شهادت امام باقر در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ‌==

[[امام ابو جعفر محمّد باقر]]{{ع}} به [[مرگ طبیعی]] از [[دنیا]] نرفت، بلکه ایادی [[پلید]] [[بنی امیه]] که هیچ [[ایمانی]] به [[خدا]] و [[روز قیامت]] نداشتند آن حضرت را به‌وسیله سم ترور نموده و به [[شهادت]] رساندند. البتّه تاریخ‌نویسان درباره نام جنایتکاری که به این عمل اقدام نموده است [[اختلاف]] دارند. گروهی از تاریخ‌نویسان به این نکته قائل هستند که آن‌کس که [[امام باقر]]{{ع}} را به شهادت رسانده و برای شهادت آن حضرت سمّ ارسال نمود، [[هشام بن عبدالملک]] می‌باشد. البتّه از نظر ما هم این نظریه بر سایر نظریه‌ها ترجیح دارد؛ چراکه هشام همواره [[کینه]] شدیدی نسبت به [[آل]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} داشته، دلش از [[دشمنی]] آل پیامبر اکرم{{صل}} پربود. وی همان کسی است که با [[اهانت]] کردن به [[زید بن علی]]{{ع}} و تحقیر آن [[بزرگوار]] وی را به اعلام [[قیام]] واداشت، و بدیهی است که وجود و عملکرد امام [[بزرگواری]] چون [[حضرت امام باقر]]{{ع}} [[خواب]] خوش را از این [[طاغوت]] ربوده بود؛ چراکه مراتب [[فضیلت]] و [[دانش]] آن حضرت در سرتاسر [[کشور]] [[اسلام]] انتشار یافته و همه [[مسلمانان]] از [[برکات]] آن حضرت برای [[جامعه اسلامی]] سخن می‌گفتند. از همین‌جا بود که آن پلید برای [[رهایی]] یافتن از این کابوس اقدام به ترور آن امام بزرگوار نمود.

 

== انگیزه‌های [[ترور]] [[امام باقر]]{{ع}}‌ ==

=== [[شخصیت]] والای امام باقر{{ع}} ===

از آنجا که امام باقر{{ع}} آشکارترین [[پرچم]] برافراشته [[خاندان]] [[نبوّت]] بود، [[عواطف]] [[مردم]] را با خود داشته و همواره مورد تقدیر و بزرگداشت آنان بوده و این پایگاه بزرگ [[اجتماعی]] آن حضرت [[خشم]] و [[غضب]] امویان و [[کینه]] آنان را نسبت به آن حضرت برمی‌انگیخت تا جایی که بر [[قتل]] آن حضرت اتّفاق‌نظر پیدا نمودند<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۷ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۷]]، ص ۳۱۰.</ref>.

=== رویدادهایی که در [[دمشق]] به وقوع پیوست‌ ===

محقّقان و تاریخ‌نویسان بعید نمی‌دانند، حوادثی که در دمشق به وقوع پیوست یکی از سبب‌هایی باشد که امویان را بر آن داشت تا امام باقر{{ع}} را ترور نمایند. شرح این قضیه بدین‌صورت است:

# هنگامی که امام باقر{{ع}} به نزد [[هشام بن عبدالملک]] احضار گردید و در دربار او وارد شد، هشام به این [[گمان]] که امام باقر{{ع}} در [[تیراندازی]] دچار مشکل خواهد شد و نمی‌تواند تیرها را به [[هدف]] بزند و این مسأله باعث [[استهزاء]] و [[مسخره کردن]] آن حضرت و پایین آوردن [[مقام]] آن حضرت در نزد [[شامیان]] می‌گردد، آن حضرت را امر به تیراندازی نمود، ولی آن هنگام که امام{{ع}} تیراندازی کرده و چندین‌بار به صورتی اعجاب‌انگیز که در دنیای تیراندازی بی‌سابقه بوده است هدف را مورد اصابت قرار دادند، هشام درمانده شد و آنچنان [[غیظ]] و غضب بر او [[غلبه]] کرد که [[زمین]] با همه گستردگی بر او تنگ آمد. گروهی از تاریخ‌نویسان معتقدند که هشام از این [[زمان]] تصمیم بر کشتن امام باقر{{ع}} گرفته است.

