حدیث متواتر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
[[حدیث]] از نظر «تعداد [[راویان]]» در هر طبقه، به [[متواتر]] و واحد تقسیم می‌‌‌‌گردد: واژه متواتر از ریشه «[[وتر]]» به معنای واحد است و «[[تواتر]]» به معنای پی در پی یا یکی پس از دیگری است. «تترا» در ایه شریفه {{متن قرآن|ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَا...}}<ref>«سپس پیامبران خویش را پی‌درپی فرستادیم» سوره مؤمنون، آیه ۴۴.</ref> به همین معناست.<ref>مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، ص۸۵۳.</ref> | [[حدیث]] از نظر «تعداد [[راویان]]» در هر طبقه، به [[متواتر]] و واحد تقسیم می‌‌‌‌گردد: واژه متواتر از ریشه «[[وتر]]» به معنای واحد است و «[[تواتر]]» به معنای پی در پی یا یکی پس از دیگری است. «تترا» در ایه شریفه {{متن قرآن|ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَا...}}<ref>«سپس پیامبران خویش را پی‌درپی فرستادیم» سوره مؤمنون، آیه ۴۴.</ref> به همین معناست.<ref>مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، ص۸۵۳.</ref> | ||
[[روایت متواتر]] در اصطلاح «خبری است که سلسله راویان آن در هر طبقه به‌اندازه‌ای باشند که امکان توافق آنان برکذب به طور عادی محال باشد و خبر آنها موجب [[علم]] گردد». <ref>مقباس الهدایه، عبدالله مامقانی، ج۱، ص۸۹ – ۹۰؛ الرعایه فی علم الدرایه، شهید ثانی، ص۲۸.</ref> | [[روایت متواتر]] در اصطلاح «خبری است که سلسله راویان آن در هر طبقه به‌اندازه‌ای باشند که امکان توافق آنان برکذب به طور عادی محال باشد و خبر آنها موجب [[علم]] گردد». <ref>مقباس الهدایه، عبدالله مامقانی، ج۱، ص۸۹ – ۹۰؛ الرعایه فی علم الدرایه، شهید ثانی، ص۲۸.</ref> | ||
[[روایات متواتر]] گرچه کم هستند اما غالباً بیانگر محتوا و خبر مهمی‌اند؛ مانند: [[روایت]] [[غدیر]] که تنها در طبقه [[صحابه]] بیش از ۱۰۰ نفر آن را روایت نموده‌اند. | [[روایات متواتر]] گرچه کم هستند اما غالباً بیانگر محتوا و خبر مهمی‌اند؛ مانند: [[روایت]] [[غدیر]] که تنها در طبقه [[صحابه]] بیش از ۱۰۰ نفر آن را روایت نموده‌اند.<ref>[[علی رضا کمالی|کمالی، علی رضا]]، [[اصطلاحات حدیثی ۲ (مقاله)|اصطلاحات حدیثی]]</ref> | ||
==اقسام خبر متواتر== | ==اقسام خبر متواتر== | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
برای [[حدیث متواتر]] تقسیم دیگری نیز وجود دارد و آن «تواتر تفصیلی و اجمالی» است. تواتر تفصیلی شامل تواتر لفظی و معنوی می‌‌‌‌باشد، اما [[تواتر اجمالی]] در صورتی است که چند روایت در یک موضوع وارد شود و از نظر دلالت همسان نباشد ولی آن [[روایات]] از قدر مشترک برخوردار باشند که از مجموع آنها به صدور یکی از آنها قطع حاصل شود، مانند [[اخبار]] [[روایت]] شده در مورد [[حجیت خبر واحد]].<ref>علم الدرایه تطبیقی، سیدرضا مودب، ص۳۷؛ نیز مقباس الهدایه، ج۱، ص۱۱۵.</ref> | برای [[حدیث متواتر]] تقسیم دیگری نیز وجود دارد و آن «تواتر تفصیلی و اجمالی» است. تواتر تفصیلی شامل تواتر لفظی و معنوی می‌‌‌‌باشد، اما [[تواتر اجمالی]] در صورتی است که چند روایت در یک موضوع وارد شود و از نظر دلالت همسان نباشد ولی آن [[روایات]] از قدر مشترک برخوردار باشند که از مجموع آنها به صدور یکی از آنها قطع حاصل شود، مانند [[اخبار]] [[روایت]] شده در مورد [[حجیت خبر واحد]].<ref>علم الدرایه تطبیقی، سیدرضا مودب، ص۳۷؛ نیز مقباس الهدایه، ج۱، ص۱۱۵.</ref> | ||
