سرانجام دجال چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«[[معلی بن خنیس]] در حدیثی نقل می‌کند: در بامداد نوروز بر [[امام صادق]]{{ع}} وارد شدم. حضرت فرمود: ای معلی، آیا می‌دانی نوروز چه روزی است؟ عرض کردم: فدایتان شوم! تنها می‌دانم روزی است که ایرانیان آن را بزرگ می‌شمارند و در آن به یکدیگر تبریک گفته و برای هم دعای خیر می‌کنند. حضرت فرمود: این‌چنین نیست؛ قسم به خانه کعبه که در دل شهر [[مکه]] است، این روز نیست مگر برای یک امر قدیمی که آن را برای تو تفسیر می‌کنم؛ ای معلی، نوروز همان روزی است که ... [[مهدی]]{{ع}} و والیان ایشان [[ظهور]] می‌کنند و در همان روز [[مهدی]]{{ع}} بر [[دجال]] پیروز می‌شود و او را در کناسه [[کوفه]] به دار می‌آویزد<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، الإیقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة، ج۸، ۱۷۳؛ همان، ج۵، ۱۹۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۵۲، ۲۷۶، ج۵۶، ۹۲ و ۱۱۹.</ref>. برخی اندیشمندان، مسئله به دار آویختن [[دجال]] یا ذوب شدن او به وسیله سلاحی که بر او می‌زنند را دلیل بر شخص معین بودن او دانسته‌اند<ref>طبسی، نجم‌الدین، تا [[ظهور]]، ج۲، ۳۷۲-۳۷۵.</ref>.

::::::'''نقد:''' انصاف این است که روایت یادشده در صورت اعتبار سند آن، بر شخص بودن [[دجال]] دلالت دارد و تأویل آن به صورت مجازی به این‌که منظور از آن نابودی و ریشه‌کن شدن فرهنگ و نماد دجالی است، خلاف [[ظهور]] روایت است.

::::::در جوامع روایی [[اهل‌سنت]] دو شخص به عنوان کسی که [[دجال]] به دست او نابود می‌شود معرفی شده است:

::::::در جوامع روایی [[شیعه]] نیز با سه گروه از روایات روبه‌رو می‌شویم:

::::::بر اساس این روایات، برخی اندیشمندان، قابلیت کشته شدن را دلیل بر انسان و شخص معین بودن او دانسته‌اند<ref>نک: طبسی، نجم‌الدین، تا [[ظهور]]، ج۲، ۳۷۴.</ref>.

::::::'''نقد:''' انصاف این است که دلیل یادشده مبنی بر ذکر نام قاتل [[دجال]]، دلیل بر شخص بودن [[دجال]] دارد و اگر کسی در مقابل، تعدد قاتلان [[دجال]] را دلیل بر عدم شخص بودن [[دجال]] بشمارد، پاسخ این است که از "[[حضرت مهدی]]{{ع}} "، "[[حضرت عیسی]]" و "[[حضرت خضر]]" تعدد روایات برنمی‌آید که سه شخص [[دجال]] را نابود خواهند کرد، بلکه راه جمع بین این روایات آن است که مراد از آن، مراحل اجرای قتل یا صحت یکی از آن‌ها و مردود بودن دو مورد دیگر یا مباشر بودن یکی و غیر مباشر و مسبب بودن دو شخص دیگر و یا مجری بودن یکی و در جریان اجرا بودن دیگری و صدور دستور قتل توسط شخص سوم باشد. در هر حال هر یک از راه‌های یادشده می‌تواند راه جمع بین احادیث تلقی شود که به غیر از یک مورد -که جمع سندی است- بقیه موارد جمع دلالی هستند»<ref>[[کاوس روحی برندق|روحی برندق، کاوس]]، [[نصرت نیل‌ساز|نیل‌ساز، نصرت]]، [[سحر صدری|صدری،سحر]]؛ [[دجال در نگاه احادیث فریقین (مقاله)|دجال در نگاه احادیث فریقین]]، ص127-159.</ref>.

::::::«در مورد سرانجام [[دجال]] و اینکه او به دست چه کسی نابود می‌شود، با دو دسته روایت روبه‌رو هستیم. در دسته‌ای از روایات تأکید شده است که [[دجال]] به دست [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} با کشته می‌شود و در دسته‌ای دیگر از روایات از [[حضرت عیسی]] {{ع}} به عنوان کشنده [[دجال]] یاد شده است.

:::::*در نخستین روایت دسته اول که از [[امیر مؤمنان]] [[امام علی|علی]] {{ع}} در این زمینه نقل شده است، چنین می‌خوانیم: آگاه باشید که بیشتر پیروانش فرزندان نامشروع و اصحاب طیلسان<ref>"طیلسان" جامه‌ای است که بدن را احاطه می‌کند و برای پوشیدن می‌بافند. عاری از تفصیل و | دوزندگی و آن پوششی است مدور و سبز بدون دامان که تار یا پود آن از پشم است و خواص علما و مشایخ آن را پوشند و آن پوشش پارسیان بوده است. لغت‌نامه (دهخدا)، ج ۱۰، صص۱۵۶۰۳ و ۱۵۶۰۴).</ref>. (جامه‌های) سبز (یا یهودیان) هستند. خداوند او را در گردنه "اَفیق"<ref>در لغت‌نامه دهخدا آمده است که "آفیق" اسم چند محل است: ۱. اسم شهری بود که در مرز و بوم یهودا و بنیامین به طرف شمال غربی اورشلیم در نزدیکی سوکوه واقع بود و الان آن را "بلند العوفه" گویند که در آنجا اسرائیلیان از فلسطینیان شکست یافته... تابوت عهد نیز از ایشان گرفته شد و ... . ر.ک: همان، ج ۲، ص ۳۱۰۷.</ref>. به دست کسی که [[حضرت عیسی|عیسی]] بن مریم {{ع}} از پشت سر او نماز می‌خواند، سه ساعت گذشته از روز جمعه به هلاکت می‌رساند.<ref>بحار‌الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۴.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} نیز در این باره می‌فرماید: روز نوروز روزی است که خداوند در آن روز [[قائم]] ما [[اهل بیت]] و واپسین ولی امر را بر [[دجال]] پیروز می‌گرداند و او را در کناسه کوفه به دار می‌زند<ref>همان، ص ۳۰۸، ح ۸۴.</ref>.

