پرش به محتوا

امام مهدی از چه گروه‌هایی انتقام می‌گیرد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '}} }}' به '}}'
جز (جایگزینی متن - '{{عربی| {{متن قرآن' به '{{متن قرآن')
جز (جایگزینی متن - '}} }}' به '}}')
خط ۲۰: خط ۲۰:
:::::*«یکی از ابعاد قیام [[حضرت مهدی]] {{ع}} افزون بر جنبه‌های اصلاح‌گری، انسان‌سازی، عدالت گستری، کمال بخشی و احیاگری دین خداوند خون خواهی از دشمنان خداوند، [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{صل}}، [[اهل بیت]]{{ع}} و همه ستمدیدگان تاریخ است. در این میان خونخواهی از [[امام حسین|سید الشهدا]]{{ع}} از ویژگی خاصی برخوردار است. بنابراین با استفاده از روایات گروه‌هایی که از آنان انتقام گرفته می‌شود، عبارتند از:
:::::*«یکی از ابعاد قیام [[حضرت مهدی]] {{ع}} افزون بر جنبه‌های اصلاح‌گری، انسان‌سازی، عدالت گستری، کمال بخشی و احیاگری دین خداوند خون خواهی از دشمنان خداوند، [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{صل}}، [[اهل بیت]]{{ع}} و همه ستمدیدگان تاریخ است. در این میان خونخواهی از [[امام حسین|سید الشهدا]]{{ع}} از ویژگی خاصی برخوردار است. بنابراین با استفاده از روایات گروه‌هایی که از آنان انتقام گرفته می‌شود، عبارتند از:
::::#'''دشمنان خداوند:''' [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] {{صل}} در [[حدیث معراج]]، پس از بیان دیدن نور پیشوایان [[معصوم]] {{ع}} و آخرین جانشین خود در میان آنها، فرمود: عرض کردم: پروردگارا! اینان چه کسانی هستند؟" خداوند فرمود: "ایشان پیشوایانند و این [[قائم]] است؛ همو که حلال مرا حلال می‌کند و حرام مرا را حرام می‌سازد و از دشمنان من انتقام می‌گیرد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ وَ هَذَا الْقَائِمُ الَّذِي يُحِلُّ حَلَالِي وَ يُحَرِّمُ حَرَامِي وَ بِهِ أَنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِي‏"}}؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵۲، ح۲؛ نعمانی، الغیبه؛ ص۹۳.</ref>؛ [[احمد بن اسحاق]] گوید: "بر [[امام عسکری]]{{ع}} وارد شدم و خواستم از جانشین پس از وی پرسش کنم؛ او آغاز سخن کرد و فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! خدای تعالی از زمان [[حضرت آدم]]{{ع}} زمین را خالی از حجت نگذاشته است و تا روز قیامت نیز خالی از حجت نخواهد گذاشت. به واسطه اوست که بلا را از اهل زمین دفع می‌کند و به خاطر اوست که باران می‌فرستد و برکات زمین را بیرون می‌آورد. گفتم:‌ ای فرزند [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]! [[امام]] و جانشین پس از شما کیست؟ حضرت شتابان برخاست و داخل خانه شد و سپس برگشت، در حالی که بر شانه‌اش کودکی سه ساله بود که صورتش مانند ماه شب چهارده می‌درخشید. فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! اگر نزد خدای تعالی و حجت‌های او گرامی نبودی، این فرزندم را به تو نمی‌نمودم. او هم نام و هم کنیه [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} است؛ کسی است که زمین را آکنده از عدل و داد می‌کند، همچنان که پر از ظلم و جور شده باشد. [[احمد بن اسحاق]] گوید: گفتم:‌ای مولای من! آیا نشانه‌ای هست که قلبم بدان مطمئن شود؟ آن کودک به زبان عربی فصیح به سخن درآمد و فرمود: {{عربی|"أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ فَلَا تَطْلُبْ أَثَراً بَعْدَ عَيْنٍ يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ "}}<ref>ای احمد بن اسحاق! منم بقیة الله در زمین خداوند و انتقام گیرنده، از دشمنان او؛ پس از مشاهده، جست و جوی نشانه مکن!؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۸۴، ح۱.</ref>.
::::#'''دشمنان خداوند:''' [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] {{صل}} در [[حدیث معراج]]، پس از بیان دیدن نور پیشوایان [[معصوم]] {{ع}} و آخرین جانشین خود در میان آنها، فرمود: عرض کردم: پروردگارا! اینان چه کسانی هستند؟" خداوند فرمود: "ایشان پیشوایانند و این [[قائم]] است؛ همو که حلال مرا حلال می‌کند و حرام مرا را حرام می‌سازد و از دشمنان من انتقام می‌گیرد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ وَ هَذَا الْقَائِمُ الَّذِي يُحِلُّ حَلَالِي وَ يُحَرِّمُ حَرَامِي وَ بِهِ أَنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِي‏"}}؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵۲، ح۲؛ نعمانی، الغیبه؛ ص۹۳.</ref>؛ [[احمد بن اسحاق]] گوید: "بر [[امام عسکری]]{{ع}} وارد شدم و خواستم از جانشین پس از وی پرسش کنم؛ او آغاز سخن کرد و فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! خدای تعالی از زمان [[حضرت آدم]]{{ع}} زمین را خالی از حجت نگذاشته است و تا روز قیامت نیز خالی از حجت نخواهد گذاشت. به واسطه اوست که بلا را از اهل زمین دفع می‌کند و به خاطر اوست که باران می‌فرستد و برکات زمین را بیرون می‌آورد. گفتم:‌ ای فرزند [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]! [[امام]] و جانشین پس از شما کیست؟ حضرت شتابان برخاست و داخل خانه شد و سپس برگشت، در حالی که بر شانه‌اش کودکی سه ساله بود که صورتش مانند ماه شب چهارده می‌درخشید. فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! اگر نزد خدای تعالی و حجت‌های او گرامی نبودی، این فرزندم را به تو نمی‌نمودم. او هم نام و هم کنیه [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} است؛ کسی است که زمین را آکنده از عدل و داد می‌کند، همچنان که پر از ظلم و جور شده باشد. [[احمد بن اسحاق]] گوید: گفتم:‌ای مولای من! آیا نشانه‌ای هست که قلبم بدان مطمئن شود؟ آن کودک به زبان عربی فصیح به سخن درآمد و فرمود: {{عربی|"أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ فَلَا تَطْلُبْ أَثَراً بَعْدَ عَيْنٍ يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ "}}<ref>ای احمد بن اسحاق! منم بقیة الله در زمین خداوند و انتقام گیرنده، از دشمنان او؛ پس از مشاهده، جست و جوی نشانه مکن!؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۸۴، ح۱.</ref>.
::::#'''قاتلان [[امام حسین]]{{ع}}:''' [[امام صادق]] {{ع}} درباره انتقام از قاتلان [[امام حسین]]{{ع}} می‌فرماید: "چون کار [[امام حسین]]{{ع}} چنان شد که شد (اصحاب و جوان‌هایش کشته شدند و خودش تنها ماند)، فرشتگان به سوی خدا شیون و گریه کردند و گفتند: با حسین برگزیده و پسر پیغمبرت چنین رفتاری کنند؟ پس خدا سایه [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} را به آنها نمود و فرمود: با این انتقام او را می‌گیرم"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" لَمَّا كَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَيْنِ {{ع}} مَا كَانَ ضَجَّتِ الْمَلَائِكَةُ إِلَى اللَّهِ بِالْبُكَاءِ وَ قَالَتْ يُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَيْنِ صَفِيِّكَ وَ ابْنِ نَبِيِّكَ قَالَ فَأَقَامَ اللَّهُ لَهُمْ ظِلَّ الْقَائِمِ {{ع}} وَ قَالَ بِهَذَا أَنْتَقِمُ لِهَذَا"}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۵، ح۶؛ طوسی، الامالی، ج۲، ص۳۳.</ref>. در پاره‌ای از روایات نیز آمده است که: آن حضرت انتقام گیرنده خون تمامی [[امامان]]{{ع}} و مظلومان تاریخ است. فرات بن أحنف از [[امام صادق]] {{ع}} روایت کرده که به نقل از پدران خود {{ع}} فرمود: در زمان خلافت [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} آب فرات بالا آمد، پس آن حضرت و دو فرزندش [[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]]{{عم}} سوار شدند چون گذرشان بر طایفه ثقیف افتاد، آنان گفتند: [[امام علی|علی]]{{ع}} آمده است آب را به جای خود بازگرداند (فرو نشاند). پس حضرت فرمود: "بدانید به خدا قسم! من و این دو فرزندم یقیناً کشته خواهیم شد و بدون تردید خداوند مردی از فرزندان من را در [[آخر الزمان]] بر می‌انگیزاند که خونخواهی ما خواهد کرد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" أَمَا وَ اللَّهِ لَأُقْتَلَنَّ أَنَا وَ ابْنَايَ هَذَانِ وَ لَيَبْعَثَنَّ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ وُلْدِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ يُطَالِبُ بِدِمَائِنَا "}}؛ نعمانی، الغیبه، ص۱۴۰، ح۱؛ نک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۲، ص۸، ح۱.</ref>؛ علاوه بر منتقم، یکی از القاب آن حضرت "مَوْتور" است. "مَوْتور" از نظر لغت به کسی گویند که یکی از خویشاوندانش کشته شده؛ ولی خون بهای او گرفته نشده است<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۳، ص۵۰۹.</ref>. در برخی روایات، از [[حضرت مهدی]] {{ع}} با عنوان "موتور بوالده"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۸، ح۲۲.</ref> یا "موتور بابیه"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۹؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۲۲.</ref> یاد شده است؛ یعنی، کسی که پدرش کشته شده و از خون او مطالبه و خونخواهی نشده است. مراد از پدر در این روایت، ممکن است [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} یا [[امام حسین]]{{ع}} باشد یا اینکه جنس پدر است که شامل همه امامان [[معصوم]] {{ع}} باشد. در روایاتی چند این انتقام به اراده خداوند و به دست آن حضرت و در بعضی به آن حضرت نسبت داده شده است. در هر حال تفاوتی نمی‌کند خداوند به دست او از دشمنانش انتقام بگیرد یا اینکه خود حضرت از دشمنان خود و خاندانش انتقام بگیرد، این وعده‌ای است که خداوند در [[قرآن]] فرموده است. در کامل الزیارات از [[امام صادق]] {{ع}} نقل کرده که درباره آیه {{متن قرآن|وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ}} }}<ref>"و هر کس مظلوم کشته شود، به سرپرست وی قدرتی داده‌ایم، پس [او] نباید در قتل زیاده روی کند؛ اسراء، آیه ۳۳.</ref>؛ فرمود: "او [[قائم]] آل محمد است؛ قیام می‌کند و به انتقام از خون [[امام حسین|حسین بن علی]]، دست به کشتار می‌زند"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"ذَلِكَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ يَخْرُجُ فَيَقْتُلُ بِدَمِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِي‏"}}ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ص۶۳.</ref>؛ البته این انتقام به دو صورت تصور می‌شود:
::::#'''قاتلان [[امام حسین]]{{ع}}:''' [[امام صادق]] {{ع}} درباره انتقام از قاتلان [[امام حسین]]{{ع}} می‌فرماید: "چون کار [[امام حسین]]{{ع}} چنان شد که شد (اصحاب و جوان‌هایش کشته شدند و خودش تنها ماند)، فرشتگان به سوی خدا شیون و گریه کردند و گفتند: با حسین برگزیده و پسر پیغمبرت چنین رفتاری کنند؟ پس خدا سایه [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} را به آنها نمود و فرمود: با این انتقام او را می‌گیرم"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" لَمَّا كَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَيْنِ {{ع}} مَا كَانَ ضَجَّتِ الْمَلَائِكَةُ إِلَى اللَّهِ بِالْبُكَاءِ وَ قَالَتْ يُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَيْنِ صَفِيِّكَ وَ ابْنِ نَبِيِّكَ قَالَ فَأَقَامَ اللَّهُ لَهُمْ ظِلَّ الْقَائِمِ {{ع}} وَ قَالَ بِهَذَا أَنْتَقِمُ لِهَذَا"}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۵، ح۶؛ طوسی، الامالی، ج۲، ص۳۳.