پرش به محتوا

بحث:آیا ابراهیم پیامبر علم غیب داشت؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «==پاسخ اجمالی== ==علم غیب داشتن پیامبران و حضرت ابراهیم== *اهمیت و جایگاه...» ایجاد کرد)
 
خط ۳: خط ۳:
*اهمیت و جایگاهی که [[قرآن]] و [[روایات]] برای پیشوای [[الهی]] و خلیفةالله قایل است، خود به خود [[علم غیب]] را برای چنین کسی ثابت می‌کند:<ref>ر.ک. لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، قسمت اول، شماره ۴۶، خرداد ۱۳۸۶.</ref> {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> [[قرآن]]، [[وحی]] و [[تعلیم]] غیبی را لازمۀ کار [[پیشوایان]] [[الهی]] می‌‌داند: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک را وحی کردیم.» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> برخی از [[آیات]]، آشکارا [[آگاهی]] [[پیامبران]] و برخی از [[بندگان]] خاص [[خدا]] را از امور پنهانِ از [[حس]]، [[تصدیق]] می‌کند و هیچ فرد مسلمانی که [[قرآن]] را [[وحی]] آسمانی می‌داند پس از دقت در مفاد آنها، نمی‌تواند در این مسأله [[تردید]] داشته باشد<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص ۱۰۳ - ۱۰۴.</ref>. پیام‌آور و رسولی که [[خدا]] می‌فرستد، خواه [[پیامبر]] باشد یا [[فرشته]]، [[عالم به غیب]] است،<ref>ر.ک. امینی، غلامحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ص ۱۱۲؛ قرشی، سیدعلی اکبر، احسن الحدیث، ‏ج ۱، ص ۱۴۴؛ خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه‌داران علوم الهی، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه؛ رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، ج ۳، ص ۱۱۳.</ref> منتها [[خدا]] او را عالم کرده است<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمدتقی، معارف قرآن، ج ۱، ص ۴۰۰ - ۴۰۲؛ سیده رابیل، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟</ref>.
*اهمیت و جایگاهی که [[قرآن]] و [[روایات]] برای پیشوای [[الهی]] و خلیفةالله قایل است، خود به خود [[علم غیب]] را برای چنین کسی ثابت می‌کند:<ref>ر.ک. لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، قسمت اول، شماره ۴۶، خرداد ۱۳۸۶.</ref> {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> [[قرآن]]، [[وحی]] و [[تعلیم]] غیبی را لازمۀ کار [[پیشوایان]] [[الهی]] می‌‌داند: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک را وحی کردیم.» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> برخی از [[آیات]]، آشکارا [[آگاهی]] [[پیامبران]] و برخی از [[بندگان]] خاص [[خدا]] را از امور پنهانِ از [[حس]]، [[تصدیق]] می‌کند و هیچ فرد مسلمانی که [[قرآن]] را [[وحی]] آسمانی می‌داند پس از دقت در مفاد آنها، نمی‌تواند در این مسأله [[تردید]] داشته باشد<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص ۱۰۳ - ۱۰۴.</ref>. پیام‌آور و رسولی که [[خدا]] می‌فرستد، خواه [[پیامبر]] باشد یا [[فرشته]]، [[عالم به غیب]] است،<ref>ر.ک. امینی، غلامحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ص ۱۱۲؛ قرشی، سیدعلی اکبر، احسن الحدیث، ‏ج ۱، ص ۱۴۴؛ خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه‌داران علوم الهی، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه؛ رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، ج ۳، ص ۱۱۳.</ref> منتها [[خدا]] او را عالم کرده است<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمدتقی، معارف قرآن، ج ۱، ص ۴۰۰ - ۴۰۲؛ سیده رابیل، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟</ref>.
