مقام ابراهیم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

== [[اعراب]] [[مقام ابراهیم]] ==

در [[آیه]] ۱۲۵ [[سوره بقره]] {{متن قرآن|مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ}} جار و مجرور و مضاف و مضاف الیه و متعلق به عامل مقدر و مفعول به دوم مقدم {{متن قرآن|اتَّخِذُوا}}<ref>اعراب القرآن کریم، ج۱، ص۱۲۸.</ref>. در آیه ۹۷ [[سوره آل عمران]] {{متن قرآن|مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ}}: مضاف و مضاف الیه و بدل بعض از کل [[آیات]] (ابراهیم به جهت علمیت و عجمیت غیر منصرف بوده و در حال مجروری، مفتوح می‌شود)<ref>اعراب القرآن کریم، ج۱، ص۴۰۲.</ref>.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص۱۵۱.</ref>

== حدود مقام ابراهیم ==

«در این که: منظور از {{متن قرآن|مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ}} خصوص آن نقطه‌ای می‌باشد که هم اکنون سنگ مخصوصی در آن قرار دارد و اثر پای ابراهیم{{ع}} بر آن نمایان است، یا منظور از آن تمام «حرم مکه» و یا «تمام مواقف حج» است، در میان [[مفسران]] گفتگو است ولی در روایتی که از [[امام صادق]]{{ع}} در کتاب «کافی» نقل شده اشاره به همان احتمال اول شده است»<ref>تفسیر نمونه، ج۳، ص۳۴.</ref>. به هر حال ناگفته نماند که از عبارت {{متن قرآن|مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ}} فهمیده می‌شود که خود [[خانه کعبه]]، یا قسمتی از آن جایگاه [[عبادت]] کردن ابراهیم بوده است<ref>تفسیر المیزان، ج۳، ص۵۷۸.</ref> آری! نشانه‌های روشن خانه کعبه «[[آیات بینات]]» یکی مقام ابراهیم است و دیگر [[امنیت]] آن و سوم [[واجب]] شدن [[حج]] برای توانگر است<ref>تفسیر المیزان، ج۳، ص۵۷۷.</ref>.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص۱۵۲.</ref>

== موضوع قابل ذکر ==

موضوعی که در اینجا قابل توجه است اینکه نفرموده {{عربی|صَلّوا فِي مقام إبراهيم}} (در مقام ابراهیم [[نماز]] بخوانید) بلکه فرموده {{متن قرآن|وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى}} (از [[مقام ابراهیم]] محلی برای [[نماز]] [[انتخاب]] کنید) دستور و [[فرمان]] را مستقیماً متوجه «نماز مقابل ابراهیم» نکرد بلکه متوجه به «جا گرفتن در مقام ابراهیم» قرار داد<ref>تفسیر المیزان، ج۱، ص۳۸۹.</ref>.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص۱۵۳.</ref>

== نقل چهارم قول ==

#عطا آن را عبارت از [[عرفه]]، مزدلفه و محلی که در آن [[رمی]] جمرات می‌کنند دانسته.

# [[مجاهد]] می‌گویند: همه [[حرم]] مقام ابراهیم است، قول اول روشن‌تر و صحیح‌تر به نظر می‌رسد زیرا [[مردم]] از مقام ابراهیم همان نقطه را می‌شناسند<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ص۲۱۳۷.</ref>. همین [[عقیده]] در بالا نیز از نظر خواننده [[محترم]] گذشت<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص۱۵۳.</ref>.

== سرگذشت مقام ابراهیم ==

مقام ابراهیم{{ع}} که در [[قرآن کریم]] به عنوان یکی از نشانه‌های روشن آمده، از کهن‌ترین آثار موجود در مسجد الحرام است<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ص۷۲.</ref>. این مکان مربوط به زمانی است که ابراهیم{{ع}} دیوارهای [[کعبه]] را بالا می‌برد، آنگاه که دیوار بالا رفت، به حدی که دست بدان نمی‌رسد، سنگی آوردند و ابراهیم{{ع}} بر روی آن ایستاد<ref>ر.ک: ابراهیم بن خاوند شاه بلخی، قصص الانبیاء، ص۳۱؛ تاریخ مکه مکرمه قدیماً و حدیثاً، ص۷۱.</ref> و سنگ‌ها را از دست اسماعیل گرفت و دیوار کعبه را بالا برد... بر روی این سنگ، اثر پای ابراهیم{{ع}} مشخص است اما اثری از انگشتان آن حضرت نیست<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۹.</ref> از ابن عباس نقل شده که چیزی از [[بهشت]] در [[زمین]]، جز [[حجر الاسود]] و مقام ابراهیم{{ع}} نیست و آن دو، از گوهرهای بهشت‌اند<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۷۲.</ref>.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص۱۵۴.</ref>

== ابعاد و رنگ ==

سنگی که حضرت [[ابراهیم خلیل]]{{ع}} هنگام بنای کعبه بر آن ایستاد سمت شرقی [[کعبه]] و جایگاه [[نماز]] [[طواف]] می‌باشد<ref>اطلاعات قرآنی، ص۵۱۹.</ref>. آن حضرت هنگام تجدید بنای کعبه، روی این سنگ قرار می‌گرفت تا قسمت‌های بالای دیوار کعبه را تکمیل کند و به [[اراده الهی]]، جای پاهای ایشان روی آن باقی مانده است. این سنگ به شکل مربع و خاکستری رنگ است اکنون ۱۴متر با در کعبه فاصله دارد و در محفظه‌ای قرار داده شده تا از آسیب‌های احتمالی محفوظ بماند این محفظه در [[زمان]] [[مهدی عباسی]] با طلا پوشانده شد درباره علت انتقال این سنگ از کنار کعبه به مکان فعلی [[اختلاف]] نظر وجود دارد، برخی علت آن را وقوع سیلی می‌دانند که [[مقام ابراهیم]] را جابه‌جا کرد دسته‌ای هم دلیل این جابه‌جایی را، مانع نبودن مقام ابراهیم برای طواف کنندگان می‌دانند<ref>محمد حسن خادمی، راهنمای حج و عمره، ج۲، ص۴۲.</ref>. گرچه صاحب مطالب بالا یعنی؛ سنگ مقام ابراهیم را به شکل مربع و خاکستری رنگ می‌داند، در مقابل، برخی پژوهشگران می‌گویند: این سنگ به شکل تقریبی مربع با طول و عرض ۴۰ سانتی متر و ارتفاع تقریبی ۵۰ سانتی متر است رنگ آن، رنگی میانه زرد و قرمزی متمایل به سفید است»<ref>رسول جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۹.</ref>. و در نهایت برخی نویسندگان می‌نویسند: رنگ این سنگ میان زردی و سرخی و با ابعاد ۳۸* ۳۶ سانتی متر، به صورت مکعب است<ref>اصغر قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۷۲.</ref>.

 

از مجموع آنچه که گفته شد مشخص می‌شود که مقام ابراهیم در سمت شرقی کعبه قرار دارد<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص۱۵۵.</ref>.