قیام‌های پیش از ظهور: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*در روایات فراوانی، خاندان [[امامان]]{{عم}}، به پرهیز از قیام پیش از ظهور [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} سفارش شدهاند. | *در [[روایات]] فراوانی، [[خاندان]] [[امامان]]{{عم}}، به پرهیز از [[قیام]] [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} سفارش شدهاند. | ||
*از جمله روایاتی که برای مشروع نبودن تشکیل حکومت در عصر | *از جمله روایاتی که برای [[مشروع]] نبودن [[تشکیل حکومت]] در [[عصر غیبت]]، مورد استفاده واقع شده، روایاتی است که به ظاهر [[قیام]] مسلحانه را [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} منع میکند و تأکید دارد که این گونه قیامها به ثمر نمیرسد. [[روایات]] یاد شده را [[شیخ]] [[حر عاملی]] در "وسائل الشیعه" گرد آورده است. | ||
*۱. برخی از این | *۱. برخی از این [[روایات]]، به طور عام، هر نوع [[قیام]] و برافراشتن هر پرچمی را [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|حضرت حجّت]]{{ع}} محکوم و [[پرچمدار]] آن را [[طاغوت]] یا [[مشرک]] معرفی میکنند. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هر پرچمی پیش از [[قیام قائم]] بر افراشته شود، [[صاحب]] آن، طاغوتی است که برابر [[خدا]] [[پرستش]] میشود"<ref>{{عربی|" كُلُ رَايَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ يُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ "}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۲۹۵، ح ۴۵۲</ref>. برافراشتن [[پرچم]]، کنایه از اعلان [[جنگ]] با [[نظام]] [[حاکم]] و [[تلاش]] برای [[تأسیس حکومت]] جدید است. واژه "[[طاغوت]]" و جمله {{عربی|" يُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ "}} در این [[حدیث]] به خوبی بیانگر آن است که مقصود از "[[پرچم]] برافراشته شده پیش از [[قیام قائم]]" پرچمی است که مقابل [[خدا]] و [[پیامبر خاتم|رسول]]{{صل}} و [[امام]]{{ع}} برافراشته شود و برافرازنده آن، مقابل [[حکومت]] [[خدا]]، حکومتی تأسیس کند و در پی آن باشد که به خواستههای خود جامه عمل بپوشاند. بنابراین، نمیتوان شخص صالحی را که برای [[حاکمیت]] [[دین]]، [[قیام]] و [[اقدام]] کرده است، [[طاغوت]] خواند؛ زیرا در این صورت، چنین پرچمی نه فقط مقابل [[پرچم]] [[قائم]] برافراشته نشده که در مسیر و طریق و جهت او خواهد بود. افزون بر این، اگر با استناد به این [[روایات]]، هرگونه [[قیام]] و نهضتی را محکوم و غیر [[مشروع]] بدانیم، اینگونه برداشت، با روایتهای [[جهاد]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]] و نیز با [[سیره]] [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} تعارض دارد و در [[مقام]] تعارض، باید از این [[روایات]] صرف نظر کرد. | ||
*۲. روایاتی که بیانگر ناکامی و موفق نشدن قیام‌های پیش از قیام [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} است. این دسته از | *۲. روایاتی که بیانگر ناکامی و موفق نشدن قیام‌های پیش از [[قیام]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} است. این دسته از [[روایات]]، در ضمن، به [[مشروع]] نبودن [[تلاش]] برای [[ایجاد حکومت اسلامی]] اشاره دارد؛ زیرا قیامی که بدون ثمر باشد، از دیدگاه [[عقل]] و عقلا ناپسند است. [[امام سجاد]]{{ع}} فرمود: "به [[خدا]] [[سوگند]]! هیچیک از ما پیش از [[قیام قائم]] [[خروج]] نمیکند؛ مگر اینکه مثل او، مانند جوجهای است که پیش از محکم شدن بالهایش از آشیانه پرواز کرده باشد. در نتیجه، کودکان او را گرفته و با او به بازی میپردازند"<ref> {{عربی|" و اللّه لا يخرج منّا واحد قبل خروج القائم إلاّ كان مثله مثل فرخ طار من و كره قبل أن يستوي جناحاه فأخذه الصبيان فعبثوا به "}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی،، ج ۸، ص ۲۶۴؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۹۹، ح ۱۴</ref>. | ||