خبر واحد «روایتی است که [[راویان]] آن در تمامی طبقات به حد [[تواتر]] نرسیده باشد». <ref>مقباس الهدایه، ج۱، ص۱۲۵؛ الرعایه فی علم الدرایه، شهید ثانی، ص۲۹.</ref> اینگونه [[روایات]] به [[تنهایی]] مفید [[علم]] نیستند، بلکه با کمک قرائن دیگر می‌‌‌‌توان [[حجیت]] آنها را به [[اثبات]] رساند. از این رو اگر روایتی در چند طبقه به حد تواتر برسد اما تنها در یک طبقه به تواتر نرسیده باشد، [[متواتر]] نبوده و خبر واحد به شمار می‌‌‌‌آید؛ زیرا نتیجه تابع اخص مقدمات است. | خبر واحد «روایتی است که [[راویان]] آن در تمامی طبقات به حد [[تواتر]] نرسیده باشد». <ref>مقباس الهدایه، ج۱، ص۱۲۵؛ الرعایه فی علم الدرایه، شهید ثانی، ص۲۹.</ref> اینگونه [[روایات]] به [[تنهایی]] مفید [[علم]] نیستند، بلکه با کمک قرائن دیگر می‌‌‌‌توان [[حجیت]] آنها را به [[اثبات]] رساند. از این رو اگر روایتی در چند طبقه به حد تواتر برسد اما تنها در یک طبقه به تواتر نرسیده باشد، [[متواتر]] نبوده و خبر واحد به شمار می‌‌‌‌آید؛ زیرا نتیجه تابع اخص مقدمات است.<ref>[[علی رضا کمالی|کمالی، علی رضا]]، [[اصطلاحات حدیثی ۲ (مقاله)|اصطلاحات حدیثی]]</ref> | ||
==مراتب اقسام چهارگانه [[حدیث]]== | ==مراتب اقسام چهارگانه [[حدیث]]== | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
#[[حدیث حسن]]، از نظر درجه اعتبار پس از صحیح قرار دارد و غالباً به عنوان مؤید و [[شاهد]] بر [[روایت]] صحیح به کار می‌‌‌‌رود. به عبارت دیگر روایت حسن به [[تنهایی]] به عنوان مستند [[حکم شرعی]] یا آموزه [[دینی]] مورد استفاده قرار نمی‌‌‌‌گیرد، مگر آنکه در کنارش روایت یا [[روایات]] صحیحی باشد. | #[[حدیث حسن]]، از نظر درجه اعتبار پس از صحیح قرار دارد و غالباً به عنوان مؤید و [[شاهد]] بر [[روایت]] صحیح به کار می‌‌‌‌رود. به عبارت دیگر روایت حسن به [[تنهایی]] به عنوان مستند [[حکم شرعی]] یا آموزه [[دینی]] مورد استفاده قرار نمی‌‌‌‌گیرد، مگر آنکه در کنارش روایت یا [[روایات]] صحیحی باشد. | ||
#[[حدیث موثق]]، از نظر رتبه اعتبار پس از حسن قرار دارد. موثق نیز تنها به عنوان مؤید [[روایات صحیح]] به کار می‌‌‌‌رود. | #[[حدیث موثق]]، از نظر رتبه اعتبار پس از حسن قرار دارد. موثق نیز تنها به عنوان مؤید [[روایات صحیح]] به کار می‌‌‌‌رود. | ||
#روایت ضعیف نیز غیر معتبر و غیر قابل عمل است مگر آنکه متن آن به رغم [[ضعف]] سندی موافق کتاب یا سنت یا عقل و... باشد. این امر بیشتر در روایات [[معارف]] و [[تفسیر قرآن]] صادق است؛ زیرا بسیاری از روایات رسیده در این زمینه از نظر سندی دچار ضعف سندی‌اند، اما با این حال به خاطر موافقت متن آنها با [[ادله]] قطعی مورد پذیرش و عمل قرار می‌‌‌‌گیرند.<ref>حدیث‌شناسی ۲، علی نصیری، ص۴۶؛ نیز ر. ک: اصول الحدیث و احکامه، جعفر سبحانی، ص۵۳ - ۵۴</ref><ref>[[علی رضا کمالی|کمالی، علی رضا]]، [[اصطلاحات حدیثی ۲ (مقاله)|اصطلاحات حدیثی]]</ref> | #روایت ضعیف نیز غیر معتبر و غیر قابل عمل است مگر آنکه متن آن به رغم [[ضعف]] سندی موافق کتاب یا سنت یا عقل و... باشد. این امر بیشتر در روایات [[معارف]] و [[تفسیر قرآن]] صادق است؛ زیرا بسیاری از روایات رسیده در این زمینه از نظر سندی دچار ضعف سندی‌اند، اما با این حال به خاطر موافقت متن آنها با [[ادله]] قطعی مورد پذیرش و عمل قرار می‌‌‌‌گیرند.<ref>حدیث‌شناسی ۲، علی نصیری، ص۴۶؛ نیز ر. ک: اصول الحدیث و احکامه، جعفر سبحانی، ص۵۳ - ۵۴</ref>.<ref>[[علی رضا کمالی|کمالی، علی رضا]]، [[اصطلاحات حدیثی ۲ (مقاله)|اصطلاحات حدیثی]]</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||