اقسام نشانه‌های ظهور امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

اقسام نشانه‌های ظهور امام مهدی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۲۱

۱۷۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۸ فوریهٔ ۲۰۲۳

۱۱۳٬۱۶۴

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{مهدویت/بالا}}
+{{مدخل مرتبط
-{{مهدویت}}
+| موضوع مرتبط = نشانه‌های ظهور
+| عنوان مدخل  =
+| مداخل مرتبط =
+| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
+}}
-[[علائم]] به معنای [[نشانه‌ها]]، به اموری گفته می‌شود که نمایانگر مقصود و مطلوب هستند. و مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس [[بیان]] [[پیشوایان]] [[معصوم]]{{عم}}، قبل و یا در آستانۀ [[ظهور]] واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام امام مهدی]]{{ع}} را می‌دهد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۵۱ -۲۵۲؛ [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص۱۸ -۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]، ج ۱۰، ص۴۸</ref> البته باید دانست وقتی می‏‌توانیم حوادث را علامت [[ظهور]] بدانیم که در [[روایات]] اسمی از آنها برده شده باشد و آنها را به عنوان نشانه و علامت ذکر کرده باشند؛ و الا نمی‌‏توان گفت ارتباطی با [[ظهور]] دارند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref>
+[[علائم ظهور]] به نشانه‌هایی گفته می‌شود که براساس [[روایات معصومین]]، قبل از ظهور واقع خواهد شد و نوید [[ظهور]] را می‌دهد و به دو دسته تقسیم شده‌اند: [[نشانه‌های حتمی|حتمی]] و [[نشانه‌های غیر حتمی|غیر حتمی]]. «[[نشانه‌های حتمی ظهور]]» به علائمی گفته می‌شود که باید واقع شوند؛ مثل: «[[قیام یمانی]]»، «[[خروج سفیانی]]»، «[[قتل نفس زکیه]]»، «[[خسف بیدا]]» (فرو رفتن در زمین) و «[[ندای آسمانی]]». «[[نشانه‌های غیر حتمی ظهور]]» به علائمی گفته می‌شود که بسته به شرایط ممکن است واقع هم نشوند؛ مثل: «مردن حق و طرفداران آن»، «پیروزی اهل باطل بر اهل حق»، یا رخ دادن «زلزله‌ها»، «سیل‌ها» و «[[جنگ‌ها|جنگ‌های بسیار]]».
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-*در [[جوامع روایی]] [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان :[[علائم ظهور]]" یاد شده است. [[نشانه‌های ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ [[پیوستگی]] و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل ـ و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] ـ را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم و [[علائم]] مشروط (غیر حتمی) انقسام می‌یابند و.... <ref>ر.ک. [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص ۲۱ ـ ۲۸. </ref> برخی از این تقسیم‌ها عبارتند از:
+[[علائم]] به معنای [[نشانه‌ها]]، به اموری گفته می‌شود که نمایانگر مقصود و مطلوب هستند. و مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس بیان [[پیشوایان]] [[معصوم]] {{عم}}، قبل و یا در آستانۀ [[ظهور]] واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام]] [[امام مهدی]] {{ع}} را می‌دهد. البته باید دانست وقتی می‏‌توانیم حوادث را علامت [[ظهور]] بدانیم که در [[روایات]] اسمی از آنها برده شده باشد و آنها را به عنوان نشانه و علامت ذکر کرده باشند؛ و الا نمی‌‏توان گفت ارتباطی با [[ظهور]] دارند<ref>ر.ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۵۱ ـ ۲۵۲؛ [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص۱۸ ـ۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]، ج ۱۰، ص۴۸.</ref>.
-==تقسیم نخست==
+در [[جوامع]] روایی [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان "[[علائم ظهور]]" یاد شده است. [[نشانه‌های ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ پیوستگی و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل ـ و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] ـ را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم (قطعی و حتمی) و [[علائم]] مشروط (غیر حتمی) انقسام می‌یابند و ...<ref>ر.ک: [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص ۲۱ ـ ۲۸.</ref>.
