فیء در قرآن: تفاوت میان نسخهها
←نکات
(←پانویس) |
(←نکات) |
||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
بنابر نظر ابوعبید، [[فدک]] جزو فیء بوده که پس از نزول آیه {{متن قرآن|وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ}}<ref>«و حقّ خویشاوند را به او برسان» سوره اسراء، آیه ۲۶.</ref> پیامبر{{صل}} آن را به [[فاطمه]] داد<ref>عیون اخبار الرضا، ج۱، باب ۲۳، ص۲۳۳؛ وسائل الشیعه، ج۶، ص۳۴۶.</ref> و گرفتن آن از حضرت، پس از درگذشت رسول خدا{{صل}} به هیچ وجه منطقی نبوده است. | بنابر نظر ابوعبید، [[فدک]] جزو فیء بوده که پس از نزول آیه {{متن قرآن|وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ}}<ref>«و حقّ خویشاوند را به او برسان» سوره اسراء، آیه ۲۶.</ref> پیامبر{{صل}} آن را به [[فاطمه]] داد<ref>عیون اخبار الرضا، ج۱، باب ۲۳، ص۲۳۳؛ وسائل الشیعه، ج۶، ص۳۴۶.</ref> و گرفتن آن از حضرت، پس از درگذشت رسول خدا{{صل}} به هیچ وجه منطقی نبوده است. | ||
[[امیر المؤمنین]]{{ع}} از این که فدک از [[اهل بیت]] گرفته شده، اظهار | [[امیر المؤمنین]]{{ع}} از این که فدک از [[اهل بیت]] گرفته شده، اظهار نارضایتی مینماید و در نامه خود به [[عثمان بن حنیف]] [[حاکم بصره]] میفرماید: «آری، زیر این [[آسمان]]، تنها فدک در دست ما بود که [[هوای نفس]] گروهی بر آن [[بخل]] ورزید و به یغمایش برد و گروه دیگر [[سخاوت]] به [[خرج]] داد و از آن کریمانه گذشت. و [[برترین]] داور خدا است. تازه فدک و غیر فدک مرا به چه کار آید؟ زیرا خوابگاه [[آدمی]] فردا [[گور]] است...»<ref>{{متن حدیث|بَلَى كَانَتْ فِي أَيْدِينَا فَدَكٌ مِنْ كُلِّ مَا أَظَلَّتْهُ السَّمَاءُ فَشَحَّتْ عَلَيْهَا نُفُوسُ قَوْمٍ وَ سَخَتْ عَنْهَا نُفُوسُ قَوْمٍ آخَرِينَ وَ نِعْمَ الْحَكَمُ اللَّهُ وَ مَا أَصْنَعُ بِفَدَكٍ وَ غَيْرِ فَدَكٍ وَ النَّفْسُ مَظَانُّهَا فِي غَدٍ جَدَثٌ}}؛ نهج البلاغه پارسی، نامه ۴۵، ص۴۴۲.</ref>. | ||
ابوعبید در ادامه بحث خود بر این نکته تأکید میکند که با درگذشت رسول خدا{{صل}} اموال مسلمانان به سه قسم تقسیم شده: فیء، [[خمس]] و [[صدقه]] ([[زکات]]). وی با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ}}<ref>«(بخشی از این غنیمتها) برای مستمندان مهاجری است که از خانهها و داراییهای خود، رانده شدهاند در حالی که بخشش و خشنودییی از خداوند را میجویند و خداوند و پیامبرش را یاری میکنند؛ آنانند که راستگویند» سوره حشر، آیه ۸.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«و (نیز برای) کسانی است که پیش از (آمدن) مهاجران، در خانه (های مدینه) و (پایگاه) ایمان، جای داشتهاند؛ کسانی را که به سوی آنان هجرت کردهاند، دوست میدارند و در دل به آنچه به مهاجران دادهاند، چشمداشتی ندارند و (آنان را) بر خویش برمیگزینند هر چند خود نیازمند باشند. و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند» سوره حشر، آیه ۹.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و کسانی که پس از آنان آمدهاند میگویند: پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان از ما پیشی گرفتهاند بیامرز و در دلهای ما کینهای نسبت به مؤمنان بر جای مگذار! پروردگارا! تو مهربان بخشایندهای» سوره حشر، آیه ۱۰.</ref> که [[مصرف]] فیء را ذکر میکند، مورد آن را همه [[مسلمانان]] میداند<ref>ابو عبید، الاموال، ص۲۳.</ref>. و در [[تفسیر]] {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ}}<ref>«و کسانی که پس از آنان آمدهاند» سوره حشر، آیه ۱۰.</ref> گفتهاند، همه [[نیازمندان]] را در طول [[تاریخ]] دربرمیگیرد. و نتیجه گرفتهاند که فیء از آن [[مهاجران]] [[انصار]] و [[تابعان]] است<ref>تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۵۲۲.</ref>. | ابوعبید در ادامه بحث خود بر این نکته تأکید میکند که با درگذشت رسول خدا{{صل}} اموال مسلمانان به سه قسم تقسیم شده: فیء، [[خمس]] و [[صدقه]] ([[زکات]]). وی با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ}}<ref>«(بخشی از این غنیمتها) برای مستمندان مهاجری است که از خانهها و داراییهای خود، رانده شدهاند در حالی که بخشش و خشنودییی از خداوند را میجویند و خداوند و پیامبرش را یاری میکنند؛ آنانند که راستگویند» سوره حشر، آیه ۸.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«و (نیز برای) کسانی است که پیش از (آمدن) مهاجران، در خانه (های مدینه) و (پایگاه) ایمان، جای داشتهاند؛ کسانی را که به سوی آنان هجرت کردهاند، دوست میدارند و در دل به آنچه به مهاجران دادهاند، چشمداشتی ندارند و (آنان را) بر خویش برمیگزینند هر چند خود نیازمند باشند. و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند» سوره حشر، آیه ۹.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و کسانی که پس از آنان آمدهاند میگویند: پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان از ما پیشی گرفتهاند بیامرز و در دلهای ما کینهای نسبت به مؤمنان بر جای مگذار! پروردگارا! تو مهربان بخشایندهای» سوره حشر، آیه ۱۰.</ref> که [[مصرف]] فیء را ذکر میکند، مورد آن را همه [[مسلمانان]] میداند<ref>ابو عبید، الاموال، ص۲۳.</ref>. و در [[تفسیر]] {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ}}<ref>«و کسانی که پس از آنان آمدهاند» سوره حشر، آیه ۱۰.</ref> گفتهاند، همه [[نیازمندان]] را در طول [[تاریخ]] دربرمیگیرد. و نتیجه گرفتهاند که فیء از آن [[مهاجران]] [[انصار]] و [[تابعان]] است<ref>تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۵۲۲.</ref>. |