# گروهی نیز معتقدند پس از اینکه امام باقر{{ع}} در همان مجلس در رابطه با مسأله [[امامت]] با هشام به [[مناظره]] پرداخته و بر او [[غلبه]] پیدا کردند و آثار عجز و [[درماندگی]] در صورت هشام نمایان گردید، و از سر [[کینه]] تصمیم به [[قتل]] آن حضرت گرفت.

# گروهی دیگر نیز معتقدند که مناظره کردن [[امام باقر]]{{ع}} با عالم [[مسیحی]] و غلبه آن حضرت بر او - تا جایی که خود عالم مسیحی در برابر گروه کثیری از [[مردم]] [[شام]] اعتراف به عجز و [[ناتوانی]] خود در مقابله با امام باقر{{ع}} نمود، و اهمیت این موضوع به حدّی بود که برتری علمی امام باقر{{ع}} در میان امّت‌ [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در میان توده مردم شام با همه طول و تفصیل دهان‌به‌دهان می‌گشت‌<ref>ر.ک: بحار الانوار، ج۴۶، ص۳۰۹- ۳۰۶.</ref>- باعث شد تا همین [[شهرت]] [[علمی]] خود یکی از عوامل کینه [[هشام بن عبدالملک]] نسبت به [[امام]] شود و نقشه قتل امام باقر{{ع}} را برای رها شدن از دست این امام [[بزرگوار]] در سر بپروراند<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۷ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۷]]، ص ۳۱۱.</ref>.

 

 

 

== وصیت‌های امام باقر{{ع}} ‌==

# امام باقر{{ع}} قسمتی از [[اموال]] خود را [[وقف]] نمود تا با آن به مدّت ده سال در [[سرزمین منی]] برای آن حضرت مجلس [[عزاداری]] برپا شود<ref>بحار الانوار، ج۱۱، ص۶۲.</ref>. و شاید سبب این امر به این مسأله بازمی‌گردد که منی بزرگترین مرکز تجمّع [[مسلمانان]] بوده و برگزاری [[مراسم عزاداری]] در آن باعث می‌شود تا مسلمانان از سبب این [[عزاداری]] سؤال کنند و بدین‌وسیله از آنچه بر [[امام باقر]]{{ع}} گذشته و [[اذیت]] و آزاری که از ناحیه [[امویان]] به آن حضرت رسیده و در نهایت به [[ترور]] و [[شهادت]] آن حضرت منجرّ شده [[آگاهی]] یابند، تا دستگاه‌های [[تبلیغات]] [[اموی]] نتوانند [[خون]] [[امام]] را لوث کرده و آنچه را که بر امام باقر{{ع}} گذشته است به بوته فراموشی سپارند.

 

با شهادت آن [[بزرگوار]] باشکوه‌ترین صفحه از کتاب رسالت اسلامی که [[جامعه اسلامی]] آن‌روز را به [[بیداری]] و شکوفایی رساند ورق خورد.

 

فرزند برومند آن حضرت حضرت، امام [[جعفر صادق]]{{ع}} به تجهیز بدن مقدّس پدر بزرگوار خود برخاسته، او را [[غسل]] داده و در حالی‌که [[اشک]] سوزانش در مرگ پدر جاری بود او را کفن نمود. پدری که از حیث [[دانش]] و [[فضیلت]] و سرسختی در راه [[دین]]، [[آسمان]] [[دنیا]] در آن عصر بر کسی مانند او [[سایه]] نیفکنده بود.

