بحث:آیه اولی الامر: تفاوت میان نسخه‌ها
←پانویس
(←پانویس) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
=== دلالت بر [[امامت اهل بیت]]{{عم}} === | === دلالت بر [[امامت اهل بیت]]{{عم}} === | ||
در بخش مصداق‌شناسی [[اولوالامر]]، در همین مدخل، [[ ثابت]] گذشت که بر اساس [[نص]] [[روایات]]، [[امامان اهل بیت]]، مصداق [[واقعی]] اولوالامر و [[معصوم]] از هر گونه [[گناه]]، [[خطا]] و اشتباهی هستند. بدیهی است که پس از روشن شدن مصداق [[آیه]]، با استناد به اطلاق امر اطیعوا، [[وجوب]] [[اطاعت از امامان]] معصوم، به [[اثبات]] رسیده و [[امامت]] آنها ثابت می‌گردد. از این رو این آیه از جمله آیاتی است که بر امامت [[امامان اهل بیت]]{{عم}} دلالت دارد. | در بخش مصداق‌شناسی [[اولوالامر]]، در همین مدخل، [[ ثابت]] گذشت که بر اساس [[نص]] [[روایات]]، [[امامان اهل بیت]]، مصداق [[واقعی]] اولوالامر و [[معصوم]] از هر گونه [[گناه]]، [[خطا]] و اشتباهی هستند. بدیهی است که پس از روشن شدن مصداق [[آیه]]، با استناد به اطلاق امر اطیعوا، [[وجوب]] [[اطاعت از امامان]] معصوم، به [[اثبات]] رسیده و [[امامت]] آنها ثابت می‌گردد. از این رو این آیه از جمله آیاتی است که بر امامت [[امامان اهل بیت]]{{عم}} دلالت دارد. | ||
==[[تفسیر]] اجمالی [[آیه]]== | |||
{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. | |||
آیه فوق، جزو [[سوره نساء]]، آیه‌ای [[مدنی]] و بیانگر [[زعامت سیاسی]] و دینیِ [[امت اسلامی]] است. به دنبال آیه قبل: | |||
{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ}}<ref>«خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحب آنها باز گردانید و چون میان مردم داوری می‌کنید با دادگری داوری کنید؛ بی‌گمان خداوند به کاری نیک اندرزتان می‌دهد؛ به راستی خداوند شنوایی بیناست» سوره نساء، آیه ۵۸.</ref> که [[وظیفه]] [[حاکمان]] را مشخص کرده و از آنان خواسته است [[دادگر]] باشند و [[امانت]] را به اهلش بسپارند. در این آیه وظیفه [[مردم]] را مشخص نموده و از آنان خواسته است [[نظام اسلامی]] را بپذیرند و از [[رهبران الهی]] [[پیروی]] کنند. [[نشانه]] [[ایمان واقعی]] آنان، این است که ضمن [[اطاعت بی‌قید و شرط]] از [[خدا]] و [[رسول]] و [[اولی الأمر]]، هرگاه در مسئله‌ای [[نزاع]] کردند، برای قطع ریشه نزاع، آن را به خدا و رسول ارجاع دهند. گویی [[ایمان به خدا]] و [[قیامت]] پشتوانه اجرایی [[احکام اسلام]] و موجب [[پرهیز]] از [[نافرمانی خدا]] و رسول است. آیه بعد نیز درباره [[انتقاد]] از کسانی است که [[طاغوت]] را به عنوان [[مرجع]] حل نزاع برگزیده و برای حل نزاع به طاغوت مراجعه می‌کنند: | |||
{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ...}}<ref>«آیا به آن کسان ننگریسته‌ای که گمان می‌برند به آنچه به سوی تو و آنچه پیش از تو فرو فرستاده شده است ایمان دارند (اما) بر آنند که داوری (های خود را) نزد طاغوت برند با آنکه به آنان فرمان داده شده است که به آن کفر ورزند و شیطان سر آن دارد که آنان را به گمراهی ژرفی درافکند» سوره نساء، آیه ۶۰.</ref>.<ref>[[غلامحسین زینلی|زینلی، غلامحسین]]، [[آیه اولی الامر (کتاب)|آیه اولی الامر]]، ص ۲۷.</ref>. | |||
===معنای واژه «آمنوا»=== | |||
در عبارت {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}} مقصود از [[ایمان]] آوردگان، صرفاً [[مؤمن]] به معنای خاص کلمه، یعنی کسی که افزون بر گفتن [[شهادتین]]، [[احکام اسلام]] را فرا گرفته، به آن [[اعتقاد]] پیدا کرده و به آن عمل کرده نیست، بلکه [[مسلمانی]] که شهادتین گفته و [[اسلام]] را پذیرفته، اما هنوز به آن اعتقاد [[راسخ]] پیدا ننموده و به آن عمل نکرده را نیز شامل می‌شود. | |||
دلیل این مطلب نیز آن است که [[پیروی]] از [[اولی الأمر]] وظیفه‌ای همگانی بوده و به [[مؤمنان]] اختصاص ندارد. [[ابوالفتوح رازی]] (م ۵۵۴ق) می‌نویسد: | |||
