نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::در آیات [[قرآن]] و سخنان معصومان{{عم}} نشانه‌‏هایی برای آخر الزمان گفته شده است که در اصطلاح "علایم آخر الزمان" خوانده می‌‏شود. ختم [[نبوت]] و نزول واپسین شریعت که با ظهور [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} پدیدار شد، نخستین نشانه آخر الزمان به شمار می‏رود؛ لذا مفسران، مقصود از نشانه‏های قیامت را در ذیل آیه‏{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ}}﴾}}<ref> پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.</ref>. بعثت [[پیامبر]]{{صل}} دانسته‌‏اند که در مقایسه با عمر جهان، فاصله بسیار کمی تا قیامت دارد.

#'''[[بحران معنویت‏]]:''' پیش از ظهور [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} جوّ حاکم بر جهان، جوّ ستم، گناه و فساد خواهد بود: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ }}﴾}}<ref> هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.</ref>. در این آیه، مردم آخر الزمان، به‏ غفلت و اعراض از خداوند متّصف شده‏‌اند. در روایات نیز منظور از "[[اشراط الساعة"]] که در آیه ۱۸ سوره محمد{{صل}}، به آن اشاره شده است، رواج بیش از حدّ کفر، فسق و ظلم دانسته شده و موارد متعدّدی از آن برشمرده شده است. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} درباره ویژگی‏‌های انسان‏‌های این دوران فرمود: "زمانی بر مردم خواهد آمد ... که درهم‏‌های آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و قبله آن‏ها زنانشان. برای طلا و نقره، رکوع و سجود به جای می‌‏آورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود. نه بر مذهب مسلمانی‏‌اند و نه بر مسلک نصرانی"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ‏ دَرَاهِمُهُمْ‏ وَ هَمُّهُمْ‏ بُطُونُهُمْ‏ وَ قِبْلَتُهُمْ‏ نِسَاؤُهُمْ‏ يَرْكَعُونَ‏ لِلرَّغِيفِ‏ وَ يَسْجُدُونَ‏ لِلدِّرْهَمِ‏ حَيَارَى‏ سُكَارَى‏ لَا مُسْلِمِينَ‏ وَ لَا نَصَارَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱</ref>

#'''[[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]:''' یکی دیگر از نشانه‏‌های آخر الزمان، اختلاف‏‌ها و درگیری‌‏های فراوان میان گروه‌‏های گوناگون است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ }}﴾}}<ref> آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.</ref>. روایات، این آیه را به ظهور فرقه‌‏های گوناگون در جهان اسلام مربوط دانسته‌‏اند که در آخر الزمان پدید آمده، موجب اختلاف‌‏های بسیار خواهند شد. آیه‏{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}﴾}}<ref> بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.</ref> نیز به وقوع اختلاف‏‌ها و کشتار در آخر الزمان تفسیر شده است. در این دوران، انسان‌‏های فراوانی به کژی می‌‏گرایند، اما این گونه نیست که تمام انسان‏‌ها در مسیر باطل گام بردارند؛ بلکه برخی به سبب ویژگی‌‏ها و صفاتی که در خود پدید می‏‌آورند، از نجات‌‏یافتگان این مرحله خواهند بود. در این‏ باره وقتی [[پیامبر گرامی]]{{صل}} از چهره‏‌های پیروز این دوران یاد می‌‏کند، با شگفتی‏ تمام به [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} چنین می‏‌فرماید: "ای علی! بدان شگفت ‏آورترین مردم در ایمان و بزرگ‏ترین آنان در یقین، مردمی هستند که در آخر الزمان- با آن که [[پیامبر]] خود را ندیده و از [[امام]] خود در پرده‏‌اند- به نوشته که خطی سیاه بر صفحه‌‏ای سپید است، [[ایمان]] می‌‏آورند<ref>{{عربی|اندازه=120%|" يَا عَلِيُ‏ أَعْجَبُ‏ النَّاسِ‏ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ‏ يَقِيناً قَوْمٌ‏ يَكُونُونَ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ لَمْ‏ يَلْحَقُوا النَّبِيَ‏ وَ حُجِبَ‏ عَنْهُمُ‏ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى‏ بَيَاضٍ‏ ‏‏"}}، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸</ref>

#'''[[وقوع مصائب|وقوع مصیبت‏‌های بزرگ]]‏:''' برخی از آیات، عذاب بر کافران و گنه‏‌کاران آخر الزمان که نزول عذاب را انکار می‌‏کنند، تطبیق داده شده است:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ  }}﴾}}<ref> بگو: مرا خبر دهید که اگر عذابش (ناگهان) شباهنگام یا روز به سراغتان آید (دیگر) گنهکاران از او چه چیزی را به شتاب می‌خواهند؟؛ سوره یونس ، آیه: ۵۰.</ref>

#'''[[خروج سفیانی‏]]:'''بیشتر مفسّران، از ظهور لشکری طغیان‌گر که آخر الزمان در کشورهای اسلامی به ستم و تعدّی پرداخته، سرانجام در صحرایی بیرون از مکه، گرفتار عذاب الهی می‏‌شود، خبر داده و آیه: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ  }}﴾}}<ref> و کاش آنگاه را می‌دیدی که هراسان شده باشند، دیگر (راه) گریزی نیست و از جایی نزدیک فرو گرفته می‌شوند؛ سوره سبأ ، آیه: ۵۱.</ref> را درباره آن لشکر دانسته‌‏اند. در روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]]، نام رهبر این لشکریان، سفیانی ذکر شده است.

