شکرگزاری در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۲: خط ۲۲:
*شکر و شکرگزاری در مضامین دینی، نه تنها در ارتباط با خداوند و نعمت‌هایش معنا می‌یابد، بلکه در اجتماع و روابط افراد با یکدیگر نیز مطرح شده است. این اشارات گاه به مجموعه صفات پسندیده‌ای اشاره دارد که بر اثر فضیلت شکرگزاری شکل می‌گیرد. برای مثال از دیدگاه امام {{ع}} شکرگزاری از منعم و شکیبایی هنگام زوال نعمت، نشانه دوراندیشی و تدبیر در فرد است<ref>نک: غررالحکم، ۱ / ۹۸</ref> و نیز برتر انگاشتن شکر نعمت از نیکی به‌دلیل دوام آن<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۰۴</ref>. در مواردی نیز مصادیقی عملی از شکرگزاری را مطرح می‌کند: بهترین شکرگزاری بخشش و احسان است<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۸۵</ref>؛ سپاس‌گزاری از ما فوق به مثابه دوستی کردن با وی است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>؛ سپاس‌گزاری از کسی که همتای آدمی است، نیکو برادری کردن است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>؛ سپاس‌گزاری از فرد پایین دست، بخشش بر اوست<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>. امام {{ع}} سفارش می‌کند که شخص هنگام مشاهده برتری خود بر دیگران باید سپاس این نعمت به‌جا آورد: و بدان کس که از او برتری، فراوان بنگر تا بدین نگریستن سپاس نعمت‌داری و شکر آن بگزاری<ref>خطبه ۶۹</ref>. اگر آدمی شخصی را مشاهده کرد که در وجودش نقصی نمایان است، شکر نعمت سلامتی را باید به‌جای آورد: باید به‌سبب عیبی که دیگران بدان مبتلا هستند و او را از آن در امان مانده است، خدا را شکر گوید و این شکرگزاری او را از نکوهش دیگران به خود مشغول دارد<ref>خطبه ۱۴۰</ref>.
*شکر و شکرگزاری در مضامین دینی، نه تنها در ارتباط با خداوند و نعمت‌هایش معنا می‌یابد، بلکه در اجتماع و روابط افراد با یکدیگر نیز مطرح شده است. این اشارات گاه به مجموعه صفات پسندیده‌ای اشاره دارد که بر اثر فضیلت شکرگزاری شکل می‌گیرد. برای مثال از دیدگاه امام {{ع}} شکرگزاری از منعم و شکیبایی هنگام زوال نعمت، نشانه دوراندیشی و تدبیر در فرد است<ref>نک: غررالحکم، ۱ / ۹۸</ref> و نیز برتر انگاشتن شکر نعمت از نیکی به‌دلیل دوام آن<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۰۴</ref>. در مواردی نیز مصادیقی عملی از شکرگزاری را مطرح می‌کند: بهترین شکرگزاری بخشش و احسان است<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۸۵</ref>؛ سپاس‌گزاری از ما فوق به مثابه دوستی کردن با وی است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>؛ سپاس‌گزاری از کسی که همتای آدمی است، نیکو برادری کردن است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>؛ سپاس‌گزاری از فرد پایین دست، بخشش بر اوست<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>. امام {{ع}} سفارش می‌کند که شخص هنگام مشاهده برتری خود بر دیگران باید سپاس این نعمت به‌جا آورد: و بدان کس که از او برتری، فراوان بنگر تا بدین نگریستن سپاس نعمت‌داری و شکر آن بگزاری<ref>خطبه ۶۹</ref>. اگر آدمی شخصی را مشاهده کرد که در وجودش نقصی نمایان است، شکر نعمت سلامتی را باید به‌جای آورد: باید به‌سبب عیبی که دیگران بدان مبتلا هستند و او را از آن در امان مانده است، خدا را شکر گوید و این شکرگزاری او را از نکوهش دیگران به خود مشغول دارد<ref>خطبه ۱۴۰</ref>.
و اگر با گناه‌کاران و منحرفان مواجه شد، شکرگزار نعمت هدایت شود: به‌راستی شایسته است که پاکان و پاک‌ماندگان بر گنه‌کاران و فرییب‌خوردگان رحمت آرند و بیشتر به شکر و سپاس الهی بپردازند<ref>خطبه ۱۴۰</ref>. سپاس‌گزاری از منعم، دور ساختن کینه و بلا از فرد است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>؛ سپاس‌گذاری فرد عالم، عمل و آموزش علم به اهل آن است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۲</ref>؛ سپاس‌گزاری از منعم با ستایش او و از او به نیکی یاد کردن است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۲</ref>.
و اگر با گناه‌کاران و منحرفان مواجه شد، شکرگزار نعمت هدایت شود: به‌راستی شایسته است که پاکان و پاک‌ماندگان بر گنه‌کاران و فرییب‌خوردگان رحمت آرند و بیشتر به شکر و سپاس الهی بپردازند<ref>خطبه ۱۴۰</ref>. سپاس‌گزاری از منعم، دور ساختن کینه و بلا از فرد است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۱</ref>؛ سپاس‌گذاری فرد عالم، عمل و آموزش علم به اهل آن است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۲</ref>؛ سپاس‌گزاری از منعم با ستایش او و از او به نیکی یاد کردن است<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۴۲</ref>.
*امام {{ع}} در عین حال به بندگان نیکوکار سفارش می‌کند که هرگز در برابر ناسپاسی افراد، کار نیک را کنار نگذارند، زیرا در پاداش کار خیر، خداوند خود اقدام می‌کند: نکند که کمی سپاس‌گزاری مردم تو را از به‌کار بستن معروف و نیکی بازدارد، زیرا نیکی تو را کسی سپاس‌گزاری خواهد کرد که از آن نیکی بهره‌مند نمی‌شود (و آن ذات اقدس پروردگار است) و تو نیز از شکر شکرگزار بیش از آنچه کفران‌کننده ضایع می‌گذارد، بهره‌مند خواهی شد<ref>غررالحکم، ۲ / ۸۲۱</ref>. امام علی {{ع}} در فرازی از نهج البلاغه یکی از دلایل ویژه شکر را خداوند را این‌گونه برمی‌شمرد:
*امام {{ع}} در عین حال به بندگان نیکوکار سفارش می‌کند که هرگز در برابر ناسپاسی افراد، کار نیک را کنار نگذارند، زیرا در پاداش کار خیر، خداوند خود اقدام می‌کند: نکند که کمی سپاس‌گزاری مردم تو را از به‌کار بستن معروف و نیکی بازدارد، زیرا نیکی تو را کسی سپاس‌گزاری خواهد کرد که از آن نیکی بهره‌مند نمی‌شود (و آن ذات اقدس پروردگار است) و تو نیز از شکر شکرگزار بیش از آنچه کفران‌کننده ضایع می‌گذارد، بهره‌مند خواهی شد<ref>غررالحکم، ۲ / ۸۲۱</ref>. امام علی {{ع}} در فرازی از نهج البلاغه یکی از دلایل ویژه شکر را خداوند را این‌گونه برمی‌شمرد: اگر خداوند آدمی را بر نافرمانی‌اش هم نمی‌ترساند، شکر نعمت‌هایش اجازه نافرمانی نمی‌داد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 505- 508.</ref>.
اگر خداوند آدمی را بر نافرمانی‌اش هم نمی‌ترساند، شکر نعمت‌هایش اجازه نافرمانی نمی‌داد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج2 (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج2، ص 505- 508.</ref>.


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
۱۱۵٬۲۱۳

ویرایش