فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| مدخل بالاتر      = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت کبری]]  

| مدخل وابسته    = [[سفیانی]]

| پاسخ‌دهندگان      = [[محمد تقی بهجت]]؛ [[ نصرت‌الله آیتی]]؛ [[نجم‌الدین طبسی]]؛ [[خدامراد سلیمیان]]؛ [[علی رضا رمضانیان]]

*در [[حکومت]] فضیلت محور [[امام مهدی]] {{ع}}، دیو صفتانی چون [[سفیانی]]، بدون تردید مجالی برای تحرک و فعالیت نخواهند داشت، بنابراین، پس از آن که [[امام مهدی]] او را به صلاح و سعادت دعوت کرد و او دعوت [[امام]] را بی‌پاسخ گذاشت، [[امام]] چاره‌ای جز قطع ریشه‌های فساد این فاسد نخواهد داشت. از این رو، طبیعی است که سرانجامی جز هلاکت در انتظار [[سفیانی]] نباشد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref> در روایات آمده [[حکومت]] [[سفیانی]] هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را تصرف می‌کند.<ref>ر.ک. [[محمد تقی بهجت|بهجت، محمد تقی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص ۱۵</ref>

*طرز هلاکت [[سفیانی]] در کتاب‌های عامه با منابع ما فرق دارد و به چند صورت گفته شده است: گرفتار بیماری می‌شود و یا به زمین فرو می‌رود<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۸۴ ـ ۸۵</ref> و یا [[سفیانی]] و سپاهیان او با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به کارزار می‌پردازند،<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدا مراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص ۱۲۸ ـ ۱۲۹</ref> در نهایت [[سفیانی]] دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود؛ ظاهرا در روایات ما همین سومی است. یعنی سرنوشت او این گونه است که اسیر می‌شود و سپس او را اعدام می‌کنند.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۸۴ ـ ۸۵</ref>

#[[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمودند: "خداوند تمام سپاه [[سفیانی]] را نابود می‌کند و هیچ‌ کسی از آنها جز [[سفیانی]]، روی زمین باقی نمی‌ماند. در این حال، [[مهدی]] او را می‌گیرد و گردن می‌زند"<ref>التشریف بالمنن، ص۲۹۶، ب ۷۹، ح۴۱۷؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۵، ص۲۸: «يُهْلِكُ اللَّهُ أَصْحَابَ السُّفْيَانِيُّ كُلِّهِمْ، وَلَا يَبْقَى عَلَى الْأَرْضِ غَيْرِهِ وَحْدَهُ، فَيَأْخُذُهُ الْمَهْدِيِّ فَيَذْبَحُهُ»</ref>. نسبت دادن کشتن [[سفیانی]] به [[امام مهدی]]  می‌توان مجازی دانست؛ به سبب اینکه، دستور قتل [[سفیانی]] از آن حضرت صادر می‌شود و لشکر آن حضرت، [[سفیانی]] را می‌کشد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref>

#هم چنین حضرت{{ع}} فرمودند:<ref>معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص ۳۱۳ ـ ۳۱۴: «فيؤتي بِالسُّفْيَانِيِّ أَسِيراً فيامر بِهِ فَيَذْبَحُ عَلَى بَابِ الرَّحْبَةِ</ref> "[[سفیانی]] را اسیر می‌کنند، نزد [[امام مهدی]] می‌آورند. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او نزد باب الرحبه کشته می‌شود"<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref> و ... .<ref>ر.ک. [[محمد تقی بهجت|بهجت، محمد تقی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص ۱۵؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۸۴ ـ ۸۵؛ [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref>

*این روایات به لحاظ سند ضعیف و به لحاظ مصادر و تعداد به گونه‌ای نیستند که بتوان به مضمون آنها اطمینان کرد اما با اعتبارات عقلی هماهنگ هستند.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶</ref>

::::::آیت الله  '''[[محمد تقی بهجت]]'''، به نقل از کتاب ''«[[عصر ظهور ۳ (کتاب)|عصر ظهور]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::«در روایات آمده حکومت سفیانی هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را تصرف می‌کند. مرحوم حاجی نوری نقل می‌کند: سفیانی را نزد حضرت حجت می‌آورند در حالی که عمامه‌اش را دور گردنش پیچیده‌اند. [[سفیانی]] به حضرت می‌گوید یابن [[رسول الله]]، مرا نکش. طبق این نقل اطرافیان می‌گویند: کسی که این همه اولاد رسول الله را کشته، او را آزاد می‌کنید؟ در هر حال آنقدر به حضرت فشار می‌آورند تا این که حضرت می‌فرماید: «شأنکم» (کار خودتان را بکنید)، خودتان می‌دانید، اختیار با خودتان، هر کار می‌خواهید بکنید. بدین ترتیب گویا حضرت اجازه می‌دهد او را بکشند و سرانجام او را می‌کشند<ref>در محضر آیت الله بهجت، رخشاد، محمدحسین، ج۳، ص۸۵.</ref>»<ref>[[محمد تقی بهجت|بهجت، محمد تقی]] (به كوشش: [[حمزه شریفی‌دوست|شریفی‌دوست، حمزه]])، [[عصر ظهور ۳ (کتاب)|عصر ظهور]]، ص۱۵.</ref>.

