دختر در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  = دختر

| مداخل مرتبط = [[دختر در قرآن]] - [[دختر در معارف و سیره نبوی]]

[[رفتار پیامبر]] [[اکرم]] {{صل}} با [[دختران]] خردسال، [[نوجوان]] و [[جوان]] از یک سو، منشأ [[عاطفی]] داشت و از «[[خُلق عظیم]]» آن [[حضرت]] سرچشمه می‌گرفت و از دیگر سو، [[صبغه]] [[اجتماعی]] - [[تربیتی]] داشت و نوعی [[مبارزه]] با [[فرهنگ]] [[خشونت]] بار [[جاهلی]] و [[افکار]] غلط [[مردم]] [[شبه جزیره عربستان]] بود. نگاه تحقیرآمیز [[اعراب]] به دختران و برخورد نادرست با آنها و [[زنده به گور کردن]] آنان چنان [[زشت]] و غیرمنطقی بود که در [[قرآن کریم]] به جزئیات این [[رفتار]] و [[زشتی]] آن اشاره شده است. در آیه‌ای از [[قرآن]] می‌خوانیم: {{متن قرآن|وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ * يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ}}<ref>«و چون یکی از ایشان را به دختر (دار شدن) نوید دهند چهره‌اش (از خشم) سیاه می‌شود و او (ناگزیر) خشم خود را فرو می‌خورد * از بدی خبری که به او داده‌اند از قوم خود پنهان می‌گردد؛ آیا او را با (احساس) خواری نگه دارد یا (زنده) در خاک پنهان کند؛ هان! بد داوری می‌کنند» سوره نحل، آیه ۵۸-۵۹.</ref>.

[[خداوند]] در قرآن کریم، از [[تولد]] نوزاد دختر با واژه {{متن قرآن|بُشِّرَ}} به معنای مژده و خبر خوش سخن گفته است تا [[ارزش‌ها]] و افکار نادرست [[جاهلیت]] را [[تغییر]] دهد. [[سیره پیامبر]] اعظم {{صل}} نیز بر مبنای همین [[آیه شریفه]] است و نشان‌دهنده توجه ویژه آن حضرت به ماهیت [[انسانی]] افراد است، نه جنسیت و طبقات اجتماعی آنان. [[زنده به گور کردن دختران]] در برخی [[قبایل عرب]]، به [[ارث]] گذاشتن [[زنان]] و بی‌توجهی به نیازهای [[فطری]] آنان از نمونه‌های برجسته [[تبعیض]] جنسیتی در [[عصر جاهلی]] بود. [[پیامبر خدا]] با [[سیره]] و سخن خویش به مبارزه مستقیم و غیرمستقیم با این افکار و [[آداب و رسوم]] غلط پرداخت<ref>[[ناهید طیبی|طیبی، ناهید]]، [[گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان (کتاب)|گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان]]، ص ۱۹.</ref>.

افزون بر [[سیره رسول اکرم]] {{صل}} در مورد هدیه دادن به فرزندان، آن حضرت در سخنان خود نیز به تبیین این [[سیره]] و رفتار می‌پرداخت و [[مسلمانان]] را به [[برتری]] بخشیدن [[دختران]] بر پسران در هدیه دادن امر می‌کرد. در روایتی می‌خوانیم که رسول خدا {{صل}} فرمود: در بخشش میان فرزندان خود، [[برابری]] را مراعات کنید. اگر من می‌خواستم فرزندانی را برتری دهم حتما آنها دختران بودند<ref>هیثمی، مجمع الزوائد؛ بخاری، التاریخ الصغیر، ج۲، ص۲۸۲.</ref>.

همچنین [[زینب]] تمیمی در مورد رسول خدا {{صل}} می‌گوید: رسول خدا {{صل}} نمی‌پسندید که در بخشیدن هدیه پسران بر دختران برتری داده شوند.

نقل شده است که پارچه حریری را برای پیامبر هدیه آوردند. ایشان دستور داد پارچه را به چهار قسمت تقسیم کنند و به فواطم ([[فاطمه بنت اسد]]، [[فاطمه زهرا]] {{صل}}، فاطمه دختر [[حمزه بن عبدالمطلب]] و فاطمه دیگری که نَسَب وی در گزارش‌ها بیان نشده است)<ref>ابو نعیم اصفهانی، معرفة الصحابه، تحقیق: عادل یوسف العزازی، ج۶، ص۳۴۱۰.</ref> بدهند. این [[رفتار پیامبر]] و قرار دادن دختر [[حمزه]] در سطح [[زنان]] بزرگ و شریفی چون [[فاطمه بنت اسد]] و [[فاطمه زهرا]] {{س}} موجب تقویت [[حس]] [[اعتماد به نفس]] و [[عزت نفس]] وی شد و درد [[تنهایی]] و [[غربت]] از دست دادن [[پدر]] را برای وی تحمل پذیر کرد.

 

[[شناخت]] ویژگی‌های زنان و جلوه‌های [[روان‌شناختی]] آنان، [[میزان]] اثرگذاری دادن این‌گونه [[هدایا]] را مشخص می‌کند. بر اساس آنچه گفته شد، به اهمیت توجه به [[دختران]] و [[هدیه دادن]] به آنان برای [[حفظ]] [[نجابت]]، [[عفت]] و [[پاکی]] آنان می‌توان پی برد. شیوه‌های [[رفتاری]] [[پیامبر]] در این باره، الگوی مناسبی برای [[پدران]] و [[مادران]] و [[مربیان]] [[تربیتی]] خواهد بود<ref>[[ناهید طیبی|طیبی، ناهید]]، [[گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان (کتاب)|گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان]]، ص ۲۰.</ref>.

سلمه، پسر [[ام سلمه]] [[موقعیت اجتماعی]] بسیار خوبی در میان [[مسلمانان]] داشت. ازاین رو، پیامبر برای [[تعظیم]] و [[تکریم]] [[حمزه سیدالشهدا]] و دخترش، وی را به عقد سلمه درآورد. پیامبر پیش از ازدواج، رضایت عماره را جلب کرد و به صلاح‌دید خویش بسنده نکرد. [[رسول خدا]] {{صل}} با به کار بردن جمله‌های [[عاطفی]] و انتساب [[عماره]] به خود، جایگاه وی را محکم و خلأ [[روحی]] و روانی‌اش را برطرف ساخت<ref>[[ناهید طیبی|طیبی، ناهید]]، [[گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان (کتاب)|گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان]]، ص ۲۵.</ref>.

[[جابر بن عبدالله انصاری]] می‌گوید: «روزی پس از ادای [[نماز صبح]] از شهدای [[احد]] و از جمله سعد بن ربیع یاد کردیم. سپس به امر پیامبر، به همراه بیست نفر از [[اصحاب]] برای دیدن خانواده سعد بن ربیع به خانه‌اش رفتیم. در خانه او حصیری پهن بود و [[اهل]] خانه با سختی و [[فقر]] زندگی می‌کردند.

درباره اینکه کدام یک از دو [[روایت]] بیان شده، [[شأن نزول آیات]] ارث بودند، [[اختلاف]] وجود دارد، ولی نکته مهم، نتیجه عملی این آیات؛ یعنی به رسمیت شناخته شدن حق ارث برای دختران و زنان است<ref>[[ناهید طیبی|طیبی، ناهید]]، [[گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان (کتاب)|گونه‌شناسی رفتار پیامبر اعظم با زنان]]، ص ۲۷.</ref>.

[[رده:خانواده]]