پرش به محتوا

ابوبکر بن ابی‌قحافه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
==[[ابوبکر]] پس از [[رحلت پیامبر]]==
==[[ابوبکر]] پس از [[رحلت پیامبر]]==
*[[پیامبر]]{{صل}} روز ۲۸ صفر سال یازدهم هجری [[رحلت]] کرد. سابقه [[ابوبکر]] هر چند پیش از [[رحلت پیامبر اکرم]] سابقه‌ای به‌نسبت خوب است، اما پس از [[رحلت پیامبر]] به واسطه او، امر [[خلافت]] که [[حق]] مسلم [[امام علی]]{{ع}} بود، از [[جایگاه]] اصلی‌اش خارج شد. بنابر قول مشهور، [[ابوبکر]] هنگام خبر [[رحلت پیامبر]] در منطقه سنح بوده است. حضور [[ابوبکر]] در [[مسجد]] و پیوستن او به‌همراه [[عمر]] و [[ابوعبیده جراح]] به اجتماع [[انصار]] در [[سقیفه]] بنی‌ساعده، همراه با [[زمینه‌سازی]] [[عمر]]، در نهایت سبب شد که [[ابوبکر]] دو روز بعد از [[رحلت پیامبر اکرم]]{{صل}} –در حالی که [[امام علی]]{{ع}} و دیگر بزرگان [[بنی‌هاشم]] مشغول مراسم تدفین [[پیامبر]] بودند- بر کرسی [[خلافت]] بنشیند، تصدّی کرسی [[خلافت]] [[مسلمین]] [[ابوبکر]] در شرایطی پیش آمد که حدود ۲ ماه پیش در [[جریان غدیر]] [[خم]]، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به‌طور رسمی در مقابل دیدگان جمع کثیری از حاجیان<ref>اقوال مختلف تعداد جمعیت حاضر در روز غدیر خم را از حداقل ۷۰ هزار تا ۱۲۰ هزار نفر ذکر کرده‌اند.</ref> [[علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[جانشین]] خود [[انتخاب]] و به [[مردم]] معرفی کرده بود. [[حدیث]] [[متواتر]] {{عربی|مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ. أَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ}} که در منابع [[اهل سنت]] نیز از اعتبار و [[تواتر]] برخوردار است، دلیلی بر این مدعاست. از این‌رو [[شیعیان]] از این مسئله با عنوان [[غصب خلافت]] یاد می‌کنند و معتقدند [[پیامبر اکرم]]، [[امام علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[خلیفه]] و [[جانشین]] خود در امر [[امامت]] برگزید. یک روز بعد از [[ماجرای سقیفه]] بیشتر [[مردم]] با [[ابوبکر]] [[بیعت]] کردند، اما در این میان برخی از بزرگان [[اصحاب]] چون [[ابوذر غفاری]]، [[سلمان فارسی]]، [[عباس بن عبدالمطلب]]، [[مقداد بن عمرو]] و... از [[بیعت]] با وی خودداری کردند. [[امام علی]]{{ع}} بنابر [[روایات]] مشهور از [[بیعت با ابوبکر]] با وجود اعمال فشار و [[خشونت]] بر وی و [[خانواده]] و یارانش تا [[چهل]] روز یا ۷۵ روز و در بعضی اقوال تا [[وفات]] [[حضرت]] [[فاطمه]]{{س}} –یعنی شش ماه بعد- امتناع کرد. سرانجام [[امام علی]]{{ع}} به‌دلیل مشاهده گسترش شدید [[ارتداد]]، [[طغیان]] قبایل و [[ظهور]] [[مدعیان پیامبری]] در [[جزیرة العرب]] و ایجاد خطر [[فتنه]] و [[فساد]] در [[جامعه]] [[مسلمین]]، اوضاع را نابسامان دید و برای حفظ جامعة نوپای [[مسلمین]] تن به [[بیعت]] داد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 81.</ref>.
