پرش به محتوا

بحث:آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۳: خط ۳۳:
*[[مقاومت]]: اگر [[امید]] بود و حرکت به دنبالش تحقق یافت و اگر افراد [[جامعه]] [[بصیرت]] روشنی دربارۀ [[منتظر]] خود داشته و مهدی‌باور باشند و حضورش را لمس کنند و در تکاپوی [[حضرت]] باشند، دیگر جایی برای عقب‌نشینی نیست، بلکه نیروی لازم برای [[مقاومت]] در برابر [[جبهه]] [[باطل]] فراهم خواهد شد. اصولاً نتیجۀ همۀ امیدها و حرکت‌ها، همان [[مقاومت]] در برابر جریان باطلی است که در مقابل [[انتظار]] [[صف‌آرایی]] کرده است. مانند کسی که در حال [[غرق]] شدن است و ناگهان از دور، گروه [[نجات]] را می‌بیند که به سوی او در حرکت‌اند. در این حالت فرد، بر امواج [[آب]] [[غلبه]] خواهد کرد و برای این کار نیرویی شگرف در خود احساس می‌کند<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵</ref>.
*[[مقاومت]]: اگر [[امید]] بود و حرکت به دنبالش تحقق یافت و اگر افراد [[جامعه]] [[بصیرت]] روشنی دربارۀ [[منتظر]] خود داشته و مهدی‌باور باشند و حضورش را لمس کنند و در تکاپوی [[حضرت]] باشند، دیگر جایی برای عقب‌نشینی نیست، بلکه نیروی لازم برای [[مقاومت]] در برابر [[جبهه]] [[باطل]] فراهم خواهد شد. اصولاً نتیجۀ همۀ امیدها و حرکت‌ها، همان [[مقاومت]] در برابر جریان باطلی است که در مقابل [[انتظار]] [[صف‌آرایی]] کرده است. مانند کسی که در حال [[غرق]] شدن است و ناگهان از دور، گروه [[نجات]] را می‌بیند که به سوی او در حرکت‌اند. در این حالت فرد، بر امواج [[آب]] [[غلبه]] خواهد کرد و برای این کار نیرویی شگرف در خود احساس می‌کند<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵</ref>.
===کنترل [[اجتماعی]]===
===کنترل [[اجتماعی]]===
*کنترل [[اجتماعی]]: از کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حضرت مهدی]]{{ع}} در [[عصر غیبت]]، [[آراستگی]] [[جامعه]] به [[هنجارها]] و [[خوبی‌ها]] و پیراستن از ناهنجاری‌ها و بدی‌هاست. بر همین اساس، دیگر کارکرد [[اجتماعی]] [[انتظار]]، کنترل [[اجتماعی]]، یعنی دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها و گرایش به [[ارزش‌ها]] و هنجارهای [[دینی]] است؛ چنانچه [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|"مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلاَقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ"}}<ref>ر.ک. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۰۰، ح ۱۶</ref> در این [[کلام]] [[منتظر واقعی]] کسی است که خود را با [[ورع]] و [[پرهیزکاری]] و دوری از ناهنجاری‌ها و آراستن به [[هنجارها]] و [[خوبی‌ها]] وفق می‌دهد. یکی از [[وظایف منتظران امام زمان]]{{ع}} در [[عصر غیبت]]، دوری جستن از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌هاست. علاوه بر اینکه با توجه به ناگهانی بودن امر [[ظهور امام زمان]]{{ع}}، خود آن [[حضرت]] همۀ [[شیعیان]] و [[منتظران]] را به [[اعمال پسندیده]] و دوری از [[بدی‌ها]] و ناهنجاری‌ها فراخوانده و می‌فرمایند: {{متن حدیث|"فَیَعْمَلُ کُلُّ اِمْرِئٍ مِنْکُمْ مَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ لِیَتَجَنَّبَ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهِیَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ اِمْرَأً یَبْغَتُهُ فَجْأَةٌ حِینَ لاَ تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لاَ یُنَجِّیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَةٍ"}}<ref>هریک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما می‌شود، پیشه خود سازید و از هر آنچه موجب خشم و ناخشنودی ما می‌گردد، دوری گزینید؛ زیرا فرمان ما به یک‌باره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان توبه و بازگشت برای کسی نفع و سودی ندارد و پشیمانی از گناه، کسی را از کیفر ما نجات نمی‌بخشد. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۶</ref> بنابراین از آثار و کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حقیقی]] [[امام زمان]]{{ع}}، کنترل [[اجتماعی]] و دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها است و [[منتظر واقعی]]، هرگز خود را به [[گناه]]، [[بدی‌ها]] و [[زشتی‌ها]] آلوده نمی‌کند<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۴۵</ref>.