-* با در نظر گرفتن ارتباط این [[علائم]] با برنامه‏‌ریزی الهی، به دو قسم تقسیم می‌‏شود:
-#رویدادهایی که در برنامه‏‌ریزی الهی دخالت دارند، همچون [[انحرافات]] که نشانه‏‌ای از [[ظهور]] نیز هستند.
-#حوادثی که در این برنامه‌‏ریزی دخالتی ندارند، بلکه به خودی خود بدون ارتباط با وجود [[انسان]] وجودی مستقل دارند، مانند گرفتن ماه در شب‌های آخر ماه، و [[گرفتن خورشید در وسط ماه]] و دیگر رویدادهایی نظیر اینها که به عنوان [[علائم ظهور]] ذکر شده‌‏اند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref>
-==تقسیم دوم==
+برخی از این تقسیم‌ها عبارت‌اند از:
-* [[علائم]] از جهت نزدیکی و دوری از [[زمان ظهور]]، به دو قسم متصل و منفصل تقسیم می‏‌شوند:<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref>
-#[[علائم متصل]]: رویدادهائی که نزدیک به [[زمان ظهور]] است، به طوری‌که از آخرین [[مقدمات ظهور]] شمرده می‌‏شود؛ همچون [[قتل نفس زکیه]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref>
-#[[علائم منفصل]]: علائمی که گویای وقوع حادثه‏‌ای پیش از [[ظهور]] هستند و لو اینکه با فاصله زمانی دور باشد<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> و تحقق و پیدایش آنها باعث [[اطمینان]] قلبی بیشتر [[مؤمنان]] شده و [[روحیه امید]] را در آنان زنده نگه می‌دارد.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref>
-*بنابراین مجموعه [[علائم]] را می‌‏توان به چهار گروه تقسیم کرد:
-#آنهائی که در برنامه‏‌ریزی الهی داخل و نزدیک [[زمان ظهور]] هستند، مانند [[قتل نفس زکیه]].
-#آنها که در برنامه‏‌ریزی داخل و دور از زمان ظهورند، همچون وجود [[دولت]] [[بنی عباس]] و [[جنگ‌های صلیبی]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref>
-#امور تکوینی نزدیک به [[زمان ظهور]]، همچون [[کسوف]] و [[خسوف]].
-#امور تکوینی دور از [[زمان ظهور]]، همچون پیدایش آب‌های جاری و سیلاب‌ها، و هجوم گروه‌های ملخ و قحطی و خشکسالی در [[دوران غیبت کبری]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref>
-==تقسیم سوم==
+'''تقسیم اول:''' با در نظر گرفتن ارتباط این [[علائم]] با [[برنامه‏‌ریزی الهی]]، به دو قسم تقسیم می‌‏شود:
-* بر اساس [[روایات]] [[علائم ظهور]] در تقسیمی دیگر به حتمی و غیرحتمی تقسیم می‌‌شوند:<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۱ -۷۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref>
+# رویدادهایی که در [[برنامه‏‌ریزی الهی]] دخالت دارند، همچون [[انحرافات]] که نشانه‏‌ای از [[ظهور]] نیز هستند.
-#[[علائم]] غیر حتمی: مقصود حوادثی است که به طور مطلق و حتم از [[نشانه‌های ظهور]] نیست، بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد مشروط نیز متحقق می‌شود و اگر شرط مفقود شود مشروط نیز تحقق نمی‌یابد.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص 282 و 283</ref> برخی از این [[علائم]] در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} که به یکی از [[یاران]] خود فرمودند عبارتند از:<ref>مجلسى، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۶۰ -۲۵۶: «فَإِذَا رَأَيْتَ الْحَقَّ قَدْ مَاتَ وَ ذَهَبَ أَهْلُهُ وَ رَأَيْتَ الْجَوْرَ قَدْ شَمِلَ الْبِلَادَ وَ رَأَيْتَ الْقُرْآنَ قَدْ خَلُقَ وَ أُحْدِثَ فِيهِ مَا لَيْسَ فِيهِ وَ وُجِّهَ عَلَى الْأَهْوَاءِ وَ رَأَيْتَ الدِّينَ قَدِ انْكَفَأَ كَمَا يَنْكَفِئُ الْإِنَاءُ وَ رَأَيْتَ أَهْلَ الْبَاطِلِ قَدِ اسْتَعْلَوْا عَلَى أَهْلِ الْحَقِّ وَ رَأَيْتَ الشَّرَّ ظَاهِراً لَا يُنْهَى عَنْهُ وَ يُعْذَرُ أَصْحَابُهُ وَ رَأَيْتَ الْفِسْقَ قَدْ ظَهَرَ و...».</ref> «هرگاه دیدی که [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند؛ و مشاهده کردی که [[ظلم]] و [[ستم]] فراگیر شده است؛ و دیدی که: کارهای بد [[آشکار]] شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند و...».<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳</ref>
+# حوادثی که در این برنامه‌‏ریزی دخالتی ندارند، بلکه به خودی خود بدون ارتباط با وجود [[انسان]] وجودی مستقل دارند، مانند [[گرفتن ماه در شب‌های آخر ماه]]، و [[گرفتن خورشید در وسط ماه]] و دیگر رویدادهایی نظیر اینها که به عنوان [[علائم ظهور]] ذکر شده‌‏اند<ref>ر.ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲.</ref>.
