عقیده اهل سنت در رابطه با «ولایت فقیه» چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| نمایه وابسته     =  

| مدخل اصلی         = [[مهدویت]]

| موضوعات وابسته    =  

| پاسخ‌دهنده        =[[سید جعفر موسوی‌نسب]]

| پاسخ‌دهندگان      =  

::::::«بعد از [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]، مسلمانان به دو گروه تقسیم شدند. عدّه‌ای معتقد بودند [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} جانشینی برای خود تعیین نکرده، و این امر را به عهده امّت گذارده که آنها بنشینند و از میان خود رهبری برگزینند. این گروه را [[اهل سنت]] می‌نامند.

::::::گروه دیگری معتقد بودند که جانشین [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} همچون خود او باید معصوم از خطا و گناه باشد و دارای علم وافری که بتواند رهبری معنوی و مادّی مردم را به عهده بگیرد و اساس [[اسلام]] را حفظ کرده و تداوم بخشد. و آنها معتقد بودند تعیین چنین کسی تنها از سوی خدا و به وسیله [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}}‏ امکان‌پذیر است. و این گروه را [[امامیه]] یا [[شیعه]] می‌نامند<ref>آیت اللّه مکارم شیرازى، ۵۰ درس اصول عقاید براى جوانان، قم، انتشارات نسل جوان، صفحه ۲۳۸- ۲۳۷.</ref>.

::::::نقطه اصلی اختلاف بین [[شیعه]] و [[سنی]] این است که شیعیان معتقدند که [[امامت]] منصبی است الهی که باید از طرف خدای متعال به کسانی که صلاحیت آن را دارند داده شود و خدای متعال به وسیله [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} این کار را انجام داده و امیرالمؤمنین [[امام علی|علی]] {{ع}} را جانشین قرار داده... اما [[اهل سنت]] معتقدند که [[امامت]] الهی همانند [[نبوت]] و [[رسالت]] با رحلت [[پیامبر خاتم|پیامبر]] خاتمه یافت و از آن پس، تعیین [[امام]] به مردم واگذاشته شد. و حتّی بعضی از بزرگان [[اهل سنت]]، تصریح کرده‌اند که اگر کسی به زور اسلحه، بر مردم مسلّط شد اطاعت وی بر دیگران لازم خواهد بود<ref>مصباح یزدى، آموزش عقاید، تهران، شرکت چاپ و نشر بین الملل، سازمان تبلیغات اسلامى، ج ۲، ص ۱۳۲، الاحکام السلطانیه،؟ و ترجمه السواد الاعظم از ابو القاسم سمرقندى، ص ۳۲- ۳۰.</ref>.

::::::[[شیعه]] معتقد است [[ائمه]] {{عم}}، اسلام‌شناسانی هستند که هرگز خطا و اشتباه در آنها متصوّر نیست، علوم اسلامی را از [[پیامبر خاتم|پیغمبر اسلام]] {{صل}} گرفته‌اند از یک راه رمزی و عینی که بر ما مجهول است، ولی [[اهل سنت]] در هیچ‌کدام از صحابه مصونیت از خطا و اشتباه را قائل نیستند، بلکه هزاران اشتباه را از خلفا در مسائل دینی نقل می‌نمایند<ref>استاد شهید مطهرى، امامت و رهبرى، قم، انتشارات صدرا، ۱۳۶۴، ص ۵۱ و ۵۲.</ref>.

::::::مذاهب چهارگانه [[اهل سنت]] بر این معنی اتفاق دارند که [[امام]] باید مسلمان، مکلّف، آزاد، قرشی، عادل، مجتهد، شجاع، دارای رأی و نظر صائب، و از نظر شنوایی و گویایی و بینایی سالم باشد. امّا آنچه از کلمات بزرگان استفاده می‌شود این است که [[ولایت]] و حاکمیت فقیه امر جدیدی نیست که فقهای [[شیعه]] در این زمان‌ها بدعت گذارده باشند بلکه بین مشهور علمای [[اهل سنت]] نیز اجتهاد و فقاهت از دیرباز جزو شرایط [[امام]] و والی محسوب شده است<ref>دراسات فى ولایة الفقیه، قم، المرکز العالمى للدراسات الاسلامیة، ج ۱، ص ۲۷۳، چاپ ۱۴۰۸ ه. ق.</ref>.

::::::پس [[اهل سنت]] بخاطر حفظ نظام [[امامت]] را واجب می‌دانند و می‌گویند بر مسلمان‌ها لازم است امامی انتخاب نمایند تا شعائر را پاس بدارد و حقّ مظلوم را از ظالم بگیرد و... ولی در زمان واحد دو نفر امام باشند صحیح نیست و در امام ده شرط قائل هستند. و نیز علمای مذاهب چهارگانه [[اهل سنت]] معتقد هستند بر این که امامت با بیعت دانایان و بزرگان قوم و فهمیده‌ها منعقد می‌شود و همچنین با معرفی امام سابق، خلیفه بعدی محقق می‌گردد و می‌گویند اطاعت از امام واجب است (در غیر معصیت) و همچنین اطاعت از نایب امام و نماینده‌های امام لازم است و جواز جنگ با بغاة از نظر علمای [[اهل سنت]] اجماعی است.

::::::[[شافعی]] می‌گوید: سیره از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} بر جنگ با مشرکان داریم و سیره بر قتال مرتدّین از [[ابوبکر]] و بر جنگ با بغاة از [[امام علی]] -رضی اللّه تعالی عنه- منعقد شده است.

::::::[[حنفیه]] می‌گویند: افرادی که با امام بیعت می‌نمایند چهار طایفه هستند:

:::::#عدم اطاعت بدون توجیه، که اینها همانند قطّاع الطریق هستند.

:::::#امام را باطل می‌دانند و یا معصیت‌کار، اینها خوارج هستند و در حکم "بغاة" می‌باشند.

:::::#مسلمان هستند و بر امام خروج کرده‌اند و ناامنی ایجاد می‌نمایند و این گروه هم همانند بغاة می‌باشند. مالکیه می‌گویند گروه سوم دعوت به توبه می‌شوند و الّا کشته می‌شوند... .

::::::[[شافعیه]] و [[مالکیه]] و [[حنابله]]، هر سه گروه معتقدند جایز نیست امام مسلمین شروع‌کننده جنگ باشد، اگر مورد هجوم قرار گرفتند حق مقابله دارند، چون بغاة مسلمان هستند<ref>عبد الرحمن الجزیرى، الفقه على المذاهب الاربعة، دار احیاء التراث، بیروت، ج ۵، ص ۴۱۶، مبحث شروط الامامیة.</ref>.

::::::پس اکثر [[اهل سنت]] هم در امام و ولی مسلمین شرایطی را قائل هستند و امام مسلمین و حاکم اسلامی باید دارای آن شرایط باشد. اگرچه غالب [[اهل سنت]] می‌گویند با زوال آن شروط حاکم اسلامی از حکومت عزل نمی‌شود و اطاعتش باز هم واجب است و مخالفت با او جایز نیست؛ پس شرایطی که [[شیعه]] برای [[امام]] و [[ولی فقیه]] قائل است، [[اهل سنت]] اکثر آنها را قائل نیستند و در صورت وجود شرایط با زوالش [[شیعه]] معتقد است دیگر ولایت ندارد ولی [[اهل سنت]] باز هم تبعیت را لازم می‌دانند»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۸۱-۲۸۵.</ref>.