*کنترل و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]: از کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حضرت مهدی]]{{ع}} در [[عصر غیبت]]، [[آراستگی]] [[جامعه]] به [[هنجارها]] و [[خوبی‌ها]] و پیراستن از ناهنجاری‌ها و بدی‌هاست. از جهات [[تربیتی]] و [[اخلاقی]]، فرد سالم [[زمینه‌ساز]] جامعۀ سالم است و جامعۀ سالم، عامل تداوم و بقای فرد سالم است و این دو در تعامل با یکدیگرند. بنابراین نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] فرد و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]، وجود دارد<ref>ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه ایی بر آثار تربیتی و روان شناختی انتظار، گفتمان مهدویت، سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۱.</ref>. بر همین اساس، دیگر کارکرد [[اجتماعی]] [[انتظار]]، کنترل [[اجتماعی]]، یعنی دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها و گرایش به [[ارزش‌ها]] و هنجارهای [[دینی]] است؛ چنانچه [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|"مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلاَقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ"}}<ref>ر.ک. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۰۰، ح ۱۶</ref> در این [[کلام]] [[منتظر واقعی]] کسی است که خود را با [[ورع]] و [[پرهیزکاری]] و دوری از ناهنجاری‌ها و آراستن به [[هنجارها]] و [[خوبی‌ها]] وفق می‌دهد. یکی از [[وظایف منتظران امام زمان]]{{ع}} در [[عصر غیبت]]، دوری جستن از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌هاست. علاوه بر اینکه با توجه به ناگهانی بودن امر [[ظهور امام زمان]]{{ع}}، خود آن [[حضرت]] همۀ [[شیعیان]] و [[منتظران]] را به [[اعمال پسندیده]] و دوری از [[بدی‌ها]] و ناهنجاری‌ها فراخوانده و می‌فرمایند: {{متن حدیث|"فَیَعْمَلُ کُلُّ اِمْرِئٍ مِنْکُمْ مَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ لِیَتَجَنَّبَ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهِیَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ اِمْرَأً یَبْغَتُهُ فَجْأَةٌ حِینَ لاَ تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لاَ یُنَجِّیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَةٍ"}}<ref>هریک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما می‌شود، پیشه خود سازید و از هر آنچه موجب خشم و ناخشنودی ما می‌گردد، دوری گزینید؛ زیرا فرمان ما به یک‌باره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان توبه و بازگشت برای کسی نفع و سودی ندارد و پشیمانی از گناه، کسی را از کیفر ما نجات نمی‌بخشد. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۶</ref> بنابراین از آثار و کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حقیقی]] [[امام زمان]]{{ع}}، کنترل [[اجتماعی]] و دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها است و [[منتظر واقعی]]، هرگز خود را به [[گناه]]، [[بدی‌ها]] و [[زشتی‌ها]] آلوده نمی‌کند<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۴۵</ref>.