*[[پیامبر]]{{صل}} روز ۲۸ صفر سال یازدهم هجری [[رحلت]] کرد. سابقه [[ابوبکر]] هر چند پیش از [[رحلت پیامبر اکرم]] سابقه‌ای به‌نسبت خوب است، اما پس از [[رحلت پیامبر]] به واسطه او، امر [[خلافت]] که [[حق]] مسلم [[امام علی]]{{ع}} بود، از [[جایگاه]] اصلی‌اش خارج شد. بنابر قول مشهور، [[ابوبکر]] هنگام خبر [[رحلت پیامبر]] در منطقه سنح بوده است. حضور [[ابوبکر]] در [[مسجد]] و پیوستن او به‌همراه [[عمر]] و [[ابوعبیده جراح]] به اجتماع [[انصار]] در [[سقیفه]] بنی‌ساعده، همراه با [[زمینه‌سازی]] [[عمر]]، در نهایت سبب شد که [[ابوبکر]] دو روز بعد از [[رحلت پیامبر اکرم]]{{صل}} –در حالی که [[امام علی]]{{ع}} و دیگر بزرگان [[بنی‌هاشم]] مشغول مراسم تدفین [[پیامبر]] بودند- بر کرسی [[خلافت]] بنشیند، تصدّی کرسی [[خلافت]] [[مسلمین]] [[ابوبکر]] در شرایطی پیش آمد که حدود ۲ ماه پیش در [[جریان غدیر]] [[خم]]، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به‌طور رسمی در مقابل دیدگان جمع کثیری از حاجیان<ref>اقوال مختلف تعداد جمعیت حاضر در روز غدیر خم را از حداقل ۷۰ هزار تا ۱۲۰ هزار نفر ذکر کرده‌اند.</ref> [[علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[جانشین]] خود [[انتخاب]] و به [[مردم]] معرفی کرده بود. [[حدیث]] [[متواتر]] {{عربی|مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ. أَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ}} که در منابع [[اهل سنت]] نیز از اعتبار و [[تواتر]] برخوردار است، دلیلی بر این مدعاست. از این‌رو [[شیعیان]] از این مسئله با عنوان [[غصب خلافت]] یاد می‌کنند و معتقدند [[پیامبر اکرم]]، [[امام علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[خلیفه]] و [[جانشین]] خود در امر [[امامت]] برگزید. یک روز بعد از [[ماجرای سقیفه]] بیشتر [[مردم]] با [[ابوبکر]] [[بیعت]] کردند، اما در این میان برخی از بزرگان [[اصحاب]] چون [[ابوذر غفاری]]، [[سلمان فارسی]]، [[عباس بن عبدالمطلب]]، [[مقداد بن عمرو]] و... از [[بیعت]] با وی خودداری کردند. [[امام علی]]{{ع}} بنابر [[روایات]] مشهور از [[بیعت با ابوبکر]] با وجود اعمال فشار و [[خشونت]] بر وی و [[خانواده]] و یارانش تا [[چهل]] روز یا ۷۵ روز و در بعضی اقوال تا [[وفات]] [[حضرت]] [[فاطمه]]{{س}} –یعنی شش ماه بعد- امتناع کرد. سرانجام [[امام علی]]{{ع}} به‌دلیل مشاهده گسترش شدید [[ارتداد]]، [[طغیان]] قبایل و [[ظهور]] [[مدعیان پیامبری]] در [[جزیرة العرب]] و ایجاد خطر [[فتنه]] و [[فساد]] در [[جامعه]] [[مسلمین]]، اوضاع را نابسامان دید و برای حفظ جامعة نوپای [[مسلمین]] تن به [[بیعت]] داد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 81.</ref>.
