [[خوی]] نیک‌اند و همواره به [[خیرخواهی]] [[مسلمانان]] بپردازند. آنان [[معدن]] و منشأ [[برکات]] و [[خیرات]] زمین‌اند<ref>متقی هندی، علاءالدین علی بن حسام، کنز العمال، ج ۱۲، ص۱۸۸.</ref> درباره ویژگی این افراد گفته شده است: آنان [[راهبان]] شب و شیران روز هستند. دل‏هایشان چون فولاد سخت است که میان [[رکن و مقام]]، با آخرین ذخیره الهی [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[بیعت]] می‌‏کنند<ref>{{متن حدیث|صَدَقُوا الْأَبْدَالُ‏ هُمُ‏ الْأَوْصِیَاءُ جَعَلَهُمُ‏ اللَّهُ‏ فِی‏ الْأَرْضِ‏ بَدَلَ‏ الْأَنْبِیَاءِ إِذَا رَفَعَ‏ الْأَنْبِیَاءَ وَ خَتَمَ‏ بِمُحَمَّد‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}؛ طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، الاحتجاج، ج ۲، ص۴۳۷.</ref><ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص۳۱-۳۲؛ [[مجتبی تونه‌ای| تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳.</ref>

# '''گروهی از [[بانوان]] جزء ابدال‌اند:''' در برخی [[روایات]] نیز، عده‌ای از [[زنان]] را جزو ابدال شمرده‌اند<ref>دیلمی، شیرویه بن شهردار بن شیرویه، فردوس الاخبار ج ۱، ص۱۱۹.</ref>.

# '''شمار ابدال:''' ابدال از نظر عدد و نیز از حیث محل و مکان مورد [[اختلاف]] است. در بعضی از [[احادیث]]، سی و در برخی چهل و در برخی دیگر شصت نفر ذکر شده است. [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: "[[صاحب الزمان]]{{ع}} را به ناچار غیبتی است و در آن [[غیبت]]، [[قدرت]] و قوت برای او لازم است که در آن [[زمان]] به وسیله سی نفر از همراهانش از [[وحشت]] و تنهایی بیرون می‌آید، که با تعداد ابدال کاملاً سازگار است"<ref>{{متن حدیث|لَا بُدَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ عُزْلَةٍ وَ لَا بُدَّ فِی عُزْلَتِهِ مِنْ قُوَّةٍ وَ مَا بِثَلَاثِینَ مِنْ وَحْشَةٍ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص۱۵۳.</ref> و یا گفته شده: [[ابدال]] قومی هستند که [[خداوند]]، [[زمین]] را به وجود آنها [[استوار]] دارد و آنها هفتاد نفرند. چهل تن آنها در [[شام]] و سی نفر دیگر در جاهای دیگرند؛ چون یکی از آنها بمیرد، فرد دیگری به جای او بیاید<ref>طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، مادة(بدل).</ref>.<ref>ر.ک: [[مجتبی تونه‌ای| تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳؛ [[محمد محمدی اشتهاردی|محمدی اشتهاردی، محمد]]، [[حضرت مهدی فروغ تابان ولایت (کتاب)|حضرت مهدی فروغ تابان ولایت]]، ص۱۵۱؛ [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۵۶-۵۹.</ref>