#'''[[ندای آسمانی]]‏:''' بنا بر روایات [[شیعه]]، جبرئیل نخستین کسی است که با [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بیعت‏ و با صدایی بلند به گونه‌‏ای که به گوش همه جهانیان برسد، این آیه را تلاوت می‌‏کند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ }}﴾}}<ref> فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک می‌دارند؛ سوره نحل ، آیه:۱.</ref>

#'''[[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]:''' مهم‏ترین رخداد آخر الزمان، ظهور دوازدهمین [[امام]] شیعیان برای رهایی انسان‏‌ها است:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا }}﴾}}<ref> و بگو حقّ آمد و باطل از میان رفت؛ بی‌گمان باطل از میان رفتنی است؛ سوره اسراء، آیه: ۸۱.</ref>. این آیه که از پیروزی چشمگیر حق بر باطل سخن می‏‌گوید، در روایات، به ظهور [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} تأویل شده است.

#'''[[نزول عیسی]]{{ع}}:‏''' یکی از رخدادهای آخر الزمان، فرود آمدن [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}} است. مفسّران با استفاده از آیات‏ {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِهَا }}﴾}}<ref> و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است از این روی هیچ‌گاه در آن (روز) تردید نورزید؛ سوره زخرف، آیه: ۶۱.</ref> و {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا }}﴾}}<ref> و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است؛ سوره نساء، آیه: ۱۵۹.</ref> ظهور دوباره [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}} در آخر الزمان را پیش‏بینی کرده‏‌اند. در روایات نیز تصریح شده است که وی در بیت المقدّس به نماز [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} اقتدا و در جنگ‏های ایشان نیز شرکت خواهد کرد. بر اساس این تفسیر، فرود آمدن [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}}، یکی از نشانه‏‌های نزدیکی قیامت شمرده شده و از [[ایمان]] آوردن همه اهل کتاب به [[حضرت عیسی]]{{ع}} در آخر الزمان که یکی از فرماندهان [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} به شمار می‌‏رود، خبر داده شده است.

#'''[[خروج جنبنده‌‏ای از زمین‏]]:''' [[قرآن]] با رمز و ابهام از خروج جنبده‏‌ای حکایت می‌‏کند که هنگام روی‏گردانی مردم از معنویت، از زمین خارج شده، با مردم سخن می‏‌گوید:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ }}﴾}}<ref> و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل ، آیه: ۸۲.</ref>. در تفاسیر، مطالب بسیاری درباره این موجود شگفت بیان شده است که تا حدّ بسیاری غیر واقعی و بی‏اساس به نظر می‌‏رسد و در ظاهر، برگرفته از منابع اسرائیلی است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.

#'''[[هجوم یأجوج و مأجوج]]‏:''' قومی وحشی و فاسد، با تخریب سدّ ذو القرنین، در اندک ‏زمانی سرتاسر جهان را پر از ظلم و فساد خواهد کرد، تا آن‏که بنابر روایات، در عصر ظهور [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}}، به طور کلّی از بین خواهد رفت:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُم مِّن كُلِّ حَدَبٍ يَنسِلُونَ}}﴾}}<ref> تا آنگاه که (راه بر) یأجوج و مأجوج گشوده گردد و آنان از هر پشته‌واره‌ای بشتابند؛ سوره انبیاء، آیه: ۹۶.</ref>

#'''[[رجعت‏]]:''' در آخر الزمان، برخی از نیکوکاران و بدکاران زمان‏‌های گذشته، دوباره زنده می‏‌شوند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ}}﴾}}<ref> و (یاد کن) روزی (را) که از هر امتی دسته‌ای از آنان را که نشانه‌های ما را دروغ می‌شمردند گرد می‌آوریم و آنگاه آنان را به هم می‌پیوندند؛ سوره نمل، آیه: ۸۳.</ref>. این آیه، فقط به برانگیخته شدن عدّه‌‏ای از مکذّبان و نه همه آن‏ها اشاره کرده است؛ بدین دلیل، روایات و مفسّران [[شیعه]]، میان مصداق این آیه و قیامت، تفاوت قائل شده و آیه را به آخر الزمان مربوط دانسته‏‌اند که عدّه‌‏ای از نیکوکاران و بدکاران اعصار گذشته، زنده شده، هریک نتیجه دنیایی اعمال خویش را خواهد دید.

#'''[[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]:‏''' پس از پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} و یارانش، آرامش و معنویت بر جهان حاکم خواهد شد:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ}}﴾}}<ref>  خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.</ref> و {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ }}﴾}}<ref> موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.</ref>. این آیات و آیات دیگر که از میراث‏‌بری صالحان و مستضعفان و جانشینی آنان در زمین یاد می‌‏کند،  همگی بیانگر این واقعیتند که سرنوشت این جهان، پس از جهادی الهی به [[امامت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} سرانجام به دست مؤمنان افتاده و جهانیان همگی در سایه حکومت حضرت در صلح و معنویت به سر خواهند برد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.