جبرئیل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

== مأموریت‌های فرعی و موردی [[جبرئیل]] ==

# '''وساطت در وجود یافتن [[عیسی]]{{ع}}'''[[جبرئیل]] به [[امر الهی]] واسطه [[آفرینش]] عیسی{{ع}} شد: {{متن قرآن|قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلامًا زَكِيًّا}}<ref> گفت: من، تنها فرستاده پروردگار تو هستم تا به تو پسری پاکیزه ببخشم؛ سوره مریم، آیه ۱۹.</ref> وساطت جبرئیل بدین شکل بود که در دامن [[مریم]]{{س}} دمید و از دم او عیسی{{ع}} پدید آمد: {{متن قرآن|وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ}}<ref> و (نیز) مریم دختر عمران را که پاکدامن بود و ما از روح خویش در آن دمیدیم؛ و سخنان و کتاب‌های پروردگارش را باور داشت و از فرمانبرداران بود؛ سوره تحریم، آیه ۱۲.</ref> <ref>مجمع البیان، ج ۹، ص۴۷۹؛ تفسیر قرطبی، ج ۴، ص۵۹.</ref> و نیز {{متن قرآن|وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهَا مِن رُّوحِنَا وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَةً لِّلْعَالَمِينَ}}<ref> و آن زن را (یاد کن) که پاکدامن بود و در او از روان خویش دمیدیم و او و پسرش را برای جهانیان نشانه‌ای (شگرف) گرداندیم؛ سوره انبیاء، آیه ۹۱.</ref>؛ همچنین در [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللَّهِ إِلاَّ الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَآمِنُواْ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلاَ تَقُولُواْ ثَلاثَةٌ انتَهُواْ خَيْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الأَرْضِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلاً}}<ref> ای اهل کتاب! در دینتان غلوّ نورزید و درباره خداوند جز راستی سخنی بر زبان نیاورید؛ جز این نیست که مسیح عیسی پسر مریم، پیامبر خداوند و «کلمه اوست» که آن را به (دامان) مریم افکند و روحی از اوست پس به خداوند و پیامبرانش ایمان آورید و سخن از (خدای) سه‌گانه سر مکنید، باز ایستید که برایتان بهتر است، بی‌گمان خداوند خدایی یگانه است، پاکاکه اوست از اینکه او را فرزندی باشد، آنچه در آسمان‌ها و زمین است او راست و خداوند (شما را) کارساز، بس؛ سوره نساء، آیه ۱۷۱.</ref> گفته شده: [[روح]] به معنای دم است؛ زیرا دم هوایی است که از [[روح]] خارج می‌شود و مقصود از روح، دم [[جبرئیل]] است<ref>جامع البیان، ج ۶، ص۴۸؛ کشف الاسرار، ج ۲، ص۷۸۰؛ التبیان، ج ۳، ص۴۰۱.</ref>. در این صورت واژه {{متن قرآن|رُوحٌ}} بر ضمیر فاعلی {{متن قرآن|أَلْقَاهَا}} عطف شده و حاصل معنای [[آیه]] این است که [[عیسی]]{{ع}} را [[خدا]] و جبرئیل به [[مریم]]{{س}} [[القا]] کردند<ref>تفسیر قرطبی، ج ۶، ص۱۷.</ref> برخی گفته‌اند: عیسی{{ع}} از آب مریم و نفخ جبرئیل پدید آمده است، از این رو جسمانیت وی از مریم و [[روحانیت]] او از نفخ جبرئیل است<ref>شرح فصوص الحکم، قیصری، ص۸۴۵.</ref> و از آنجا که وجود عیسی{{ع}} با نفخ جبرئیل و بدون وساطت پدر بشری تحقق یافت، وی به صفت الهیه [[زنده کردن]] [[مردگان]] متصف گشت<ref>شرح فصوص الحکم، ص۸۵۷ - ۸۵۸.</ref>: {{متن قرآن|وَرَسُولاً إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}<ref> و به پیامبری به سوی بنی اسرائیل (می‌فرستد، تا بگوید) که من برای شما نشانه‌ای از پروردگارتان آورده‌ام؛ من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد و شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت، این نشانه‌ای برای شماست اگر مؤمن باشید؛ سوره آل عمران، آیه ۴۹.</ref> برخی [[آفریده]] شدن [[عیسی]]{{ع}} از نفخ [[جبرئیل]] را [[انکار]] کرده، گفته‌اند: این امر موجب می‌شود بخشی از شخص، از [[فرشتگان]] و بخش دیگر از [[انسان]] باشد. به گفته ایشان [[خداوند]] آب مرد و [[زن]] هر دو را در [[مریم]]{{س}} قرار داده بود و دمیدن جبرئیل تنها برای به [[هیجان]] آمدن [[شهوت]] مریم بود تا آن دو آب درهم آمیزند و مریم باردار شود<ref>تفسیر قرطبی، ج ۴، ص۵۹ - ۶۰.</ref>. پس از آنکه مریم{{س}} [[درد]] زایمان را [[حس]] کرد نیز، بنابر قولی جبرئیل{{ع}} با وی سخن گفت و او را [[تسلی]] داد: {{متن قرآن|فَنَادَاهَا مِن تَحْتِهَا أَلاَّ تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا}}<ref> پس او را از فرو دست وی ندا داد که: غمگین مباش، خداوند از بن (پای) تو جویباری روان کرده است؛ سوره مریم، آیه ۲۴.</ref>.<ref>املاء ما من به الرحمن، ص۴۰۸.</ref>