::::::آیت‌الله [[نجم‌الدین طبسی]] در کتاب ''«[[سفیانی (کتاب)|سفیانی ]]»'' در اين‌باره گفته است:

::::::«طرز هلاکت سفیانی در کتاب‌های عامه با منابع ما فرق دارد و به چند صورت گفته شده است: گرفتار بیماری می‌شود و یا به زمین فرو می‌رود و یا دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود؛ که ظاهرا در روایات ما همین سومی است. مرحوم صدر<ref>تاریخ عصر ظهور، ج ۳، ص ۳۸۹.</ref> در زمینه دامنه عملیات نظامی [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} بحث گسترده‌ای دارند و به همین مناسبت بحث درگیری سفیانی با [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} را بیان می‌کنند. لذا ما باید بحث کنیم که آیا درگیری امام با طایفه کلب، همان قرقیسیا است‌؟ آیا جنگ با یهود و جریان دجال است که از آن به جنگ آرماگدون تعبیر می‌کنند؟ طبق روایت در شام درگیری شدیدی بین طایفه کلب و لشکر [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} رخ می‌دهد که در نتیجه این طایفه تار و مار و متفرق می‌شوند و غنایم زیادی از آن‌ها گرفته می‌شود و تأسف بر آن کسی است که شاهد این درگیری نباشد، این مباحث در کتاب‌های عامه و ما آمده است هرچند در کتاب‌های ما سند چنین روایاتی، مشکل دارد.  

::::::به عنوان مثال، مرحوم مجلسی روایت مرفوعه‌ای را در این زمینه ذکر می‌کند: {{عربی|"وَ بِإِسْنَادِهِ رَفَعَهُ إلی جَابِرِبن‌یزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ {{ع}} قَالَ: إِذَا بَلَغَ السُّفْیانِی أَنَّ الْقَائِمَ قَدْ تَوَجَّهَ إِلَیهِ مِنْ نَاحِیةِ الْکُوفَةِ یتَجَرَّدُ بِخَیلِهِ حَتَّی یلْقَی الْقَائِمَ فَیخْرُجُ فَیقُولُ: أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی فَیخْرُجُ عَلَیهِ السُّفْیانِی فَیکَلِّمُهُ الْقَائِمُ {{ع}} فَیجِیءُ السُّفْیانِی فَیبَایعُهُ ثُمَّ ینْصَرِفُ إلی أَصْحَابِهِ فَیقُولُونَ لَهُ مَا صَنَعْتَ فَیقُولُ أَسْلَمْتُ وَ بَایعْتُ فَیقُولُونَ لَهُ قَبَّحَ اللَّهُ رَأْیکَ بَینَ مَا أَنْتَ خَلِیفَةٌ مَتْبُوعٌ فَصِرْتَ تَابِعاً فَیسْتَقْبِلُهُ فَیقَاتِلُهُ ثُمَّ یمْسُونَ تِلْکَ اللَّیلَةَ ثُمَّ یصْبِحُونَ لِلْقَائِمِ {{ع}} بِالْحَرْبِ فَیقْتَتِلُونَ یوْمَهُمْ ذَلِکَ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تعالی یمْنَحُ الْقَائِمَ وَ أَصْحَابَهُ أَکْتَافَهُمْ فَیقْتُلُونَهُمْ حَتَّی یفْنُوهُمْ حَتَّی إِنَّ الرَّجُلَ یخْتَفِی فِی الشَّجَرَةِ وَ الْحَجَرَةِ فَتَقُولُ الشَّجَرَةُ وَ الْحَجَرَةُ: یا مُؤْمِنُ هَذَا رَجُلٌ کَافِرٌ فَاقْتُلْهُ فَیقْتُلُهُ. قَالَ: فَتَشْبَعُ السِّبَاعُ وَ الطُّیورُ مِنْ لُحُومِهِمْ فَیقِیمُ بِهَا الْقَائِمُ {{ع}} مَا شَاءَ. قَالَ: ثُمَّ یعْقِدُ بِهَا الْقَائِمُ {{ع}} ثَلَاثَ رَایاتٍ لِوَاءً إلی الْقُسْطَنْطِینِیةِ یفْتَحُ اللَّهُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی الصِّینِ فَیفْتَحُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی جِبَالِ الدَّیلَمِ فَیفْتَحُ لَه"}}<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۸۸.</ref>.