</ref>. در پاره‌ای از روایات نیز آمده است که: آن حضرت انتقام گیرنده خون تمامی [[امامان]]{{ع}} و مظلومان تاریخ است. فرات بن أحنف از [[امام صادق]] {{ع}} روایت کرده که به نقل از پدران خود {{ع}} فرمود: در زمان خلافت [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} آب فرات بالا آمد، پس آن حضرت و دو فرزندش [[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]]{{عم}} سوار شدند چون گذرشان بر طایفه ثقیف افتاد، آنان گفتند: [[امام علی|علی]]{{ع}} آمده است آب را به جای خود بازگرداند (فرو نشاند). پس حضرت فرمود: "بدانید به خدا قسم! من و این دو فرزندم یقیناً کشته خواهیم شد و بدون تردید خداوند مردی از فرزندان من را در [[آخر الزمان]] بر می‌انگیزاند که خونخواهی ما خواهد کرد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" أَمَا وَ اللَّهِ لَأُقْتَلَنَّ أَنَا وَ ابْنَايَ هَذَانِ وَ لَيَبْعَثَنَّ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ وُلْدِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ يُطَالِبُ بِدِمَائِنَا "}}؛ نعمانی، الغیبه، ص۱۴۰، ح۱؛ نک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۲، ص۸، ح۱.</ref>؛ علاوه بر منتقم، یکی از القاب آن حضرت "مَوْتور" است. "مَوْتور" از نظر لغت به کسی گویند که یکی از خویشاوندانش کشته شده؛ ولی خون بهای او گرفته نشده است<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۳، ص۵۰۹.</ref>. در برخی روایات، از [[حضرت مهدی]] {{ع}} با عنوان "موتور بوالده"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۸، ح۲۲.</ref> یا "موتور بابیه"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۹؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۲۲.</ref> یاد شده است؛ یعنی، کسی که پدرش کشته شده و از خون او مطالبه و خونخواهی نشده است. مراد از پدر در این روایت، ممکن است [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} یا [[امام حسین]]{{ع}} باشد یا اینکه جنس پدر است که شامل همه امامان [[معصوم]] {{ع}} باشد. در روایاتی چند این انتقام به اراده خداوند و به دست آن حضرت و در بعضی به آن حضرت نسبت داده شده است. در هر حال تفاوتی نمی‌کند خداوند به دست او از دشمنانش انتقام بگیرد یا اینکه خود حضرت از دشمنان خود و خاندانش انتقام بگیرد، این وعده‌ای است که خداوند در [[قرآن]] فرموده است. در کامل الزیارات از [[امام صادق]] {{ع}} نقل کرده که درباره آیه {{متن قرآن|وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ}}<ref>"و هر کس مظلوم کشته شود، به سرپرست وی قدرتی داده‌ایم، پس [او] نباید در قتل زیاده روی کند؛ اسراء، آیه ۳۳.</ref>؛ فرمود: "او [[قائم]] آل محمد است؛ قیام می‌کند و به انتقام از خون [[امام حسین|حسین بن علی]]، دست به کشتار می‌زند"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"ذَلِكَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ يَخْرُجُ فَيَقْتُلُ بِدَمِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِي‏"}}ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ص۶۳.</ref>؛ البته این انتقام به دو صورت تصور می‌شود:
::::#ستمگران یاد شده به دنیا بر می‌گردند؛ آن گاه حضرت از آنان انتقام می‌گیرد.
::::#ستمگران یاد شده به دنیا بر می‌گردند؛ آن گاه حضرت از آنان انتقام می‌گیرد.