 

پیکر مطهّر [[حضرت امام باقر]]{{ع}} با شکوه و جلال تمام از سوی عموم‌ [[مردم]] [[تشییع]] و به [[قبرستان بقیع]] برده شد، و در کنار [[قبر]] پدر بزرگوار امام باقر{{ع}}، حضرت [[امام زین العابدین]]{{ع}}، و در کنار قبر عموی گرامی پدرش [[حضرت امام حسن مجتبی]]{{ع}} سرور جوانان اهل بهشت قبری برای آن حضرت حفر شد، و [[امام صادق]]{{ع}} پدر بزرگوارش را در جایگاه [[ابدی]] قرار داد و آن حضرت را در آنجا [[دفن]] نمود و در واقع به همراه او [[علم]] و [[حلم]] و هرچه خوبی و نیکویی به [[مردم]] بود با او دفن کرد.

مشهور در میان روات آن است که عمر آن حضرت در هنگام [[وفات]] پنجاه و هشت سال بوده است. همچنین مطابق با رأی مشهور در میان تاریخ‌نویسان، سال وفات [[حضرت امام باقر]]{{ع}} صد و چهارده هجری قمری بوده است<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۷ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۷]]، ص ۳۱۳.</ref>.

 

== تسلیت گفتن مسلمانان به امام صادق{{ع}} در عزای پدر بزرگوارش‌ ==

مسلمانان در حالی‌که دل‌هایشان از [[غم]] و [[اندوه]] پاره‌پاره شده بود، به سوی امام صادق{{ع}} هجوم‌آورده و به‌خاطر وارد شدن این [[مصیبت]] دردناک آن حضرت را تسلیت داده و خود را در غم و اندوه فقدان پدر [[بزرگوار]] آن حضرت [[شریک]] می‌دانستند. از جمله کسانی که به جهت عرض تسلیت و تعزیت به خدمت امام صادق{{ع}} رسید، [[سالم بن ابی حفصه]] است. وی گوید: چون [[امام]] ابو جعفر محمّد بن علی باقر{{عم}} وفات نمود، به [[یاران]] خود گفتم [[منتظر]] شوید تا من داخل [[خانه]] شوم و به حضرت [[ابو عبدالله جعفر بن محمد]]{{ع}} تسلیت بگویم. من داخل خانه شدم و به آن حضرت تسلیت گفته و گفتم: {{عربی|إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ‌}}. به [[خدا]] [[سوگند]] کسی از میان ما رفت که می‌گفت: «[[رسول خدا]] چنین گفته است» و هیچ‌کس از او سؤال نمی‌کرد که سند گفته او از قول رسول خدا چیست. به خدا سوگند که دیگر کسی مانند او دیده نخواهد شد. سالم گوید: [[حضرت امام صادق]]{{ع}} لختی درنگ نمود، سپس به [[اصحاب]] خود رو کرد و فرمود: [[خداوند متعال]] می‌فرماید: «از میان [[بندگان]] من کسی پیدا می‌شود که یک نصف خرما را در راه رضای من تصدّق می‌کند و من آن نصف خرما را برای او [[تربیت]] می‌کنم و پرورش می‌دهم، همچنان‌که شما کرّه اسب خود را پرورش می‌دهید».

سالم مات و مبهوت از [[خانه]] [[امام صادق]]{{ع}} خارج شد و رو به اصحاب خود کرد و گفت: از این عجیب‌تر چیزی ندیده‌ام!! ما اینکه [[امام باقر]]{{ع}} بدون واسطه از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نقل قول می‌کرد را کار بزرگی می‌دانستیم، امّا امروز امام صادق{{ع}} برای من بدون واسطه از خداوند متعال نقل‌قول نمود<ref>امالى، ص۱۲۵، ر.ک: شیخ باقر شریف القرشى، حیاة الامام محمّد الباقر، ج۲، ص۳۸۶- ۳۹۵.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۷ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۷]]، ص ۳۱۵.</ref>