نکت در دل معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

==برخی از راههای علم آموزی امامان==

*در کتب روایی مانند کافی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، ج 1، ص 264، باب جهات علوم الائمه(علیهم السلام)</ref> و بحارالانوار ابواب و روایاتی وجود دارد که نشان می‏‌دهند همه علوم و دانش‌های امامان از رهگذر پیامبر یا حضرت علی(علیه السلام) به آنها نرسیده، بلکه آنان از طریق الهام با وحیِ غیر رسمی در ارتباط اند و پاسخ پرسش‌های نوظهور را از این طریق دریافت می‌کنند،<ref>ر.ک. نصیری، محمدحسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟</ref> از جملۀ آنها می توان به دو زیر مورد اشاره کرد:  

*یکی از منابع علم اهل بیت "نکت" یا "قذف فی القلب" است،<ref>ر.ک. مرتضوی، سیدضیاء، سخنرانی با موضوع: مجاری علوم امامان، پایگاه اطلاع رسانی مؤسسۀ فرهنگی فهیم</ref> که همان الهام است.<ref>ر.ک. برنجکار، رضا، شاکر، محمدتقی، حقيقت تحديث و رابطه آن با نبوت، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 71؛ کردفیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، ش ۱۰، صفحه؟؟؟</ref> "نکت" به حالتی می‌گویند که مطلبی علمی بدون تحصیل مقدمات به قلب انسان بیاید.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، مصاحبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران ماهنامۀ پرسمان در مقالۀ چند پاسخ درباره چگونگی علم امام</ref> شخصی از امام صادق(علیه السلام) پرسید: گاهی ما از شما سؤال می‌پرسیم و سریع پاسخ می‌دهید و گاهی کمی مکث می‌کنید، سپس پاسخ ما را می‌دهید، علّت آن چیست؟ حضرت فرمودند: «بله پاسخ برخی سئوالات به گوش ما رسیده یا به قلب ما می‌آید، سپس ما آنها را به زبان می‌آوریم.»<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۳۶</ref> و یا در روایت دیگری از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «برخی از ما علم در گوش‌شان قرار می‌گیرد. برخی از ما در خواب می‌بینند. برخی از ما صدایی می‌شنویم.»<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، افتخاری، منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش 2ص ۵۹ و ۶۹</ref> همچنین از ایشان دربارۀ نوع علم اهل بیت(علیهم السلام) سؤال شد<ref>ر.ک. معارف، مجید، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)، ص 46</ref> فرمودند: «از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و حضرت علی(علیه السلام) به ما ارث رسیده است، علمی که به واسطه آنها از مردم بی‌نیازیم ولی مردم به ما احتیاج دارند. راوی گفت: آیا حکمت‌هایی که در قلب یا گوش شما القاء می‌شود نیز هست؟ آن حضرت فرمود: گاهی هم از این نوع است.»<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۱، ص ۲۴۸</ref>

*بر اساس روایتی از امام کاظم(علیه السلام)<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، ج 1، ص 264: «مبلغ علمنا علی ثلاثة وجوه: ماض و غابر و حادث. فامّا الماضی فمفسر و امّا الغابر فمزبور و امّا الحادث فقذف فی القلوب و نقر فی الاسماع و هو افضل علمنا و لا نبی بعد نبینا.»</ref> امامان سه گونه علم دارند: ماضی، غابر و حادث. علوم ماضی علومی هستند مربوط به گذشته و توضیح و تفسیر آن به وسیلۀ پیامبر به امام رسیده مانند علوم قرآن؛ علوم مربوط به آینده غابر نام دارد که توسط پیامبر، کتباً یا شفاهاً در اختیار امام قرار گرفته و از هر امامی به امام دیگر منتقل می شود. نوع سوم علومی هستند که به وسیلۀ الهام در اختیار امام قرار می گیرد. در روایات این نوع، توصیفاتی دارد مانند: این علم یا با انداختن به قلوب، یا با گفتن در گوش حاصل می‌شود؛ این علم از طرف خداوند عنایت شده و از برترین علوم ایشان است<ref>ر.ک. غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> و یا به وسیله ملک انجام می‌گیرد و از ناحیه گوش است، یا بدون ملک و از ناحیه قلب است، و یا به وسائل دیگر. این علم دائما در حال ازدیاد است و از مصادیق علم غیب.<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۳۳۰</ref>

*در نتیجه در روایات متعدد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص 264</ref> القاء در دل یا شنیدن صدا توسط گوش امام از شیوه‌های دریافت علوم آنان معرفی شده است.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود، فصلنامه مشرق موعود، ش ۳۷، صفحه؟؟؟</ref>

===محدث بودن راهی دیگر برای علم آموزی امامان===

#محدث بودن اهل بیت(علیهم السلام) از دیگر منابع علم ایشان است<ref>ر.ک. مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 71</ref> که نوعی الهام است.<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۳۳۰</ref> نقر فی الاسماع یا تحدیث<ref>ر.ک. برنجکار، رضا، شاکر، محمدتقی، حقيقت تحديث و رابطه آن با نبوت، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> ایشان عبارت است از صحبت کردن با فرشتگان اله<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، افتخاری، منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش 2، صفحه ۵۹ و ۶۹</ref> به گونه ایی که فرشته با آنها صحبت کند، بدون اینکه پیامبر باشند و یا فرشته را ببینند.<ref>ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج 2، ص۳۹۶ و ۳۹۷؛ عظیمی، محمدصادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۶</ref> امام در اثر نزاهت روحی، صفای باطن و شایستگی علمی به مرتبه‌ای می‌رسد که فرشتگان آسمانی با او به گفتگو می‌پردازند.<ref>ر.ک. نصیری، محمدحسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟</ref> و این تحدیث غیر از وحی تشریعی است زیرا بعد از پیامبر اسلام نبوت خاتمه یافته است.<ref>ر.ک. غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref>