چرا سفیران خاص امام مهدی از فقها و مجتهدان نبودند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع فرعی        = چرا سفیران خاص امام مهدی از فقها و مجتهدان نبودند؟

| پاسخ‌دهندگان      = [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]

'''چرا سفیران خاص امام مهدی از فقها و مجتهدان نبودند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.

::::::«هم‌چنانکه می‌دانید امام دهم و یازدهم کاملاً زیر نظر حکومت عباسی بودند،<ref>. لقب عسکری نیز به سبب نگه‌داری آنها در پادگان نظامی عسکر به آن دو امام داده شده است.</ref> یعنی حکومت برای تسلط کامل بر این دو امام، آن‌ها را در محیط بسته و مشخص که تمام همسایگان و ساکنان شهر افراد نظامی و شناخته‌شده بودند، نگه‌داری می‌کرد. تمام رفت‌وآمدها به منزل امام کنترل می‌شد. حال در چنین محیطی که همه چیز دقیقاً کنترل می‌شد، آیا فقیه سرشناسی می‌توانست به خانه امام رفت‌وآمد کند و مردم نیز با منزل آن فقیه در ارتباط باشند و مسائل خود را اعم از مالی و غیره مطرح نمایند؟ بدیهی است که چنین کاری ممکن نبود و افراد دست‌گیر و بازجویی می‌شدند، لذا صحیح‌ترین راه این است که افرادی که گمان نمی‌رود واسطه امام باشند و مطالب را ردوبدل کنند، به کار گرفته شوند و فعالیت نمایند. اگر کسی زندگی دو نایب اول [[عثمان بن سعید]] و فرزندش [[محمد بن عثمان]] را مطالعه نماید، درمی‌یابد که آنها مأمور تأمین روغن سامرا و از کسانی بودند که آذوقه پادگان را فراهم می‌کردند و اصلاً گمان نمی‌شد که نایب امام باشند و چنانکه در کتاب سازمان وکالت<ref>. نوشته دکتر جباری.</ref> به‌طور مفصل و تحقیقی بیان شده، نامه‌های امام {{ع}} و نامه‌های مردم داخل ظرف‌های روغن قرار می‌گرفت و مردم به بهانه خرید و فروش روغن، ظرف‌های حاوی پول و نامه را ردوبدل می‌کردند. بدیهی است که چنین کاری توسط یک فقیه امکان نداشت، چون فضای حاکم بر آن دوران، [[تقیه]] و مخفی‌کاری بوده است نه محیط باز برای فعالیت عالمان و فقهای دین.

::::::از طرف دیگر اگر عالم و فقیهی ادعای نیابت می‌کرد، این احتمال داده می‌شد که برای گذران زندگی و جلب مال دنیا چنین کاری کرده است. اما کسی که کسب و درآمد دارد خیلی بعید است که دست به چنین کار خطرناکی بزند و برای پول بیشتر خود را با حکومت درگیر کند. بنابراین، کاسب بودن نایبان دلیل بر صدق مدعای آنهاست، نه دروغ بودن ادعایشان، لذا همین مسئله تا [[غیبت صغرا]] ادامه یافت.

::::::البته تذکر این نکته نیز لازم است که هرچند آنان فقیه و عالم برجسته نبوده‌اند، کاسب بودن آنها به معنای کم‌سوادی یا عوام بودنشان نیست. نایبان طبق گواه تاریخ، افرادی بسیار والامقام و دارای کشف و کرامت<ref>. نک: [[شیخ طوسی]]، الغیبه.</ref> و پرورش‌یافته مکتب [[امامان معصوم]] بوده‌اند و هرگز دور از دین و معرفت نبوده‌اند. پس معلوم می‌شود که چرا شیخ کلینی که عالمی برجسته و شناخته‌شده بود، برای نیابت از امام برگزیده نشده است.

::::::به‌هرحال [[نایبان خاص]] تنها نقش واسطه داشتند و هرچه مردم می‌گفتند یا می‌آوردند، آن‌ها را به امام می‌رساندند و در مقابل، پیام یا کمک مالی امام را به مردم می‌دادند، اما بر کسی [[ولایت]] نداشتند و هرگز اهل فتوا یا صدور حکم از جانب خویش نبوده‌اند»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۸۶.</ref>.