::::#فرزندان آنان که به کارهای پدران و گذشتگان خود خشنودند، مورد انتقام قرار می‌گیرند. [[عبدالسلام بن صالح هروی]] گوید: به [[امام رضا|حضرت رضا]]{{ع}} عرض کردم: نظرتان درباره این حدیث [[امام صادق]] {{ع}} چیست که حضرت فرمود:{{عربی|"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ قَتَلَ ذَرَارِيَّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ {{ع}} بِفِعَالِ آبَائِهَا "}}؛ <ref>زمانی که [[قائم]]{{ع}} قیام کند فرزندان قاتلان [[امام حسین|حسین]]{{ع}} را به خاطر کردار پدرانشان خواهد کشت؟</ref> حضرت فرمود: همین طور است. گفتم: پس معنای این آیه چیست: {{متن قرآن|وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى}} }}<ref>و هیچ باربرداری بار [گناه] دیگری را برنمی دارد؛ انعام، آیه۱۶۴.</ref>؟ [[امام]] در پاسخ فرمود: "خداوند در تمام گفتارهایش درست گفته است؛ لکن فرزندان قاتلان [[امام حسین|حسین]]{{ع}} از کردار پدرانشان راضی هستند و به آن افتخار می‌کنند و هر کس از کاری راضی باشد، مثل کسی است که آن را انجام داده، و اگر کسی در مشرق کشته شود و دیگری در مغرب از این قتل راضی باشد، نزد خدا با قاتل شریک خواهد بود"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"صَدَقَ اللَّهُ فِي جَمِيعِ أَقْوَالِهِ وَ لَكِنْ ذَرَارِيُّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ {{ع}} يَرْضَوْنَ بِفِعَالِ آبَائِهِمْ وَ يَفْتَخِرُونَ بِهَا وَ مَنْ رَضِيَ شَيْئاً كَانَ كَمَنْ أَتَاهُ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا قُتِلَ بِالْمَشْرِقِ فَرَضِيَ بِقَتْلِهِ رَجُلٌ بِالْمَغْرِبِ لَكَانَ الرَّاضِي عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شَرِيكَ الْقَاتِلِ وَ إِنَّمَا يَقْتُلُهُمُ الْقَائِمُ {{ع}} إِذَا خَرَجَ لِرِضَاهُمْ بِفِعْلِ آبَائِهِمْ"}}؛ صدوق، عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۲۷۳، ح۵.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص  ۱۹۴ - ۱۹۸.</ref>.
::::#فرزندان آنان که به کارهای پدران و گذشتگان خود خشنودند، مورد انتقام قرار می‌گیرند. [[عبدالسلام بن صالح هروی]] گوید: به [[امام رضا|حضرت رضا]]{{ع}} عرض کردم: نظرتان درباره این حدیث [[امام صادق]] {{ع}} چیست که حضرت فرمود:{{عربی|"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ قَتَلَ ذَرَارِيَّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ {{ع}} بِفِعَالِ آبَائِهَا "}}؛ <ref>زمانی که [[قائم]]{{ع}} قیام کند فرزندان قاتلان [[امام حسین|حسین]]{{ع}} را به خاطر کردار پدرانشان خواهد کشت؟</ref> حضرت فرمود: همین طور است. گفتم: پس معنای این آیه چیست: {{متن قرآن|وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى}}<ref>و هیچ باربرداری بار [گناه] دیگری را برنمی دارد؛ انعام، آیه۱۶۴.</ref>؟ [[امام]] در پاسخ فرمود: "خداوند در تمام گفتارهایش درست گفته است؛ لکن فرزندان قاتلان [[امام حسین|حسین]]{{ع}} از کردار پدرانشان راضی هستند و به آن افتخار می‌کنند و هر کس از کاری راضی باشد، مثل کسی است که آن را انجام داده، و اگر کسی در مشرق کشته شود و دیگری در مغرب از این قتل راضی باشد، نزد خدا با قاتل شریک خواهد بود"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"صَدَقَ اللَّهُ فِي جَمِيعِ أَقْوَالِهِ وَ لَكِنْ ذَرَارِيُّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ {{ع}} يَرْضَوْنَ بِفِعَالِ آبَائِهِمْ وَ يَفْتَخِرُونَ بِهَا وَ مَنْ رَضِيَ شَيْئاً كَانَ كَمَنْ أَتَاهُ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا قُتِلَ بِالْمَشْرِقِ فَرَضِيَ بِقَتْلِهِ رَجُلٌ بِالْمَغْرِبِ لَكَانَ الرَّاضِي عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شَرِيكَ الْقَاتِلِ وَ إِنَّمَا يَقْتُلُهُمُ الْقَائِمُ {{ع}} إِذَا خَرَجَ لِرِضَاهُمْ بِفِعْلِ آبَائِهِمْ"}}؛ صدوق، عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۲۷۳، ح۵.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص  ۱۹۴ - ۱۹۸.</ref>.


==پرسش‌های وابسته==
==پرسش‌های وابسته==