 
===احساس [[مسؤولیت]] در قبال مظلومین و محرومین===
===احساس [[مسؤولیت]] در قبال مظلومین و محرومین===
*احساس [[مسؤولیت]] در برابر مظلومین و محرومین: [[انتظار]] در ابعاد گوناگون حیات انسانی آثار ژرف می‌گذارد و بیشترین اثرگذاری آن در بُعد تعهدها و مسئولیت‌های [[اجتماعی]] و احساس دیگر خواهی و [[احسان]] [[دوستی]] عینیت می‌یابد؛ زیرا که در مفهوم [[انتظار]]، [[انسان‌گرایی]] نهفته است. [[انسان]] [[منتظر]] پیوندی ناگسستنی با [[هدف‌ها]] و آرمان‌های [[امام]] [[منتظر]] و [[موعود]] خود دارد و در آن راستا گام بر می‌دارد و همسان و همسوی آن اهداف و آرمان‌ها حرکت می‌کند و همۀ جهت گیری‌ها و گرایش‌ها و گزینش‌هایش در آن چارچوب قرار می‌گیرد. [[امام موعود]]، غمگسار [[راستین]] غمزدگان و [[یار]] و [[یاور]] واقعی [[مظلومان]] و حامی [[حقیقی]] [[مستضعفان]] است. پس جامعۀ [[منتظر]] و انسان‌های دارای [[خصلت]] [[انتظار]]، باید در زمینۀ خواست‌ها و هدف‌های امامشان عمل کنند و به [[یاری]] انسان‌های [[مظلوم]] و [[محروم]] بشتابند و [[دل]] آزردگان را مرهم نهند و دشواری‌ها و مشکلات [[مردم]] را تا [[حد ]][[توان]]، طبق خواسته و رضای امامشان برطرف سازند. و اگر چنین شد در قلمرو جامعۀ [[منتظر]]، [[محروم]] و تهیدست و [[بیمار]] بی درمان و دلتنگ و افسرده و [[اندوهگین]] و گرفتار [[باقی]] نخواهد ماند. شاید یکی از معانی برخی از [[احادیث]] دربارۀ [[انتظار فرج]] که گفته‌اند: "[[انتظار فرج]] خود [[فرج]] است" همین معنا باشد که جامعۀ [[منتظر]] اگر انتظاری [[راستین]] و صادقانه داشته باشد، دست کم در [[حوزه]] خود، مشکلات و نابسامانی‌های [[مردم]] را برطرف می‌کند و [[خواسته‌ها]] و آرمان‌های [[امام موعود]] را در محیط خویش تحقق می‌بخشد؛ لذا [[امام رضا]]{{ع}} فرمود<ref>« انتظار فرج جزء فرج است» مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۱، ح۲۹</ref>: «[[انتظار]] الفرج من الفرج»<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۷، ۸۸</ref>  
*احساس [[مسؤولیت]] در برابر مظلومین و محرومین: [[انتظار]] در ابعاد گوناگون حیات انسانی آثار ژرف می‌گذارد و بیشترین اثرگذاری آن در بُعد تعهدها و مسئولیت‌های [[اجتماعی]] و احساس دیگر خواهی و [[احسان]] [[دوستی]] عینیت می‌یابد؛ زیرا که در مفهوم [[انتظار]]، [[انسان‌گرایی]] نهفته است. [[انسان]] [[منتظر]] پیوندی ناگسستنی با [[هدف‌ها]] و آرمان‌های [[امام]] [[منتظر]] و [[موعود]] خود دارد و در آن راستا گام بر می‌دارد و همسان و همسوی آن اهداف و آرمان‌ها حرکت می‌کند و همۀ جهت گیری‌ها و گرایش‌ها و گزینش‌هایش در آن چارچوب قرار می‌گیرد. [[امام موعود]]، غمگسار [[راستین]] غمزدگان و [[یار]] و [[یاور]] واقعی [[مظلومان]] و حامی [[حقیقی]] [[مستضعفان]] است. پس جامعۀ [[منتظر]] و انسان‌های دارای [[خصلت]] [[انتظار]]، باید در زمینۀ خواست‌ها و هدف‌های امامشان عمل کنند و به [[یاری]] انسان‌های [[مظلوم]] و [[محروم]] بشتابند و [[دل]] آزردگان را مرهم نهند و دشواری‌ها و مشکلات [[مردم]] را تا [[حد ]][[توان]]، طبق خواسته و رضای امامشان برطرف سازند. و اگر چنین شد در قلمرو جامعۀ [[منتظر]]، [[محروم]] و تهیدست و [[بیمار]] بی درمان و دلتنگ و افسرده و [[اندوهگین]] و گرفتار [[باقی]] نخواهد ماند. شاید یکی از معانی برخی از [[احادیث]] دربارۀ [[انتظار فرج]] که گفته‌اند: "[[انتظار فرج]] خود [[فرج]] است" همین معنا باشد که جامعۀ [[منتظر]] اگر انتظاری [[راستین]] و صادقانه داشته باشد، دست کم در [[حوزه]] خود، مشکلات و نابسامانی‌های [[مردم]] را برطرف می‌کند و [[خواسته‌ها]] و آرمان‌های [[امام موعود]] را در محیط خویش تحقق می‌بخشد؛ لذا [[امام رضا]]{{ع}} فرمود<ref>« انتظار فرج جزء فرج است» مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۱، ح۲۹</ref>: «[[انتظار]] الفرج من الفرج»<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۷، ۸۸</ref>  
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش