ویژگی‌های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«هیچ فردی به حد مطلوب از [[انتظار]] نمی‌‏رسد، مگر اینکه دارای سه ویژگی همراه با هم باشد، که عبارتند از: عناصر عقیدتی و روحی و رفتاری، که اگر این سه نباشند برای [[انتظار]] مفهومی راستین نمی‌‏توان یافت و از آن فقط یک انحراف روحی و نفسانی باقی می‏‌ماند که مبتنی بر همان منطق کسانی است که به حضرت موسی خطاب کرده و گفتند: «تو همراه با خدای خودت بروید و بجنگید، ما اینجا نشسته‏‌ایم.»<ref>مائده، ۲۴.</ref> این همان عقیده نادرستی است که برای انسانیت درخواست و آرزوی نیکی و خیر شود، بدون اینکه کاری و تلاشی در راه استقرار آن انجام گیرد.

:::::*'''نخستین عنصر: جنبه عقیدتی:‏''' این مسأله در نتیجه سه امر مبرهن می‏‌شود:

:::::*'''امر اول:''' اعتقاد داشتن به اینکه هدف خداوند، اصلاح همگی بشریت است، و در آینده عدل مطلق سراسر زندگی بشر را فرا خواهد گرفت، و اینکه وعده خداوند در [[قرآن مجید]] و آنچه که هدف خدایی به آن تعلق گرفته، تخلف‏ناپذیر است. برهان و دلیل این مطلب را در گذشته آوردیم.

:::::*'''امر دوم:''' اعتقاد به اینکه آن رهبر پیروز در آن روز موعود، [[حضرت مهدی]] {{ع}} می‌‏باشد، چنانکه اخبار و روایات [[شیعه]] و سنی در این مورد به حد تواتر رسیده، بلکه بیش از حد تواتر است. و دانستیم که ثبوت مفهوم روایت متواتر بدیهی و ضروری است.

:::::*'''امر سوم:''' اعتقاد به اینکه آن رهبر پیروز، [[حضرت محمد]] بن الحسن العسکری {{ع}} است که اعتقاد به او از ضروریات مذهب [[امامیه]] است، و اخبار و روایات فراوانی در مجموعه‌‏های خبری و روائی [[شیعه]] در این باره نقل شده است، وعده زیادی از متفکران و اندیشمندان بزرگ اهل سنت، همچون ابن عربی در فتوحات مکیه و قندوزی در ینابیع الموده، و حموینی در فرائد السمطین، و گنجی در کتاب بیان، با آنها هم عقیده می‏‌باشند. کسانی که به این امور سه‌‏گانه معتقدند، گرچه مختصر اختلافی در بعضی از جزئیات با یکدیگر دارند، لکن ما در بخش برنامه‏ریزی الهی متذکر این نکته شدیم که دو امر اول به امر سوم برمی‏‌گردند، و نتیجه و حاصل آن دو نیز همان امر سوم خواهد شد. بنابراین می‌‏شود بدون هیچ‏گونه اختلاف و تضادی به هر سه امر معتقد شد و آنها را باور داشت.

:::::*'''عنصر دوم: جنبه روحی و نفسانی [[انتظار]]:''' این مطلب از دو امر اصلی و اساسی تشکیل می‌‏شود:

:::::*'''امر اول:''' استعداد و آمادگی کامل برای تحقیق یافتن و پیاده شدن عدالت کامل، به طوری که اگر هم جزء دعوت کنندگان و ایثارگران در راه آن حضرت نیست، ولی حد اقل فردی شایسته برای پذیرش دعوت آن حضرت باشد.

:::::*'''امر دوم:''' آغاز و شروع تحقق عدالت کامل جهانی و دمیدن سپیده فجر [[ظهور]] را در هر لحظه و ساعتی منتظر باشد؛ زیرا گفتیم که [[ظهور]] حضرت به دست خدا و تحت اراده الهی است، و هیچ کس نمی‌‏تواند برای آن وقت و ساعتی تعیین کند، و هر لحظه احتمال آن هست که خداوند اراده [[ظهور]] آن حضرت را بفرماید، به علاوه روایاتی در این باره آمده است که [[ظهور]] آن حضرت ناگهانی و بدون مقدمه خواهد بود. (در آینده بخشی از آن روایات را نقل خواهیم کرد.)  این احساس و آگاهی، ممکن است بر طبق هر یک از امور سه‏‌گانه‌‏ای که در عنصر اول ذکر کردیم ایجاد شود، چنانکه در صورت اجتماع هر سه امر در یک شخص نیز ممکن است این آگاهی به وجود آید و تحقق پذیرد. این احساس و آگاهی، برای روان و جان او موجب پاکی و خوشی است؛ زیرا در این صورت خود را در مقابل خویشتن خود و جامعه و امت خود مسئول می‌‏بیند و به زودی در روز رستاخیز جهانی حضرت، از لابلای مشکلات و سختی‌ها و ستم‌ها و بیدادها بیرون آمده و جلوه‏گری می‏‌کند. وقتی احساس و آگاهی به این دو امر در روان کسی به حد کمال برسد، و به عبارت دیگر عنصر دوم در او تحقق یابد، به آسانی و سادگی می‌‏تواند وارد مرحله سوم شود و عنصر سوم را تحقق بخشد.

:::::*'''عنصر سوم: جنبه رفتاری و عملی [[انتظار]]:''' اگر کسی بخواهد نمونه یک منتظر راستین باشد، باید پیوسته خود را پایبند احکام الهی نموده و دستورات خداوند را بر دیگر علاقه‏‌های فردی و کارها و گفتارهای شخصی ترجیح دهد، و پیروی راستین برای حق و هدایت الهی باشد. در این صورت دستاورد او اراده‏ای قوی و نیرومند و اخلاصی راستین خواهد شد که او را آماده تشرف به حضور حضرت و پذیرش پاره‏‌ای از مسئولیت‌های روز موعود می‌‏نماید.

::::::این رفتار برای هر کسی که ایمان به آن روز شکوهمند دارد، لازم و ضروری است، به هر اندازه که ایمان و اعتقاد داشته باشد، و اگر به تمام آن خصوصیات معتقد باشد، چنین رفتاری لازمتر است؛ به ویژه برای آن گروه از مسلمانانی که با دلیل و برهان برایشان ثابت شده است که [[حضرت مهدی]] نقشه عدالت جهانی و کامل خود را بر اساس دستورات دیانت مقدسه اسلام پایه‏ریزی خواهد کرد.

::::::و اما آن مسلمان شیعه‌‏ای که می‌‏داند [[امام]] و پیشوایش همزمان با اوست، و اعمال و رفتارش در معرض دید حضرت است و هر لحظه ممکن است به او بنگرد و کارهای زشت او باعث ناراحتی و تأسف حضرت می‌‏شود، او علاوه بر آنکه خود را آماده روز [[ظهور]] می‌‏کند، خود را در محضر آن حضرت دیده و در حضور او مسئولیت دارد و در تمام دوران زندگی مواظب است یک لحظه هم از فرمان آن حضرت سرپیچی نکند. این احساس خود موجب می‏‌شود که انسان زودتر به آن حد و درجه مطلوب برسد، که پیروزی در امتحان و آزمایش الهی و آمادگی برای روز موعود است<ref>[[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۳۵۶-۳۵۹.</ref>.

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد جواد فاضل لنکرانی]]'''، در کتاب ''«[[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::«درباره خصوصیات شخص [[منتظر]]، بدیهی است ویژگی‌های بی‌شماری در [[روایات]] [[ذکر]] شده است که برخی از آن‌ها در مباحث قبل مورد یادآوری قرار گرفت؛ لیکن در این مجال شایسته است به چند ویژگی مهم که در ضمن [[روایت]] بلندی در [[کلام]] گهر [[بار]] [[امام رضا]] {{ع}} مورد اشاره قرار گرفته است، عنایت فرمایید. این ویژگی‌ها عبارتند از:‌

::::::بنابراین [[تقوی]] و [[پرهیزگاری]] کلید [[رستگاری]] و عاقبت بخیری منتظران است و از این روست که [[امام کاظم]] {{ع}} فرموده‌اند: {{عربی|لَیسَ مِنْ شِیعَتِنَا مَنْ خَلَا ثُم لَمْ یرُعْ قَلْبُهُ}}<ref>«کسی که در خلوتها، در قلبش ورع و [[تقوا]] و خداترسی نباشد از [[شیعیان]] ما نیست.»‌بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۴۸، ص۴۵.</ref>

::::::آری، این دو خصلت برای [[انسان]] [[منتظر]]، آن چنان اهمیت دارد که اساس [[نظم]] و انسجام و آرامش [[جامعه]] مطلوب اسلامی را می‌توان با تقویت و ترویج آن دو، در میان فرد فرد منتظران پی ریزی نمود و مشکلات را با آن حل کرد و [[سعادت]] [[جوامع]] را در پرتو [[انتظار]] حقیقی تضمین نمود.

:::::*'''ویژگی سوم: تلاش و امانتداری نسبت به [[نیکان]] و بدان'''؛ یکی دیگر از ویژگی‌های منتظران از منظر حضرت [[امام رضا]] {{ع}} تلاش و [[امانت]] داری نسبت به افراد نیک و بد می‌باشد. چنانچه می‌فرمایند: {{عربی|وَ أَن مِنْ دِینِهِمُ... الِاجْتِهَادَ وَ أَدَاءَ الْأَمَانَةِ إِلَی الْبَر وَ الْفَاجِرِ}}<ref>«یکی از مشخصات [[پیروان]] [[اهل بیت]]، تلاش و امانت‌داری نسبت به نیک و بد است.» بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۱۰، ص۳۶۰.</ref>

::::::مطابق این [[روایت]]، [[منتظر]] حقیقی آنچنان در راستای انجام [[وظائف]] عبادی خود تلاش و کوشش می‌کند و نسبت به اداء [[امانت]] محافظت دارد که حتی در برابر افراد فاجر و [[فاسق]] نیز از این خصلت نیکو دست نمی‌شوید. به عبارت دیگر، امانتداری آنچنان در [[جان]] و [[دل]] [[منتظر]] [[رسوخ]] کرده که هیچ‌گاه موجبی برای خیانت در [[امانت]] نمی‌بیند و همواره خود را ملتزم به آن می‌داند و بدیهی است که یکی از این امانات، حفظ حالت روحی [[انتظار]] در تمام [[شئون]] زندگی است. از این رو [[امام صادق]] {{ع}} با بیانی شیوا بر [[لزوم]] استمرار این ویژگی در منتظران تاکید فرموده و می‌فرمایند: {{عربی|إِن اللهَ عَز وَ جَل لَمْ یبْعَثْ نَبِیاً إِلا بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ إِلَی الْبَر وَ الْفَاجِرِ}}<ref>«خدای عزوجل هیچ [[پیامبری]] را نفرستاد، مگر با راستگویی و برگرداندن [[امانت]] به [[نیکوکار]] و یا بدکار.» کافی، شیخ کلینی، ج۲، ص۱۰۴.</ref>

:::::*'''ویژگی چهارم: سجود طولانی و شب زنده داری'''؛ [[عبادت]] و راز و نیاز با یگانه معبود [[جهان]] هستی، آن هم در [[دل]] تاریک شب، برای اهل دل لذتی فوق العاده و غیر قابل [[وصف]] دارد و منتظران از چنین ویژگی برخوردارند؛ چنانچه حضرت [[امام رضا]] {{ع}} در توصیف ویژگی منتظران می‌فرمایند: {{عربی|وَ أَن مِنْ دِینِهِمُ ... طُولَ السجُودِ وَ الْقِیامَ بِاللیلِ}}<ref>«از نشانه‌های [[پیروان]] [[اهل بیت]]، سجود طولانی و شب زنده داری است.» بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۱۰، ص۳۶۰.</ref>

::::::آری آنان که توفیق شب زنده ‌داری نصیبشان می‌شود و در [[دل]] شب با سجده‌های طولانی، قطرات [[محبت]] [[پروردگار]] را بر مشام جانشان می‌رسانند، دیگر تمام [[دنیا]] و آنچه در آن است، در نظرشان کوچک و حقیر جلوه می‌کند و رمز موفقیت همه [[انبیاء]] و اولیاء و [[صالحان]] و علماء، مناجات در [[دل]] شب بوده است؛ و اساساً بیشتر عنایات ربانی، بر [[انبیاء]] عظام در سحرگاهان روی داده است.

:::::*'''‌ویژگی پنجم: پرهیز از حرام‌ها'''؛ کسی که [[منتظر]] واقعی است، باید از آنچه که [[امام]] زمانش کراهت و دوری دارد، اجتناب ورزد و هر عملی را که در [[تقرب]] او موثر است، به خاطر رضای [[محبوب]] و ارتباط روحی با او انجام دهد؛ از این رو، [[امام رضا]] {{ع}} در معرفی منتظران می‌فرمایند: {{عربی|وَ أَن مِنْ دِینِهِمُ ... اجْتِنَابَ الْمَحَارِمِ}}<ref>«از خصوصیات [[پیروان]] [[اهل بیت]]، پرهیز از حرام‌ها است.» بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۱۰، ص۳۶۰.</ref>

:::::*'''‌ویژگی ششم: [[انتظار فرج]] با [[صبر]]'''؛ یکی از ویژگی‌های [[انسان]] [[منتظر]]، صبر بر ظهور است؛ چنان‌چه حضرت [[امام رضا]] {{ع}} به این [[حقیقت]] والا اشاره کرده و می‌فرمایند: {{عربی|وَ أَن مِنْ دِینِهِمُ ... انْتِظَارَ الْفَرَجِ بِالصبْرِ}}<ref>«[از ویژگی‌های [[پیروان]] [[اهل بیت]]]، [[انتظار فرج]] با [[صبر]] است.» بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۱۰، ص۳۶۰.</ref>

::::::آری یکی از ارکان بسیار مهم [[ایمان]] در [[مکتب اهل بیت]] {{عم}} صبر است که رابطه معنا داری با انتظار دارد؛ یعنی مطابق این رویکرد، [[انسان]] [[منتظر]] همواره باید نسبت به انجام [[وظائف]] دینی و الهی خویش و نیز نسبت به [[امر]] [[ظهور]]، صبور باشد و نباید هیچ‌گاه از [[رحمت]] الهی در [[ظهور]] آخرین [[حجت الهی]] {{ع}} مایوس باشد و به خاطر وجود ظلم‌های بی‌شمار در [[دنیا]]، العیاذ بالله با خود نگوید که تمام زحمات‌ [[انبیاء]] عظام {{عم}} بی‌ثمر بوده و به نتیجه نرسیده یا نحواهد رسید. و از این روست که [[امام]] [[صادق]] {{ع}} به ثواب بالا و اجر فراوان [[انتظار]] و [[صبر]] در راه [[ظهور]] [[دولت کریمه مهدوی]] اشاره کرده و می‌فرمایند: {{عربی|أَ لَا تَعْلَمُ أَن مَنِ انْتَظَرَ أَمْرَنَا وَ صَبَرَ عَلَی مَا یرَی مِنَ الْأَذَی وَ الْخَوْفِ هُوَ غَداً فِی زُمْرَتِنَا}}<ref>«آیا ندانسته‌ای که هر که چشم براه [[دولت ما]] باشد و بر آزار و ترسی که می‌بیند شکیبائی ورزد فردای [[قیامت]] در زمره ما محشور گردد.‌‌»کافی، کلینی، ج۸، ص۳۶.</ref>

::::::پس طبق این [[روایت]]، [[منتظر]] واقعی فردی است که در معاشرت با [[مردم]]، [[حسن]] خلق داشته و رفتاری نیکو دارد. البته ممکن است این [[سؤال]] مطرح شود که اساساً بحث حسن الصحبة چه ربطی به [[انتظار]] دارد؟ پاسخ این است که در اثر ارتباطات نیکوست که [[انسان]] می‌‌تواند مشکلات خود و دیگران را حل کرده و هدایت‌ها را ایجاد نماید و در ایجاد مکرمت‌های اخلاقی و از بین بردن رذایل اخلاقی مؤثر باشد.

:::::*'''ویژگی هشتم: آزار نرساندن به [[بندگان]] [[خدا]]'''؛ آزار رسانی به خود و سایر [[بندگان]] الهی، یکی از رذایل اخلاقی و عامل مهم برهم زدن تعادل در زندگی فردی و اجتماعی آحاد [[بشر]] است و از این رو حضرت [[امام رضا]] {{ع}} در [[وصف]] منتظران می‌فرمایند: {{عربی|وَ أَن مِنْ دِینِهِمُ ... [[کف]] الْأَذَی}}<ref>«[از ویژگی‌های [[پیروان]] [[اهل بیت]]] پرهیز از آزار دیگران است.» بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۱۰، ص۳۶۰.</ref>