*از این روایت نتیجه گرفتهاند که قیام برای تشکیل حکومت | *از این [[روایت]] نتیجه گرفتهاند که [[قیام]] برای [[تشکیل حکومت اسلامی]]، نه فقط بینتیجه است که گرفتاری و ناراحتی [[اهل بیت]]{{عم}} را نیز در پی دارد؛ بنابراین باید از [[تشکیل حکومت اسلامی]] پیش از [[قیام]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} چشم پوشید. | ||
*استناد به این روایت و مانند آن از جهاتی باطل است: | *استناد به این [[روایت]] و مانند آن از جهاتی [[باطل]] است: | ||
#این | #این [[روایت]]، در صدد این نیست که اصل جواز [[قیام]] را رد کند؛ بلکه [[پیروزی]] را نفی میکند. اگر نفی جواز کند، [[قیام]] [[امام حسین]]{{ع}} برابر [[یزید]] و نیز [[قیام]] [[زید بن علی]] و [[حسین بن علی شهید فخ]] و ... را محکوم کرده است، با اینکه بدون [[تردید]]، این قیامها مورد تأیید [[امامان]]{{عم}} بوده است. | ||
#عدم پیروزی | #عدم [[پیروزی]] [[قیام]]، [[دلیل]] نفی [[تکلیف]] به [[قیام]] نیست؛ برای نمونه در [[جنگ صفین]]، شایع شد که [[معاویه]] مرده است. این خبر باعث شادی [[مردم]] شد. اما [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} در مقابل شادی [[مردم]]، فرمود: "[[سوگند]] به آن [[خدا]] که [[جان]] من در قبضه [[قدرت]] او است! [[معاویه]] هلاک نمیشود تا [[مردم]] بر او هماهنگ شوند. از آن حضرت پرسیدند: بنابراین، چرا با او میجنگید؟ [[امام]] فرمود: میخواهم بین خود و خدایم عذر داشته باشم"<ref> ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۲، ص ۲۵۹</ref>. این [[روایت]] و مانند آن، بیانگر این معنا است که [[انسان]] [[مسلمان]]، باید به [[تکلیف]] خود عمل کند و نباید [[انتظار]] داشته باشد به نتیجه مطلوب برسد. | ||
#امکان دارد مقصود از جمله {{عربی|" مِنَّا أَهْلَ الْبَيْت "}} فقط [[امامان معصوم]]{{عم}} باشد؛ زیرا | #امکان دارد مقصود از جمله {{عربی|" مِنَّا أَهْلَ الْبَيْت "}} فقط [[امامان معصوم]]{{عم}} باشد؛ زیرا [[شیعیان]]، از آنان [[انتظار]] [[خروج]] مسلحانه داشتند و ایشان با توجّه به شرایط [[حاکم]] بر آن زمان، میخواستند با [[اخبار غیبی]]، آنان را قانع کنند که هرکس از ما پیش از [[قیام قائم]] [[خروج]] کند، به علت نبود امکانات لازم، پیروز نخواهد شد و [[مصلحت]] اقتضا میکند [[خروج]] مسلحانه نداشته باشند. | ||
#در برخی | #در برخی [[روایات]]، به قیام‌های پیش از [[قیام قائم]] [[بشارت]] داده شده است که زمینهساز [[حکومت]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} هستند. بدون [[تردید]]، زمینهسازی آنها، به لحاظ موفقیت آن قیامها است. افزون بر اینکه ایجاد [[آمادگی]]، خود بزرگترین ثمره این قیامها میباشد. | ||
#اگر بگوییم این روایات در بیان نهی از مبارزه با ستم و فساد است، با آیات جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و نیز با سیره [[امامان معصوم]]{{عم}} ناسازگار است؛ از اینرو باید به دور افکنده شود. | #اگر بگوییم این [[روایات]] در بیان [[نهی]] از [[مبارزه]] با [[ستم]] و [[فساد]] است، با [[آیات]] [[جهاد]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] و نیز با [[سیره]] [[امامان معصوم]]{{عم}} ناسازگار است؛ از اینرو باید به دور افکنده شود. | ||