بدان که خدای به این [[آیت]] خطاب کرد با مؤمنان و اگرچه جز مؤمنان داخل‌اند در این [[تکلیف]]... برای آنکه همه [[مکلفان]] از مؤمن و [[کافر]] مکلفند به [[طاعت]] خدای و طاعت [[رسول]] و طاعت اولي الأمر<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ج۵، ص۴۰۸.</ref>. | |||
[[استاد جوادی آملی]] می‌نویسد: | |||
[[اطاعت دستور خدا]]، [[پیامبر]] و اولی الأمر [[معصوم]]{{عم}} بر همگان [[واجب]] است؛ لکن چون مؤمنان به آن متعهدند و عمل می‌کنند اینان مخاطب قرارگرفتند<ref>عبدالله جوادی آملی، تسنیم، ج۱۹، ص۲۴۲.</ref>.<ref>[[غلامحسین زینلی|زینلی، غلامحسین]]، [[آیه اولی الامر (کتاب)|آیه اولی الامر]]، ص ۳۰.</ref>. | |||
===شمول همگانی [[آیه]]=== | |||
نکته دیگری که از خطاب {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}} استفاده می‌شود آن است که این خطاب، به [[مسلمانان]] عصر [[نزول قرآن]] اختصاص ندارد، بلکه همه مسلمانان را در همه زمان‌ها و مکان‌ها تا [[قیامت]] شامل می‌شود<ref>ناصر مکارم شیرازی، آیات ولایت، ص۸۰.</ref>. | |||
دلیل این مطلب، عمومیت خطابات [[قرآن]] است. | |||
[[فخر رازی]] (م ۶۰۶ق) ذیل آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا...}}<ref>«ای مردم! از پروردگارتان پروا کنید،»... سوره نساء، آیه ۱.</ref> می‌نویسد: | |||
{{عربی|أنا عرفنا بالتواتر من دين محمد{{صل}} أن تلك الخطابات ثابتة في [[حق]] من سيوجد بعد ذلك الي قيام الساعة، فلهذه الدلالة المنفصلة حكمنا بالعموم}}<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج۲، ص٣٢٢.</ref>. | |||
ما با [[اخبار]] متواتری که از [[دین]] محمد{{صل}} در [[اختیار]] داریم، می‌دانیم که این خطابات [[قرآن]] شامل همه کسانی که بعدها تا [[قیامت]] خواهند آمد نیز می‌شود. [[حکم]] ما به عمومیت خطابات قرآن، به سبب [[دلایل]] منفصلی است که در اختیار داریم. ذیل [[آیه]] اول [[سوره نساء]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ...}}<ref>«ای مردم! از پروردگارتان پروا کنید، همان که شما را از تنی یگانه آفرید و از (سرشت) او همسرش را پدید آورد و از آن دو، مردان و زنان بسیار (در جهان) پراکند و از خداوند- که با (سوگند بر نام) او، از هم درخواست می‌کنید- و از (بریدن پیوند) خویشان پروا کنید، بی‌گمان خداوند چشم بر شما دارد» سوره نساء، آیه ۱.</ref> می‌نویسد: | |||
{{عربی|و اما الأصوليون من المفسرين فقد اتفقوا علي أن الخطاب عام لجميع المكلفين و هذا هو الأصح}}<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج۹، ص۴۷۵.</ref>. | |||
مفسرانی که [[گرایش]] اصولی دارند، [[اتفاق نظر]] دارند بر اینکه خطاب در آیه عام است و همه [[مکلفین]] را شامل می‌شود؛ و نظر صحیح‌تر همین است. | |||
[[شیخ طوسی]] (م ۴۶۰ق) ذیل آیه فوق می‌نویسد: | |||
{{عربی|وهذه الآيه متوجهه إلي جميع الناس: مؤمنهم، و كافرهم، لحصول العموم فيها. إلا من ليس بشرائط التكليف من المجانين و الأطفال}}<ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۹۸.</ref>. | |||
آیه به دلیل عام بودن آن همه [[مردم]] اعم از [[مؤمن]] و [[کافر]] را شامل می‌شود. | |||
فقط کسانی از آیه مستثنی هستند که فاقد [[شرایط تکلیف]] باشند، مانند دیوانگان و [[کودکان]]. | |||
[[طبرسی]] (م ۵۳۶ق) ذیل آیه یادشده نوشته است: | |||
{{عربی|هذا الخطاب متوجه إلى جميع الناس مؤمنهم و كافرهم إلا من ليس بمكلف من الأطفال و المجانين}}<ref>فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج۱، ص۱۵۴.</ref>. | |||
معنای فوق، در عبارات برخی دیگر از [[مفسران]] نیز آمده است<ref>محی الدین درویش اعراب القرآن و بیانه، ج۲، ص۲۴۳؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ج۵، ص۴۰۸.</ref> و بنای نظر فوق، بر عموم افرادی و اطلاق ازمانی [[آیه]] [[استوار]] است.<ref>[[غلامحسین زینلی|زینلی، غلامحسین]]، [[آیه اولی الامر (کتاب)|آیه اولی الامر]]، ص ۳۱.</ref>. | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:IM010753.jpg|22px]] [[غلامحسین زینلی|زینلی، غلامحسین]]، [[آیه اولی الامر (کتاب)|'''آیه اولی الامر''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||