::::::از عبارت {{عربی|"فَیخْرُجُ فَیقُولُ أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی"}}؛ مبنی بر اینکه [[سفیانی]] می‌گوید: می‌خواهم با پسر عمم [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} ملاقات کنم؛ استفاده می‌شود که بین بنی سفیان و بنی هاشم رابطه نسبی است. ما در جلسات قبل این مطلب را به طور مفصل بحث کردیم و گفتیم بین بنی سفیان و بنی هاشم رابطه‌ای وجود ندارد. مرحوم صدر نیز در این مورد بیانی دارد: منشأ کلام سفیانی که خواستار ملاقات با [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} می‌باشد، این است که [[اهل سنت]] مدعی هستند که خاندان بنی سفیان و بنی هاشم فامیل هستند و این ادعایی بیش نیست که تاریخ آن را تایید نمی‌کند و ظاهر روایت این است که سفیانی از پیش خودش چنین ادعایی کرده است<ref>تاریخ عصر ظهور، ص ۳۸۹.</ref>.

::::::پس بین سفیانی و [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} نسبتی نمی‌باشد و سرنوشت او این گونه است که اسیر می‌شود و سپس او را اعدام می‌کنند، روایت بحارالانوار نیز گویای همین مطلب است: {{عربی|"...وَ یأْخُذُ السُّفْیانِی أَسِیراً فَینْطَلِقُ بِهِ وَ یذْبَحُهُ بِیدِهِ..."}}<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۴.</ref>»<ref>[[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی ]]، ص۸۴، ۸۵.</ref>.

::::::حجت الاسلام و المسلمین [[نصرت‌الله آیتی]] در کتاب ''«[[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]»'' در اين باره گفته است:

:::::*«بدون تردید در حکومت فضیلت محور [[امام مهدی]] {{ع}}، دیو صفتانی چون [[سفیانی]]، مجالی برای تحرک و فعالیت نخواهند داشت، بنابراین، پس از آن که [[امام مهدی]] {{ع}} او را به صلاح و سعادت دعوت کرد و او دعوت [[امام]] را بی‌پاسخ گذاشت، [[امام]]{{ع}} چاره‌ای جز قطع ریشه‌های فساد این فاسد نخواهد داشت. از این رو، طبیعی است که سرانجامی جز هلاکت در انتظار [[سفیانی]] نباشد. در مورد کشته شدن [[سفیانی]] دو دسته روایت وجود دارد:

::::# روایاتی که از کشته شدن او به دست سپاه [[امام مهدی]] {{ع}} گزارش می‌دهند<ref>معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۳۱۳.</ref>، از جمله [[امام علی]] {{ع}} فرموده‌اند: {{عربی|" فيؤتي بِالسُّفْيَانِيِّ أَسِيراً فيامر بِهِ فَيَذْبَحُ عَلَى بَابِ الرَّحْبَةِ "}}<ref>[[سفیانی]] را اسیر می‌کنند، نزد [[امام مهدی]] {{ع}} می‌آورند. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او نزد باب الرحبه کشته می‌شود؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۳۱۴.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} نیز در این خصوص فرموده‌اند: {{عربی|" ثُمَّ يَقُولُ هَذَا رَجُلُ قَدْ خَلَعَ طَاعَتِي فيامر بِهِ عِنْدَ ذَلِكَ فَيَذْبَحَ عَلَى بلاطة ايليا "}}<ref>سپس [[امام مهدی]] {{ع}} می‌فرماید: این مرد - [[سفیانی]] - از اطاعت من سر بر تافته. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او بر سنگ [[بیت المقدس]] گردن زده می‌شود؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۳۱۳.</ref>. نسبت دادن کشتن [[سفیانی]] را به [[امام مهدی]] {{ع}} می‌توان مجازی دانست؛ به سبب این‌که، دستور قتل [[سفیانی]] از آن حضرت صادر می‌شود و لشکر آن حضرت، [[سفیانی]] را می‌کشد. این روایات به لحاظ سند ضعیف و به لحاظ مصادر و تعداد به‌گونه‌ای نیستند که بتوان به مضمون آن‌ها اطمینان کرد اما با اعتبارات عقلی هم‌آهنگ هستند»<ref>[[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۵ - ۱۷۶.</ref>.

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:

:::::*«بعضی از روایات، بدون اشاره به منطقه خاصی، از آن به سرزمین خشک<ref>نک: محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۰۵، ح۱۶؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۱، ح۹؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۴۳.</ref> یا مغرب زمین<ref>{{عربی|" يَخْرُجَ عَلَيْهِمُ الْخُرَاسَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِب‏ "}}؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۳، ح۱۳، ص۲۵۹، ح۱۸.</ref> یاد کرده و برخی دیگر شام<ref>{{عربی|"ِ خُرُوجَ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الشَّام‏ "}}؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۲۷، ح۷، ص۳۳۰، ح۱۶.</ref> را محل خروج وی دانسته است. جمع بین همه روایات آن است که وی از سرزمین شام و منطقه‌ای خشک خروج خواهد کرد. در باره کارهای سفیانی و مدت [[حکومت]] وی سخنان فراوان و عموماً نامعتبر به چشم می‌خورد؛ اما از آنجا که تنها بررسی خروج وی به عنوان نشانه در این بحث اهمیت دارد، از ذکر آنها صرف نظر می‌کنیم<ref>نعیم بن حماد، الفتن، ص۲۵۳، شماره ۹۳۱.</ref>. پایان لشکریان [[سفیانی]] فرو رفتن در زمین و مبتلا شدن به خشم خداوند دانسته شده؛ اما سخن روشنی درباره فرجام خود [[سفیانی]] در دست نیست. البته در میان برخی منابع [[اهل سنت]] مثل کتاب الفتن نعیم بن حماد آمده است که: [[سفیانی]] و سپاهیان او در نهایت با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به کارزار می‌پردازند و به دست آن [[امام]] نابود می‌شوند. اما از آنجا که این کتاب چندان اعتباری ندارد، از نقل آنها چشم پوشی می‌کنیم»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص ۱۲۸ - ۱۲۹.</ref>.

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رمضانیان]]'''، در کتاب ''«[[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]»'' در این‌باره گفته است:

:::::*« روایات محل [[خروج سفیانی]] را:

::::#مغرب زمین

::::#شام، دانسته است.  

:::::جمع بین روایات آن است که [[سفیانی]] از سرزمین شام و منطقه‌ای خشک خروج خواهد کرد. پایان لشکریان [[سفیانی]] فرو رفتن در زمین و مبتلا شدن به خشم خداوند دانسته شده، اما سخن روشنی درباره فرجام خود [[سفیانی]] در دست نیست. درباره لشکر [[سفیانی]] که با عزم نبرد با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به طرف مکه معظمه حرکت می‌کند از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} چنین نقل می‌کنند: {{عربی|"يبعَثُ اللَّهُ جَبْرَئِيلَ فَيَقُولُ يَا جَبْرَئِيلُ اذْهَبْ فَأَبِدْهُمْ فَيَضْرِبُهَا بِرِجْلِهِ ضَرْبَةً يَخْسِفُ اللَّهُ بِهِمْ عِنْدَهَا وَ لَا يُفْلِتُ مِنْهم إِلَّا رَجُلَانِ مِنْ جُهَيْنَةَ"}}<ref>خداوند جبرئیل را می‌فرستد و به او امر می‌فرماید: برو نابودشان کن، پس، با پای خود به زمین می‌کوبد و خداوند همه آنان را در کام زمین فرو می‌برد و جز دو نفر از اهل جهینه کسی از آنها زنده نمی‌ماند؛ روزگار رهایی، ص ۴۶۷.</ref>.[[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "[[سفیانی]] از نشانه‌های حتمی ظهور است و خروج از اول تا پایان، پانزده ماه به طول می‌انجامد. شش ماه می‌جنگد و وقتی بر پنج شهر دست یافت نه ماه [[حکومت]] می‌کند و یک روز هم بیشتر نخواهد بود<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۸.</ref>. آن پنج شهر بنابر روایات شام، حمص، اردن، فسلطین، قنسرین می‌باشد. [[سفیانی]] گروه بسیاری از [[شیعیان]] را به قتل می‌رساند<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۵ و ۲۲۲.</ref>. او جنایت کاری است که از قتل و کشتار هیچ پروایی ندارد و با دشمنان خود به شکل فجیعی رفتار می‌کند<ref>نگین آفرینش، ج ۱، ص ۱۳۴.</ref>»<ref>[[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۴۸-۴۹.</ref>.

{{:پرسمان سفیانی (نمایه)}}