:::::*در یکی از روایات دسته دوم، به نقل از [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{صل}} چنین آمده است: در همین حالت که وی بدین گونه می‌گذارند، خدای عزوجل [[حضرت عیسی|مسیح پسر مریم]] {{ع}} را بر می‌انگیزد و او نزد مناره سفید سمت شرقی دمشق در پوششی زرد نازل می‌شود و در حالی که دستش را بر شانه‌های دو فرشته گذاشته است، دنبال او می‌رود تا اینکه او را در نزدیکی دروازه "لد"<ref>"لد" روستایی در نزدیکی بیت المقدس، در سرزمین فلسطین است. دروازه لد باب لد در برخی روایات محل فرود آمدن حضرت عیسی {{ع}} معرفی شده است. (مراصد الإطلاع، ج ۳، ص ۱۳۰۲).</ref>. شرقی می‌یابد و او را می‌کشد<ref>صحیح مسلم، ج ۴، ص ۲۲۵۰، باب ۲۰، ح ۲۹۳۷؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص.</ref>. در این زمینه، همچنین از [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} نقل شده است که فرمود:

:::::*[[دجال]] در امت من خارج می‌شود و به مدت چهل روز یا چهل سال یا چهل شب یا چهل ماه در میان آنها زندگی می‌کند تا اینکه خداوند [[حضرت عیسی|عیسی بن مریم]] {{ع}} را بر می‌انگیزد. در حالی که او مانند [[عروه بن مسعود ثقفی]] است و او بر [[دجال]] غلبه می‌کند و نابودش می‌سازد<ref>مسند احمد، ج ۲، ص ۱۶۶؛ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۲۲۵۸، باب ۲۳، ح ۲۹۴۰.</ref>.

:::::*با توجه به روایات یاد شده، اظهار نظر قطعی در مورد چگونگی از بین رفتن [[دجال]] امکان‌پذیر نیست و به ناچار علم آن را به خدا واگذار می‌کنیم»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی؛ ابراهیم]]، [[پرسش از موعود (کتاب)|پرسش از موعود]]، ص ۱۳۶ -۱۳۸.</ref>.

{{جمع شدن|2. آقای حیدر کامل؛}}

::::::«در حدیث مسلم آمده است که: خداوند، [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}} را برمی‌انگیزد و او در جستجوی [[دجال]] برمی‌آید و او را در کنار "باب لُد" می‌یابد و به قتل می‌رساند. در خبر آمده است که: عمر به مردی یهودی گفت: من تو را مردی صادق یافتم، از [[دجال]] برای من بگو، گفت: پسر [[حضرت مریم|مریم]]{{ع}} او را در کنار باب لُد می‌کشد.

::::::همچنین حدیثی از [[ابی عمر]] روایت شده که گفت: شنیدم [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} فرمودند:"[[دجال]] در هفده ذرع پایین‌تر از باب لد به قتل می‌رسد. لد در شنزاری در سرزمین شام واقع شده است"<ref>‌{{عربی|اندازه=150%|" يُقْتَلُ الدَّجَّالُ دُونَ بَابِ اللُّدِّ بِسَبْعَةَ عَشَرَ ذِرَاعاً، وَ اللُّدُّ: بِالرَّمْلَةِ بِأَرْضِ الشَّامِ"}}؛ امالی، شیخ طوسی، ص ۲۶۵.</ref>. و از آن جمله، خبری است که از [[ابی هریره]] نقل شده است که [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} فرمودند:"[[عیسی بن مریم]]{{ع}} [[دجال]] را در فاصله هفده ذراعی از باب لد به قتل می‌رساند"<ref> ‌{{عربی|اندازه=150%|" يُقْتَلُ عِيسَى بْنِ مَرْيَمَ الدَّجَّالِ دُونَ بَابُ لِى بِسَبْعَةَ عَشَرَ ذِرَاعاً "}}.</ref>.

:::::: از [[ابی امامه باهلی]] نقل شده است که: "[[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} فرمودند: هنگامی که زمان [[ظهور]] [[عیسی بن مریم]]{{ع}} فرا می‌رسد، [[دجال]] را تعقیب می‌کند، او می‌گریزد و [[عیسی بن مریم]]{{ع}} او را نزدیک درِ شرقی لد می‌یابد و به قتل می‌رساند"<ref>‌‌{{عربی|اندازه=150%|" يُدْرِكُ عِيسَى بْنِ مَرْيَمَ الدَّجَّالِ بَعْدَ مَا يَهْرُبَ مِنْهُ فاذا بَلَغَهُ نُزُولِهِ فَيُدْرِكُهُ عِنْدَ بَابِ الشَّرْقِيِّ فَيَقْتُلُهُ "}}.</ref>»<ref>[[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص 192 -194.</ref>.