*۳. روایاتی که برای مشروع نبودن تلاش در راه ایجاد حکومت اسلامی در دوره | *۳. روایاتی که برای [[مشروع]] نبودن [[تلاش]] در راه [[ایجاد حکومت اسلامی]] در دوره [[غیبت]]، بدانها استناد شده است. این [[روایات]]، [[مردم]] را به [[سکوت]] و سکون فرامیخواند و از مشارکت در هر [[قیام]] و مبارزهای پیش از تحقق نشانههای [[ظهور]] باز میدارد. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "ای [[سدیر]]! در خانه بنشین و به زندگی بچسب. [[آرامش]] داشته باش، تا آن هنگام که شب و روز آرام هستند؛ اما هنگامی که خبر رسید که [[سفیانی]] [[خروج]] کرده به سوی ما بیا، اگرچه با پای پیاده باشد"<ref> {{عربی|" يَا سَدِيرُ، الْزَمْ بَيْتَكَ، وَ كُنْ حِلْساً مِنْ أَحْلَاسِهِ، وَ اسْكُنْ مَا سَكَنَ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ، فَإِذَا بَلَغَكَ أَنَ السُّفْيَانِيَ قَدْ خَرَجَ، فَارْحَلْ إِلَيْنَا وَ لَوْ عَلى رِجْلِك"}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۲۶۴، ح ۳۸۳</ref>. | ||
*از دیدگاه برخی، مقتضای این روایات به سدیر منحصر نیست؛ بلکه بر همه واجب است تا خروج سفیانی و دیگر نشانهها و سرانجام تا قیام [[امام مهدی|قائم]]{{ع}}، سکوت کرده و از قیام و خروج خودداری کنند. | *از دیدگاه برخی، مقتضای این [[روایات]] به سدیر منحصر نیست؛ بلکه بر همه [[واجب]] است تا [[خروج سفیانی]] و دیگر نشانهها و سرانجام تا [[قیام]] [[امام مهدی|قائم]]{{ع}}، [[سکوت]] کرده و از [[قیام]] و [[خروج]] خودداری کنند. | ||
*در پاسخ گفتنی است تعمیم حکم به همه افراد، در همه زمانها متوقف بر این است که آگاه باشیم شخص خاص یا مورد خاصی، مورد نظر [[امام]] نبوده است. در روایات یاد شده و مانند آن، نه فقط چنین علمی نداریم که خلاف آن برای ما ثابت استref> ر. ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۴۲.</ref>. | *در پاسخ گفتنی است تعمیم [[حکم]] به همه افراد، در همه زمانها متوقف بر این است که [[آگاه]] باشیم شخص خاص یا مورد خاصی، مورد نظر [[امام]] نبوده است. در [[روایات]] یاد شده و مانند آن، نه فقط چنین علمی نداریم که خلاف آن برای ما ثابت استref> ر. ک: [[محمد]] بن [[یعقوب]] کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۴۲.</ref>. | ||
*۴. از روایاتی که بر مشروع نبودن ایجاد حکومت اسلامی در دوره غیبت بدان استناد شده، روایاتی است که به صبر دعوت کرده و از شتاب، نهی کرده است. در برخی از این | *۴. از روایاتی که بر [[مشروع]] نبودن [[ایجاد حکومت اسلامی]] در دوره [[غیبت]] بدان استناد شده، روایاتی است که به [[صبر]] [[دعوت]] کرده و از شتاب، [[نهی]] کرده است. در برخی از این [[روایات]]، آمده است که [[انسان]] [[مسلمان]]، پیش از فرارسیدن موعد [[فرج]] و زوال ملک [[ستمگر]]، نباید خود را به زحمت بیندازد و دنبال برقراری [[حکومت عدل]] باشد. [[امام علی]]{{ع}} فرمود: "به [[زمین]] بچسبید و بر بلاها [[صبر]] کنید. دستها و شمشیرهایتان را در جهت خواستهای زبانتان به حرکت درنیاورید و در آنچه [[خداوند]] سبحانه و تعالی برای شما در آن عجله قرار نداده، عجله نکنید. اگر کسی از شما در رختخواب بمیرد، ولی به [[خدا]] و [[رسول]] و [[اهل بیت]] [[رسول]]، [[شناخت]] و [[معرفت]] داشته باشد، [[شهید]] از [[دنیا]] رفته و اجر او با [[خدا]] است و آنچه را از اعمال نیک [[نیت]] داشته، پاداشش را خواهد برد و همان [[نیت]] خیر او در ردیف به کار گرفتن [[شمشیر]] است. بدانید که برای هرچیز مدّت و سرآمدی است<ref> سید رضی، نهج البلاغه، خطبه ۲۳۳</ref>. | ||
