توحید عبادی در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
منظور از "[[توحید عبادی]]"، آنست که هیچ موجودی جز از [[حضرت حق]]، شایستگی پرستیده شدن را ندارد. این سخن همان معنی عبارت مشهور {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.</ref> است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، | منظور از "[[توحید عبادی]]"، آنست که هیچ موجودی جز از [[حضرت حق]]، شایستگی پرستیده شدن را ندارد. این سخن همان معنی عبارت مشهور {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.</ref> است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۱]]، ص ۳۲۰.</ref>. | ||
== انواع [[توحید عبادی]] == | == انواع [[توحید عبادی]] == | ||
"[[توحید عبادی]]" بر چند نوع است: | "[[توحید عبادی]]" بر چند نوع است: | ||
=== [[توحید در عبادت]] === | === [[توحید در عبادت]] === | ||
به این معنی که [[انسان]] هیچگاه جز [[حضرت حق]] را به [[عبادت]] در نگیرد. بدین ترتیب [[انسان]] در سخن و در عمل، این [[آیه شریفه]] را متحقّق سازد: {{متن قرآن|إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ}}<ref>«تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم» سوره فاتحه، آیه ۵.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، | به این معنی که [[انسان]] هیچگاه جز [[حضرت حق]] را به [[عبادت]] در نگیرد. بدین ترتیب [[انسان]] در سخن و در عمل، این [[آیه شریفه]] را متحقّق سازد: {{متن قرآن|إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ}}<ref>«تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم» سوره فاتحه، آیه ۵.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۱]]، ص ۳۲۷-۳۲۸.</ref> | ||
=== [[توحید در اطاعت]] === | === [[توحید در اطاعت]] === | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
از این‌رو، [[اطاعت]] از [[هوای نفس]] در شمار [[شرک]] است: {{متن قرآن|أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ}}<ref>«آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است» سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref> و نیز [[اطاعت]] از [[شیطان]]: {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ}}<ref>«ای فرزندان آدم! آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید» سوره یس، آیه ۶۰.</ref>. | از این‌رو، [[اطاعت]] از [[هوای نفس]] در شمار [[شرک]] است: {{متن قرآن|أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ}}<ref>«آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است» سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref> و نیز [[اطاعت]] از [[شیطان]]: {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ}}<ref>«ای فرزندان آدم! آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید» سوره یس، آیه ۶۰.</ref>. | ||
بلکه هر اطاعتی که به [[اطاعت]] او - جلَّ وعلا! - بازنگردد، [[شرک]] است: {{متن قرآن|وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ}}<ref>«و شیطان‌ها بی‌گمان در یاران خویش می‌دمند که با شما چالش ورزند و اگر از آنان فرمانبرداری کنید به یقین مشرک خواهید بود» سوره انعام، آیه ۱۲۱.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، | بلکه هر اطاعتی که به [[اطاعت]] او - جلَّ وعلا! - بازنگردد، [[شرک]] است: {{متن قرآن|وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ}}<ref>«و شیطان‌ها بی‌گمان در یاران خویش می‌دمند که با شما چالش ورزند و اگر از آنان فرمانبرداری کنید به یقین مشرک خواهید بود» سوره انعام، آیه ۱۲۱.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۱]]، ص ۳۲۸.</ref> | ||
=== [[توحید]] در [[نیّت]] === | === [[توحید]] در [[نیّت]] === | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
به‌دست آوردن این مرتبه، سخت دشوار است و جانکاه؛ از همین روست که آن اهل دل برآنند که اگر [[آدمی]] [[نیّت]] خود را تنها و تنها برای [[حضرت حق]] نهد، امّا در کنار آن داعیِ دیگری را نیز در ذهن آورد- همچون آنکه [[نماز]] را برای او، امّا با این [[داعی]] که به [[بهشت]] راه یابد- عمل او از شوب [[شرک]] [[خالص]] نشده بوئی از [[شرک]] از آن به مشام می‌‌رسد. | به‌دست آوردن این مرتبه، سخت دشوار است و جانکاه؛ از همین روست که آن اهل دل برآنند که اگر [[آدمی]] [[نیّت]] خود را تنها و تنها برای [[حضرت حق]] نهد، امّا در کنار آن داعیِ دیگری را نیز در ذهن آورد- همچون آنکه [[نماز]] را برای او، امّا با این [[داعی]] که به [[بهشت]] راه یابد- عمل او از شوب [[شرک]] [[خالص]] نشده بوئی از [[شرک]] از آن به مشام می‌‌رسد. | ||
از همین روست که آنگونه که از دو [[فقیه]] عارف "ابن‌طاوس" و "[[شهید]] دوّم" [[نقل]] شده است، این دو بزرگوار این عمل را از بُن [[باطل]] دانسته‌اند: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلِ الْعَامِلُونَ}}<ref>«به راستی، این رستگاری سترگ است پس برای این (دستاورد)، اهل کردار باید کار کنند» سوره صافات، آیه ۶۰-۶۱.</ref>. پر واضح است که منظور این دو، آن نیست که عمل عبادی‌ای که اینگونه انجام شده، صحیح نبوده [[نیاز]] به تکرار آن است؛ بلکه مراد آنان آن بوده که هرچند [[تکلیف]] از عهده [[انسان]] برآمده، امّا این عمل در بارگاه ربوبی پذیرفته نیست<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، | از همین روست که آنگونه که از دو [[فقیه]] عارف "ابن‌طاوس" و "[[شهید]] دوّم" [[نقل]] شده است، این دو بزرگوار این عمل را از بُن [[باطل]] دانسته‌اند: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلِ الْعَامِلُونَ}}<ref>«به راستی، این رستگاری سترگ است پس برای این (دستاورد)، اهل کردار باید کار کنند» سوره صافات، آیه ۶۰-۶۱.</ref>. پر واضح است که منظور این دو، آن نیست که عمل عبادی‌ای که اینگونه انجام شده، صحیح نبوده [[نیاز]] به تکرار آن است؛ بلکه مراد آنان آن بوده که هرچند [[تکلیف]] از عهده [[انسان]] برآمده، امّا این عمل در بارگاه ربوبی پذیرفته نیست<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۱]]، ص ۳۲۸-۳۲۹.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||