:::::*'''ویژگی نهم: گشاده رویی'''؛ یکی از حقوقی که مومنین بر یکدیگر دارند و می‌توان آن را به عنوان یکی از ویژگی‌های منتظران [[شناخت]]، گشاده رویی و [[حسن]] برخورد از عمق وجود و [[صدق]] خلوص است. آن چنان‌که مومن به عنوان یک [[عبادت]] و [[امر الهی]] به آن می‌نگرد و در واقع یکی از مهم ترین عوامل ارزش دهنده به [[اعمال]] و [[گفتار]] منتظران است. از این رو [[امام رضا]] {{ع}} فرموده‌اند: {{عربی|وَ أَن مِنْ دِینِهِمُ ... بَسْطَ الْوَجْهِ}}<ref>«[از ویژگی‌های [[پیروان]] [[اهل بیت]]] گشاده رویی است.» بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۱۰، ص۳۶۰.</ref>

::::::آری، اگر خوشرویی از روی عوامل مادی همچون [[تکریم]] ثروتمندان و [[تعظیم]] قدرتمندان نباشد، بلکه از روی صلح و صفا و صمیمیت و [[صداقت]] و امتثال [[امر الهی]] برخیزد، نه تنها می‌تواند [[محبت]] مومنین را نسبت به [[امام عصر]] {{ع}} استحکام و تداوم بخشد، بلکه می‌تواند دل‌های [[مسلمانان]] را نیز به [[امام زمان]] {{ع}} جذب و جلب نموده و حتی از این بالاتر می‌تواند سبب آشنایی و دوستی عموم [[مردم]] با [[اهل بیت]] {{عم}} گردد و این، یکی از اهداف مقدس [[انتظار]] پویا و مد نظر [[روایات]] است.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است:

:::::*« مهمترین وظیفه مسلمانان در زمان [[غیبت]] [[امام زمان]] این است که:  

::::#در اصلاح نفوس خودشان کوشش و جدیت کنند، به اخلاق نیک آراسته شوند، به وظایف فردی خودشان عمل نمایند و احکام و دستورات قرآن را به کار ببندند.

::::#احکام و برنامه‌های اجتماعی [[اسلام]] را استخراج کنند و در بین خودشان به طور کامل اجرا سازند. به واسطه اجرای برنامه‌های اقتصادی [[اسلام]]، مشکلات اقتصادی خود را حل کنند و با فقر و بیکاری و تمرکز ثروتهای غیر مشروع مبارزه نمایند و با به کار بستن قوانین نورانی اسلام، جلوی ظلم و بیدادگری را حتی‌المقدور بگیرند. به طور خلاصه، احکام و برنامه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و عبادی اسلام را به طور کامل در بین خودشان اجرا نمایند و نتایج درخشان آن را عملاً در پیش جهانیان مجسم سازند. در تحصیل دانش و صنایع جدیت نماید و غفلت و سستی و عقب‌افتادگی سابق‌شان را جبران کنند. نه تنها خودشان را به کاروان تمدن بشری برسانند، بلکه از هر جهت بر جهانیان تقدم جویند.عملاً به جهانیان بفهمانند که احکام و قوانین نورانی اسلام می‌تواند مشکلاتشان را حل کند و سعادت دو جهانی آنان را تضمین نماید. بابکار بستن قوانین و برنامه‌های نورانی اسلام یک دولت نیرومند و مقتدر سلامی به وجود آورند و به عنوان ملت متمدن و نیرومند و مستقل اسلامی در صحنه گیتی ظاهر شوند. نیروی شرق و غرب را مهار کنند و مقام رهبری جهانیان را اشغال نمایند. در تقویت نیروی رفاهی و تحکیم قوای نظامی و تهیه سلاحهای جنگی تا سر حد قدرت بکوشند.  

::::#طرح‌ها و برنامه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اسلام را استخراج کنند و به سمع جهانیان برسانند و ارزش و مزایای برنامه‌های خدایی را برای بشر اثبات کنند. افکار جهانیان را برای پذیرفتن قوانین خدایی آماده سازند و اسباب و مقدمات [[حکومت]] جهانی اسلام و مبارزه با ظلم و بیدادگری را مهیا نمایند. اما افرادی که حل مشکلاتشان را از قوانین موضوعه بشری انتظار دارند و قوانین اجتماعی و سیاسی اسلام را به طور کلی نادیده گرفته‌اند، احکام اسلام را در مساجد و معابد محصور کرده و در بازار و اجتماعشان اثری از اسلام دیده نمی‌شود. انواع فساد و بیدادگری را مشاهده می‌کنند و به جز گفتن "خدا فرج [[امام زمان]] را نزدیک کند" عکس‌العملی نشان نمی‌دهند. در علوم و صنایع، کاسه لیس دیگرانند. اختلافات داخلی و پراکندگی در بینشان حکفرماست، با اجانب می‌سازد، ولی با خودشان نمی‌سازند.  