-#[[علائم حتمی]]: منظور از [[علائم حتمی]] آن است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص 282 و 283</ref> باید توجه داشت معمول [[علایم حتمی]] از گروه علامت‌های متصّل می‌باشند که نزدیک [[ظهور]] محقق می‌شوند.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> در [[روایات]] مختلفی برخی از موارد جزء [[علائم حتمی ظهور]] معرفی شده اند،<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> مثلاً [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص ۶۴۹: «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ‏، وَ السُّفْيَانِيِ‏، وَ الْمُنَادِي‏ يُنَادِي‏ مِنَ‏ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»</ref> «پیش از [[ظهور قائم]]{{ع}} پنج نشانه حتمی است؛ [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[قتل نفس زکیه]] و فرو رفتن در بیابان».<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۲۹ ـ ۴۳۱</ref> در [[روایات]] تنها تقسیم [[علائم]] به حتمی (محتوم). غیر حتمی (موقوف) وجود دارد.<ref>ر.ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص ۷۱ ـ ۷۲؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۲۹ ـ ۴۳۱</ref>
-==تقسیم چهارم==
+'''تقسیم دوم:''' [[علائم]] از جهت نزدیکی و دوری از [[زمان ظهور]]، به دو قسم متصل و منفصل تقسیم می‏‌شوند:
-* تقسیم [[علائم]] به [[علائم خاصه]] و [[علائم عامه]]:
+# [[علائم متصل]]: رویدادهائی که نزدیک به [[زمان ظهور]] است، به طوری‌که از آخرین [[مقدمات ظهور]] شمرده می‌‏شود؛ همچون [[قتل نفس زکیه]].
-#[[علائم خاصه]]: علاماتی که خاص و مختص به وجود [[امام زمان]]{{ع}} است و کسی در این علامات با آن [[حضرت]] شریک نیست، و [[حضرت]] به این وسیله می‌داند [[خداوند]] او را [[اذن]] و اجازه [[ظهور]] داده است.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref>
+# [[علائم منفصل]]: علائمی که گویای وقوع حادثه‏‌ای پیش از [[ظهور]] هستند و لو اینکه با فاصله زمانی دور باشد و تحقق و پیدایش آنها باعث [[اطمینان قلبی]] بیشتر [[مؤمنان]] شده و [[روحیه امید]] را در آنان زنده نگه می‌دارد. مانند [[اختلاف]] [[بنی عباس]] با [[اهل بیت]] {{ع}}، هنگامی‌ که آنان در اوج [[قدرت]] بودند و [[شیعیان]] زیر فشارشان قرار داشتند، از [[اختلاف]] و نابودی آنان سخن می‌گفتند و آن را جزء علامت‌های [[قیام حضرت مهدی]] {{ع}} می‌شمردند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۸، ص ۲۵۸، ح ۴۸۴.</ref>، اما اکنون صدها سال از زوال [[بنی عباس]] می‌گذرد.
-#[[علائم عامه]]: علاماتی که این علامات برای [[عامه]] عوام و [[خاصه]] [[خواص]] ظاهر خواهد شد و دانستن آن اختصاص به [[حضرت]] ندارد.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref>
-==تقسیمات دیگر==
+بنابراین مجموعه [[علائم]] را می‌‏توان به چهار گروه تقسیم کرد:
-* تقسیمات دیگری نیز [[بیان]] شده است مانند تقسیم به نشانه‌های آسمانی و زمینی؛<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> تقسیم به نشانه‌های عادی و غیر عادی<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> و....<ref>ر.ک. علی پور، مهدی، ظهور، ص 242 ـ 246؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص 10 ـ 12؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص 282 و 283</ref> اما همان‌گونه که اشاره شد در [[روایات]] تنها به تقسیم [[علائم]] به حتمی و غیر حتمی اشاره شده است و بیشتر تقسیمات دیگر ذوقی به نظر می‌رسند.
+# آنهائی که در [[برنامه‏‌ریزی الهی]] داخل و نزدیک [[زمان ظهور]] هستند، مانند [[قتل نفس زکیه]].
+# آنها که در [[برنامه‏‌ریزی]] داخل و دور از زمان ظهورند، همچون وجود [[دولت]] [[بنی عباس]] و [[جنگ‌های صلیبی]].
+# امور تکوینی نزدیک به [[زمان ظهور]]، همچون [[کسوف]] و [[خسوف]].
+# امور تکوینی دور از [[زمان ظهور]]، همچون پیدایش آب‌های جاری و سیلاب‌ها، و [[هجوم]] گروه‌های ملخ و [[قحطی]] و [[خشکسالی]] در [[دوران غیبت]] کبری<ref>ر.ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲.</ref>.
-==پرسش‌های وابسته==
+'''تقسیم سوم:''' بر اساس [[روایات]] [[علائم ظهور]] در تقسیمی دیگر به حتمی و غیرحتمی تقسیم می شوند (باید توجه داشت در [[روایات]] تنها تقسیم [[علائم]] به حتمی (محتوم). غیر حتمی (موقوف) وجود دارد:
-* [[علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)]]
+# [[علائم غیر حتمی]]: مقصود حوادثی است که به طور مطلق و حتم از [[نشانه‌های ظهور]] نیست، بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد مشروط نیز متحقق می‌شود و اگر شرط مفقود شود مشروط نیز تحقق نمی‌یابد. برخی از این [[علائم]] در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} که به یکی از [[یاران]] خود فرمودند عبارت‌اند از: «هرگاه دیدی که [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند؛ و مشاهده کردی که [[ظلم]] و [[ستم]] فراگیر شده است؛ و دیدی که: کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند و ...»<ref>{{متن حدیث|فَإِذَا رَأَيْتَ الْحَقَّ قَدْ مَاتَ وَ ذَهَبَ أَهْلُهُ وَ رَأَيْتَ الْجَوْرَ قَدْ شَمِلَ الْبِلَادَ وَ رَأَيْتَ الْقُرْآنَ قَدْ خَلُقَ وَ أُحْدِثَ فِيهِ مَا لَيْسَ فِيهِ وَ وُجِّهَ عَلَى الْأَهْوَاءِ وَ رَأَيْتَ الدِّينَ قَدِ انْكَفَأَ كَمَا يَنْكَفِئُ الْإِنَاءُ وَ رَأَيْتَ أَهْلَ الْبَاطِلِ قَدِ اسْتَعْلَوْا عَلَى أَهْلِ الْحَقِّ وَ رَأَيْتَ الشَّرَّ ظَاهِراً لَا يُنْهَى عَنْهُ وَ يُعْذَرُ أَصْحَابُهُ وَ رَأَيْتَ الْفِسْقَ قَدْ ظَهَرَ ...}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۶۰ -۲۵۶.</ref>.
+# [[علائم حتمی]]: منظور از [[علائم حتمی]] آن است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود. باید توجه داشت معمول [[علایم حتمی]] از گروه علامت‌های متصّل می‌باشند که نزدیک [[ظهور]] محقق می‌شوند. در [[روایات]] مختلفی برخی از موارد جزء [[علائم حتمی ظهور]] معرفی شده اند، مثلاً [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: «پیش از [[ظهور قائم]] {{ع}} پنج نشانه حتمی است؛ [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[فرو رفتن در بیابان]] و [[قتل نفس زکیه]]»<ref>{{متن حدیث|خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ‏، وَ السُّفْيَانِيِ‏، وَ الْمُنَادِي‏ يُنَادِي‏ مِنَ‏ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۱ -۷۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۸۲ و ۲۸۳.</ref>
+'''تقسیم چهارم:''' تقسیم [[علائم]] به [[خاصه]] و [[عامه]]:
+# [[علائم]] [[خاصه]]: علاماتی که خاص و مختص به وجود [[امام زمان]] {{ع}} است و کسی در این علامات با آن [[حضرت]] شریک نیست و حضرت به این وسیله می‌داند [[خداوند]] او را [[اذن]] و اجازه [[ظهور]] داده است.
+# [[علائم]] [[عامه]]: علاماتی که این علامات برای [[عامه]] عوام و [[خاصه]] [[خواص]] ظاهر خواهد شد و دانستن آن اختصاص به [[حضرت]] ندارد<ref>ر.ک: [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref>.
-== جستارهای وابسته ==
+تقسیمات دیگری نیز بیان شده است مانند تقسیم به نشانه‌های آسمانی و زمینی؛ تقسیم به نشانه‌های عادی و غیر عادی و ...<ref>ر.ک: [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|ظهور]]، ص ۲۴۲ ـ ۲۴۶؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۱۰ ـ ۱۲؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۸۲ و ۲۸۳.</ref>، اما همان‌گونه که اشاره شد در [[روایات]] تنها به تقسیم [[علائم]] به حتمی و غیر حتمی اشاره شده است و بیشتر تقسیمات دیگر ذوقی به نظر می‌رسند.
-{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}
-==منابع==
+== پرسش‌های وابسته ==
-* [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']].
+* [[علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)]]
-==پانویس==
+== منابع ==
-{{یادآوری پانویس}}
+{{منابع}}
-{{پانویس2}}
+# [[پرونده:10032344.jpg|22px]] [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|'''تاریخ غیبت کبری''']]
+# [[پرونده:10119015.jpg|22px]] [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|'''دانشنامهٔ امام مهدی''']]
+# [[پرونده:13681034.jpg|22px]] [[بهروز محمدی منفرد|محمدی منفرد، بهروز]]، [[مهدویت ۲ (کتاب)|'''مهدویت''']]
+# [[پرونده:13681098.jpg|22px]] [[سید محمد کاظم قزوینی|کاظم قزوینی، سید محمد]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|'''امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور''']]
+# [[پرونده:10605600800.jpg|22px]] [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|'''مهدویت دوران ظهور''']]
+# [[پرونده:000034.jpg|22px]] [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|'''مهدویت''']]
+# [[پرونده:3694G001.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|'''پرسمان مهدویت''']]
+# [[پرونده:1368298.jpg|22px]] [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|'''یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان''']]
+# [[پرونده:151908.jpg|22px]] [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور (کتاب)|'''تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور''']]
+# [[پرونده:1404.jpg|22px]] [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|'''ظهور''']]
+# [[پرونده:13681130.jpg|22px]] [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|'''بررسی نشانه‌های ظهور''']]
+# [[پرونده:151959.jpg|22px]] [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|'''زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی''']]
+# [[پرونده:13681062.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|'''معارف و عقاید''']]
+# [[پرونده:13681080.jpg|22px]] [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|'''نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار''']]
+# [[پرونده:151872.jpg|22px]] [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|'''از امام مهدی بیشتر بدانیم''']]
+# [[پرونده:13681083.jpg|22px]] [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|'''نشانه‌های قیام حضرت مهدی''']]
+# [[پرونده:151828.jpg|22px]] پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|'''مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها''']]
+{{پایان منابع}}
-{{امام مهدی}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
 [[رده:امام مهدی]]
-[[رده:اقسام نشانه‌های ظهور]]
+[[رده:نشانه‌های ظهور]]
-[[رده: مدخل برگرفته از پرسمان]]
-[[رده: مدخل برگرفته از پرسمان مهدویت]]
-[[رده:اتمام لینک داخلی]]