*بدون تردید سخنان [[امام علی]]{{ع}} در ارتباط با مورد خاص و شرایط ویژه است. از طرفی روایاتی نیز از [[امامان]]{{عم}} نقل شده که در آن، بسیاری از قیام‌های علویان و غیر آن، تأیید شده است. همچنین قیامهایی صورت گرفته است که شیعیان و عالمان معروف، در آن شرکت داشتهاند. این دسته از | *بدون [[تردید]] سخنان [[امام علی]]{{ع}} در ارتباط با مورد خاص و شرایط ویژه است. از طرفی روایاتی نیز از [[امامان]]{{عم}} [[نقل]] شده که در آن، بسیاری از قیام‌های [[علویان]] و غیر آن، تأیید شده است. همچنین قیامهایی صورت گرفته است که [[شیعیان]] و [[عالمان]] معروف، در آن شرکت داشتهاند. این دسته از [[روایات]]، [[روایات]] پیشین را توضیح میدهند و [[تفسیر]] میکنند؛ از جمله [[محمد بن ادریس]]، در کتاب سرائر آورده است: فردی در محضر [[امام صادق]]{{ع}} سخن از [[قیام]] به میان آورد و از [[خروج]] کسانی پرسید که از [[اهل بیت]] [[قیام]] میکنند، سؤال کرد. حضرت فرمود: پیوسته من و شیعیانم بر خیر هستیم، تا هنگامی که قیامکننده از [[آل محمد]]{{عم}} [[قیام]] کند. چقدر [[دوست]] دارم که شخصی از [[آل محمد]]{{عم}} [[قیام]] کند و من مخارج [[خانواده]] او را بپردازم{{عربی|" لَا أَزَالُ أَنَا وَ شِيعَتِي بِخَيْرٍ مَا خَرَجَ الْخَارِجِيُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لَوَدِدْتُ أَنَ الْخَارِجِيَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ خَرَجَ وَ عَلَيَ نَفَقَةُ عِيَالِهِ"}}. | ||
*نیز روایاتی که درباره سنگینی مسئولیت مسلمانان راستین و ارزش آنان در دوران غیبت وارد شده است که روایات پیشین را که در نهی از قیام مسلحانه وارد شده بود رد میکند. | *نیز روایاتی که درباره سنگینی [[مسئولیت]] [[مسلمانان]] [[راستین]] و [[ارزش]] آنان در [[دوران غیبت]] وارد شده است که [[روایات]] پیشین را که در [[نهی]] از [[قیام]] مسلحانه وارد شده بود رد میکند. | ||
*افزون بر آنچه گفته شد، تأیید برخی از قیامها- از جمله قیام [[زید]]، قیام [[حسین بن علی شهید فخ]] و قیام توابین- خود دلیلی بر تأویل روایات ناهی از قیام است<ref>ر. ک: جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی{{ع}}، مقاله « حکومت اسلامی در عصر انتظار»، محمد صادق مزینانی، ص ۱۱۹- ۱۳۸</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۳۴۹ - ۳۵۴.</ref>. | *افزون بر آنچه گفته شد، تأیید برخی از قیامها- از جمله [[قیام]] [[زید]]، [[قیام]] [[حسین بن علی شهید فخ]] و [[قیام]] توابین- خود دلیلی بر [[تأویل]] روایات ناهی از [[قیام]] است<ref>ر. ک: جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی{{ع}}، مقاله « حکومت اسلامی در عصر انتظار»، محمد صادق مزینانی، ص ۱۱۹- ۱۳۸</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۳۴۹ - ۳۵۴.</ref>. | ||
==پرسش‌های وابسته== | ==پرسش‌های وابسته== | ||
* [[آیا روایت صحیحی داریم که بگوید هر پرچمی یا حکومتی که قبل از قیام امام مهدی برپا شود باطل یا طاغوت است؟ (پرسش)]] | * [[آیا روایت صحیحی داریم که بگوید هر پرچمی یا حکومتی که قبل از قیام امام مهدی برپا شود باطل یا طاغوت است؟ (پرسش)]] | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده:قیام‌های پیش از ظهور]] | [[رده:قیام‌های پیش از ظهور]] | ||
[[رده:اتمام لینک داخلی]] | |||