# '''[[گواهی دادن]] به نفع [[پیامبر اکرم]]{{صل}}: '''برخی در [[آیه]] {{متن قرآن|أَفَمَن كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِّنْهُ وَمِن قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً أُوْلَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَن يَكْفُرْ بِهِ مِنَ الأَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ فَلاَ تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِّنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يُؤْمِنُونَ}}<ref> پس آیا کسی که از سوی پروردگارش برهانی دارد و گواهی از (خویشان) وی پیرو اوست؛ و کتاب موسی به پیشوایی و بخشایش پیش از او بوده است، (مانند کسی است که چنین نیست)؟ آنان (که اهل بینش‌اند) به آن ایمان دارند و از دسته‌ها (ی مشرکان) هر کس بدان کفر ورزد آتش (دوزخ) وعده‌گاه اوست پس نسبت به آن در تردید مباش که آن (کتاب) از سوی پروردگار تو راستین است اما بیشتر (این) مردم ایمان نمی‌آورند؛ سوره هود، آیه ۱۷.</ref> گفته‌اند: مقصود از شاهدِ [[پیامبر]]{{صل}}، [[جبرئیل]] است که از سوی [[خدا]] آمده {{متن قرآن|مِّنْهُ}} وکلام [[الهی]] {{متن قرآن|بَيِّنَةٍ}} را [[تلاوت]] می‌کند<ref>تفسیر قرطبی، ج ۹، ص۱۳؛ روض الجنان، ج ۱۰، ص۲۴۶.</ref>. البته [[سیاق]] این [[آیه]] و [[روایات شیعه]] و [[سنی]]، مؤید آن‌اند که مقصود از [[شاهد]]، [[امیرمؤمنان]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} است<ref>المیزان، ج ۱۰، ص۱۸۵.</ref>.

# '''گستراندن [[زمین]]:''' بنابه قولی در مراحل [[آفرینش زمین]]، ابتدا مکان [[کعبه]] [[آفریده]] شد. سپس [[جبرئیل]] [[زمین]] را از زیر [[خانه کعبه]] گستراند: {{متن قرآن|وَالأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا}}<ref> و پس از آن زمین را گسترانید؛ سوره نازعات، آیه ۳۰.</ref>.<ref>روض الجنان، ج ۲۰، ص۱۴۰.</ref>