==دلائل [[علم غیب]] [[حضرت ابراهیم]]==
==دلائل [[علم غیب]] [[حضرت ابراهیم]]==
[[حضرت ابراهیم]]{{ع}} برطبق آیۀ: {{متن قرآن|كَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ}}<ref>«و این‌گونه ما گستره  آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم می‌نمایانیم و (چنین می‌کنیم) تا از باورداران گردد» سوره انعام، آیه ۷۵.</ref> از [[اسرار]] [[عالم غیب]] [[آگاه]] بود،<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ سبحانی، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۴-۱۵۷؛ امینی، ابراهیم، بررسی‌ مسائل کلی‌ امامت، ص ۲۸۸؛ مهدی‌فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص۹۰.</ref> چرا که واژۀ "[[ملکوت]]" در [[آیه]]، از مصدر "مُلک" و به معنای [[سلطنت]] و [[فرمانروایی]] است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> و مقصود از رؤیت، مشاهدهٔ عاملان و کارگزان [[الهی]] در [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] و دیدن [[حقیقت]] [[زمین]] و [[آسمان]] و ساکنان پیدا و [[پنهان]] آن است<ref>ر.ک. شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص۳۰.</ref>. یعنی [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} فوق مشاهده حسی و [[عقلی]] داشته و نتیجۀ چنین مشاهده‌ای پیدا شدن صفت [[یقین]] است و [[یقین]] مرتبه‌ای از [[علم]] است که به هیچ وجه [[شک]] و تردیدی در آن راه ندارد<ref>ر.ک. مهدی‌فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص۹۰.</ref>.
*[[حضرت ابراهیم]]{{ع}} برطبق آیۀ: {{متن قرآن|كَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ}}<ref>«و این‌گونه ما گستره  آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم می‌نمایانیم و (چنین می‌کنیم) تا از باورداران گردد» سوره انعام، آیه ۷۵.</ref> از [[اسرار]] [[عالم غیب]] [[آگاه]] بود،<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ سبحانی، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۴-۱۵۷؛ امینی، ابراهیم، بررسی‌ مسائل کلی‌ امامت، ص ۲۸۸؛ مهدی‌فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص۹۰.</ref> چرا که واژۀ "[[ملکوت]]" در [[آیه]]، از مصدر "مُلک" و به معنای [[سلطنت]] و [[فرمانروایی]] است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> و مقصود از رؤیت، مشاهدهٔ عاملان و کارگزان [[الهی]] در [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] و دیدن [[حقیقت]] [[زمین]] و [[آسمان]] و ساکنان پیدا و [[پنهان]] آن است<ref>ر.ک. شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص۳۰.</ref>. یعنی [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} فوق مشاهده حسی و [[عقلی]] داشته و نتیجۀ چنین مشاهده‌ای پیدا شدن صفت [[یقین]] است و [[یقین]] مرتبه‌ای از [[علم]] است که به هیچ وجه [[شک]] و تردیدی در آن راه ندارد<ref>ر.ک. مهدی‌فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص۹۰.</ref>.
برخی از [[مفسران]]، بر این نکته تصریح کرده‌اند که این مشاهده، امری [[اعجازگونه]] نبوده است؛ بلکه [[تدبر]] و تعمق در همان پدیده‌هایی است که بسیاری از [[انسان‌ها]] در اطراف خود می‌بینند؛ اما به سادگی از کنار آن می‌گذرند؛ اما [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در آنها [[تدبر]] کرده و اندیشید و دست [[قدرت خداوند]] را در آنها مشاهده کرد<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟ </ref>.
برخی از [[مفسران]]، بر این نکته تصریح کرده‌اند که این مشاهده، امری [[اعجازگونه]] نبوده است؛ بلکه [[تدبر]] و تعمق در همان پدیده‌هایی است که بسیاری از [[انسان‌ها]] در اطراف خود می‌بینند؛ اما به سادگی از کنار آن می‌گذرند؛ اما [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در آنها [[تدبر]] کرده و اندیشید و دست [[قدرت خداوند]] را در آنها مشاهده کرد<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟ </ref>.
*در مقابل دیدگاه یاد شده، دیدگاه دیگری وجود دارد که [[خداوند]] حقایقی [[پنهان]] از [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] را به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} نشان داد؛ حقایقی که از دسترس [[معرفت]] و مشاهدۀ عادی خارج است. [[ملکوت]] اشیاء، همان بُعدی است که توسط [[حواس ]][[انسانها]] قابل مشاهده نیست و [[وابستگی]] [[جهان]] به [[خداوند]] و [[قدرت]] و [[سلطنت]] او را به خوبی نشان می‌دهد<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. اگر این مشاهده از نوع [[تدبر]] در پدیده‌های مشهود [[جهان]] می‌بود، تعبیر "[[آسمان‌ها]]" جا نداشت؛ زیرا [[انسان]] با [[تدبر]] و تعمق نمی‌تواند به آسمان‌های هفتگانه راه یابد. حداکثر می‌تواند حقایقی را از [[آسمان]] اول بشناسد. بنابراین آیۀ مورد بحث، از نشان دادن [[ملکوت]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} سخن گفته است، پس این مشاهده به حقایقی مربوط بوده و یکی از مصادیق [[علم به غیب]] است که همه یا بخشی از آنها از دسترس مشاهده عادی [[انسان‌ها]] خارج است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>.
*در مقابل دیدگاه یاد شده، دیدگاه دیگری وجود دارد که [[خداوند]] حقایقی [[پنهان]] از [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] را به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} نشان داد؛ حقایقی که از دسترس [[معرفت]] و مشاهدۀ عادی خارج است. [[ملکوت]] اشیاء، همان بُعدی است که توسط [[حواس ]][[انسانها]] قابل مشاهده نیست و [[وابستگی]] [[جهان]] به [[خداوند]] و [[قدرت]] و [[سلطنت]] او را به خوبی نشان می‌دهد<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. اگر این مشاهده از نوع [[تدبر]] در پدیده‌های مشهود [[جهان]] می‌بود، تعبیر "[[آسمان‌ها]]" جا نداشت؛ زیرا [[انسان]] با [[تدبر]] و تعمق نمی‌تواند به آسمان‌های هفتگانه راه یابد. حداکثر می‌تواند حقایقی را از [[آسمان]] اول بشناسد. بنابراین آیۀ مورد بحث، از نشان دادن [[ملکوت]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} سخن گفته است، پس این مشاهده به حقایقی مربوط بوده و یکی از مصادیق [[علم به غیب]] است که همه یا بخشی از آنها از دسترس مشاهده عادی [[انسان‌ها]] خارج است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>.
*[[امام صادق]]{{ع}} در ذیل [[آیه]] فرموده اند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۱۴؛ مقاتل الطالبیین، ص ۲۹۸.</ref> «[[خداوند]] [[حجاب]] آسمان‌‏های‌ هفت‌گانه را برداشت تا [[ابراهیم]] به مافوق [[عرش]] نظر کرد. از [[زمین]] نیز [[حجاب]] را برداشت تا آن چه در هوا بود رؤیت نمود».<ref>ر.ک. امینی، ابراهیم، بررسی‌ مسائل کلی‌ امامت، ص ۲۸۸؛ سبحانی، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۴-۱۵۷.</ref>
*[[امام صادق]]{{ع}} در ذیل [[آیه]] فرموده اند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۱۴؛ مقاتل الطالبیین، ص ۲۹۸.</ref> «[[خداوند]] [[حجاب]] آسمان‌‏های‌ هفت‌گانه را برداشت تا [[ابراهیم]] به مافوق [[عرش]] نظر کرد. از [[زمین]] نیز [[حجاب]] را برداشت تا آن چه در هوا بود رؤیت نمود».<ref>ر.ک. امینی، ابراهیم، بررسی‌ مسائل کلی‌ امامت، ص ۲۸۸؛ سبحانی، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۴-۱۵۷.</ref>
*در نتیجه [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} بر طبق [[آیه]] و [[روایت]] [[علم غیب]] داشته است.
*در نتیجه [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} بر طبق [[آیه]] و [[روایت]] [[علم غیب]] داشته است.
==پانویس==
==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
۱۱۰٬۷۴۸

ویرایش