درباره چنین ملتی نمی‌توان گفت که منتظر فرج آل محمد و نهضت [[مهدی]] موعود هستند. چنین افرادی برای تأسیس [[حکومت]] جهانی اسلام آمادگی ندارند، گرچه روزی صد مرتبه بگویند: الهم عجل فرجه الشریف. من این مطلب را از روایات [[انتظار فرج]] به خوبی می‌فهمم. به علاوه در روایات دیگر هم کم و بیش بدین موضوع اشاره شده است. از باب نمونه: [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: خودتان را برای [[ظهور]] و نهضت [[قائم]] ما آماده سازید ولو به ذخیره کردن یک تیر باشد<ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۶.</ref>»<ref>[[حبیب‌الله طاهری|طاهری؛حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص: ۲۲۱ - ۲۲۲.</ref>.

::::::«اگر [[امام مهدی]] {{ع}} و اهداف قیام و انقلاب او به‌درستی شناخته شود، ویژگی‌های منتظران واقعی هم معلوم خواهد شد. [[امام مهدی]] {{ع}} سفیر الهی برای نجات جامعه بشری از ظلم و بی‌عدالتی و تباهی است. ارمغان ظهورش، [[عدالت]]گستری در همه شئون زندگی فردی و اجتماعی، ایجاد حیات عقلانی و خردمندانه، هدایت انسان به مسیر فطرت پاک خدایی و رها شدن از زنجیرهای [[بندگی]] غیرخداست. حال، منتظر واقعی نیز باید در جهت تحقق اهداف و آرمان‌های او حرکت کند و آنچه را بر خلاف خواسته حضرت است و ظهورش را به تأخیر می‌اندازد، ترک و با آنها مقابله کند. منتظر چنین روی‌دادی، باید در مجموعه‌هایی قرار گیرد که به تحقق دولت مهدوی کمک کند و از تشکیلات ستمگران و تبه‌کاران دوری بجوید؛ چرا که کمک به آنها و هم‌سویی با چنین جریان‌هایی، با اهداف [[امام عصر]] {{ع}} سازگاری ندارد. بر این اساس، برخی از ویژگی‌های منتظر واقعی به اختصار چنین است:

:::::*'''[[معرفت امام مهدی|معرفت]] و [[شناخت امام عصر]] {{ع}}''': شخص منتظر اگر امام را به‌درستی بشناسد، جذب هیچ فرد یا گروهی نخواهد شد که هدفی جز [[امام عصر]] {{ع}} دارند؛

:::::*'''[[اهداف امام مهدی|شناخت اهداف آن حضرت]] {{ع}} و روش‌های او''': اگر چنین باشد، دیگر گرفتار مکتب‌ها، ایسم‌های انحرافی و گروه‌های منحرف از صراط مستقیم الهی نخواهد شد؛

:::::*'''[[یاد امام عصر]] {{ع}}''': منتظر واقعی در پرتو یاد زلال او، دل و جان را از بدی‌ها پاک می‌کند و به عنصری ارزشی و آماده [[ظهور]] خوبی‌ها تبدیل می‌شود؛

:::::*'''[[خودسازی]]''': منتظر واقعی برای قرار گرفتن در زمره یاران مهدی {{ع}} خود را از گناهان و آلودگی‌ها پاک نگه می‌دارد و به فضیلت‌ها و ارزش‌ها می‌آراید؛ چون یاور مهدی {{ع}} باید به آن حضرت شباهت داشته باشد؛

:::::*'''[[اثرگذاری بر محیط]]''': منتظر واقعی، مانند چراغی درخشنده به محیط اطراف خود نور می‌دهد و در همه‌جا و در برابر همه بدی‌ها واکنش مناسب نشان می‌دهد. او هم‌چنانکه در ترویج خوبی‌ها و انتشار ارزش‌ها می‌کوشد، در کسادی بازار بدی‌ها و ضد ارزش‌ها هم تلاش می‌کند امر به معروف و نهی از منکر می‌کند»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۹۸.</ref>.