*[[ابوبکر]] در روز [[دوشنبه]] ۷ [[جمادی]] الآخر سال سیزدهم هجری تب کرد و بستری شد. در این [[بیماری]] که پانزده روز طول کشید [[عمر]] به‌جای وی بر [[نماز]] ایستاد. سرانجام در ۲۲ همان ماه در سن ۶۲ سالگی، در حالی‌که دو سال و سه ماه و ۲۲ روز از خلافتش سپری شده بود، درگذشت. [[ابوبکر]] را همسرش اسماء [[غسل]] داد و همان شب [[عمر]] بر پیکرش نمازگزارد و در کنار مدفن [[پیامبر]] به [[خاک]] سپرده است. [[امام علی]]{{ع}} در [[خطبه]] سوم [[نهج البلاغه]] فرمود: "[[آگاه]] باشید. به [[خدا]] [[سوگند]] که [[فرزند ابی‌قحافه]] [[خلافت]] را چون جامه‌ای بر تن کرد و نیک می‌دانست که پایگاه من نسبت به آن (امر [[خلافت]]) چونان محور است به آسیاب". [[امام علی]]{{ع}} در این [[خطبه]] به صراحت اعتراض خود را بیان می‌کند: [[ابوبکر]] با وجودی که می‌دانست [[جایگاه]] [[امام]] در امر [[خلافت]] به منزله [[قطب]] آسیاست، اما [[خلافت]] را به دست گرفت. استوانه آسیا حرکات سنگ را تنظیم می‌کند و در نتیجه گردش سنگ حاصل می‌شود. [[امام]]{{ع}} نیز بر وفق [[حکمت الهی]]، نظم‌دهنده امور [[مسلمین]] و [[آگاه]] به [[سیاست]] شرعیّه است. به این سبب [[جایگاه]] خود را در [[خلافت]] به موقعیّت و نقش استوانه آسیاب [[تشبیه]] کرده است. آنچه مسلم است [[غصب خلافت]] و کنار گذاشتن اما از [[اداره]] امور [[جامعه]] لطمه‌ای جبران‌ناپذیر بر [[بشریت]] وارد ساخت که جبران آن امری ناممکن است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 81.</ref>.
*[[ابوبکر]] در روز [[دوشنبه]] ۷ [[جمادی]] الآخر سال سیزدهم هجری تب کرد و بستری شد. در این [[بیماری]] که پانزده روز طول کشید [[عمر]] به‌جای وی بر [[نماز]] ایستاد. سرانجام در ۲۲ همان ماه در سن ۶۲ سالگی، در حالی‌که دو سال و سه ماه و ۲۲ روز از خلافتش سپری شده بود، درگذشت. [[ابوبکر]] را همسرش اسماء [[غسل]] داد و همان شب [[عمر]] بر پیکرش نمازگزارد و در کنار مدفن [[پیامبر]] به [[خاک]] سپرده است. [[امام علی]]{{ع}} در [[خطبه]] سوم [[نهج البلاغه]] فرمود: "[[آگاه]] باشید. به [[خدا]] [[سوگند]] که [[فرزند ابی‌قحافه]] [[خلافت]] را چون جامه‌ای بر تن کرد و نیک می‌دانست که پایگاه من نسبت به آن (امر [[خلافت]]) چونان محور است به آسیاب"<ref> نهج البلاغه، خطبه ۳: {{متن حدیث|أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا فُلَانٌ [ابْنُ أَبِی قُحَافَةَ] وَ إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّی مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَی‏}}</ref>. [[امام علی]]{{ع}} در این [[خطبه]] به صراحت اعتراض خود را بیان می‌کند: [[ابوبکر]] با وجودی که می‌دانست [[جایگاه]] [[امام]] در امر [[خلافت]] به منزله [[قطب]] آسیاست، اما [[خلافت]] را به دست گرفت. استوانه آسیا حرکات سنگ را تنظیم می‌کند و در نتیجه گردش سنگ حاصل می‌شود. [[امام]]{{ع}} نیز بر وفق [[حکمت الهی]]، نظم‌دهنده امور [[مسلمین]] و [[آگاه]] به [[سیاست]] شرعیّه است. به این سبب [[جایگاه]] خود را در [[خلافت]] به موقعیّت و نقش استوانه آسیاب [[تشبیه]] کرده است. آنچه مسلم است [[غصب خلافت]] و کنار گذاشتن اما از [[اداره]] امور [[جامعه]] لطمه‌ای جبران‌ناپذیر بر [[بشریت]] وارد ساخت که جبران آن امری ناممکن است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 81.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۱٬۸۲۶

ویرایش