بحث:ابعاد اخلاقی و تربیتی انتظار فرج چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

*الگوپذیری و [[تأسی]] به [[امام]]: مهم‌ترین و مؤثرترین راه برای پرورش [[حس]] [[معنوی]]، توجه فرد به [[کمالات]] [[اخلاقی]] و [[صفات حضرت مهدی]] {{ع}} است. لذا [[شیعه]] هنگامی که با [[سیره]] و خلق‌وخوی [[حضرت]] آشنا می‌‌شود [[معرفت]] او به [[حضرت]] و [[الگو]] قراردادن [[حضرت]]، سبب آراستن فرد به تمام صفات [[نیک]] [[الهی]] می‌‌گردد. [[امام]] که [[پیشوا]] و [[راهبر]] [[جامعه]] است، [[انسان کامل]] است و از همه [[بدی‌ها]] و [[رذائل اخلاقی]] دور بوده و در مقابل، همۀ [[کمالات]] [[اخلاقی]] را در عالی‌ترین حد آن داراست. [[شیعه]] احتیاجی به این ندارد که حتما [[امام]] خویش را در مقابل خود ببیند. بلکه سعی می‌‌نماید از الگوی خود سرمشق بگیرد و تمام [[رذائل اخلاقی]] را تا حد استعداد و ظرفیت خود از جسم و روحش [[پاک]] سازد و در مسیر انتظارش همواره به [[خودسازی]] و [[آراستگی]] بپردازد<ref>ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.</ref>.

*از آن جایی که [[منتظران]] خود را منتسب به [[امام زمان]] {{ع}} می‌‌دانند؛ به این نتیجه می‌‌رسند که در [[پیروی]] از آن [[حضرت]] پیش قدم باشند و الگوی [[رفتاری]] و [[اخلاقی]] و [[معنوی]] خود را [[امام زمان]] {{ع}} قرار می‌‌دهند. از آثار این [[الگو]] گرفتن این است که آنان در [[رفتار]] فردی و [[اجتماعی]] بر طبق خواست [[امام زمان]] {{ع}} حرکت کنند و مسیر [[زندگی]] خویش را بر اساس آن تنظیم نمایند. از طرفی چون خواست [[امام زمان]] {{ع}} بر طبق خواست [[خداوند]] است و بر محور آن می‌‌چرخد و غیر از آن نیست، [[رفتار]] [[منتظران]] نیز متأثر از [[اوامر و نواهی]] [[الهی]] و بر محور [[رضایت]] مندی [[خداوند]] خواهد بود و بر مدار [[اوامر و نواهی]] [[الهی]] خواهد چرخید<ref>ر.ک. ملکی راد، محمود، کارکرد مهدویت در اصلاح و تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی، ص ۳۱۰</ref>.  

*فرد [[منتظر]] و پیرو واقعی و [[صدیق]] [[حضرت ولی عصر]] {{ع}} کسی است که [[رفتار]] و [[مکتب]] آن جناب را الگوی عملی خود قرار دهد. [[قیام]] مولا و تمامی زحمات [[جان]] فرسای ایشان و همۀ [[مجاهدت‌ها]] و رشادت‌ها و شهادت‌های [[پدران]] بزرگوار وی در راه [[تربیت نفوس]] و پرورش [[دینداران]] واقعی بوده است. طبعاً [[انصار]] و [[یاران]] حضرتش که در این مهم وی را مدد می‌رسانند، با [[رهبر]] خود هم سنخی روحی و [[رفتاری]] خواهند داشت. نشانۀ بارز کسانی که در دورۀ [[غیبت]] [[حجت قائم]] {{ع}} "[[انتظار]]" پیشه می‌کنند، به روشنی در [[کلام]] [[نبوی]] ذکر شده است. [[حضرت رسول]] {{صل}}، در [[تجلیل]] از [[مقام]] شامخ "[[منتظران]] [[آخر الزمان]]" خطاب به [[صحابه]] فرمود: «شما [[اصحاب]] من هستید، لکن [[برادران]] من مردمی هستند که در [[آخرالزمان]] می‌آیند». آنگاه در [[مقام]] توصیف اوج [[مجاهدت]] و تدین ایشان می‌فرماید: «هر یک از ایشان بیش از کسی که بر زجر [پوست کندن درخت خار با دست خالی در شب تاریک یا نگاهداری [[آتش]] سوزان چوب درخت تاغ در [[کف دست]] [[صبر]] می‌کند، در [[دینداری]] خود [[استقامت]] و [[پایداری]] می‌ورزد. به [[راستی]] که آنان چراغ‌های [[هدایت]] در شب‌های ظلمانی هستند»<ref>{{متن حدیث|"لَأَحَدُهُمْ أَشَدُّ بَقِیَّةً عَلَی دِینِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ أَوْ کَالْقَابِضِ عَلَی جَمْرِ الْغَضَا أُولَئِکَ مَصَابِیحُ الدُّجَی"}}‏؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۴.</ref>.<ref>ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص۷۹-۹۰</ref>

*در [[روایات]]، بر [[ضرورت]] همگونی و پیوند [[فکری]] و عملی با [[امام]] در [[عصر انتظار]] تأکید شده است. چنانکه در [[توقیع]] وارده از ناحیۀ مقدسه آمده است: «پس تنها چیزی که ما را از آنان ([[شیعیان]]) پوشیده می‌دارد، همانا چیزهای ناخوشایندی است که از ایشان به ما می‌رسد و خوشایند ما نیست و از آنان [[انتظار]] نمی‌رود»<ref>{{متن حدیث|"فَمَا یَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا یَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَکْرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ"}}؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۷.</ref>.<ref>ر.ک.نصرآبادی، علی باقی،  نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب، ص: ۱۳۱-۱۳۲.</ref>

*[[امام باقر]] {{ع}} در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ}}<ref>«ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید  و از مرزها نگهبانی کنید». سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.</ref> فرمود: «معنای [[آیه]] این است که در انجام [[واجبات]] [[دینی]] مقاوم و [[استوار]] باشید و در مقابل دشمنانتان [[ایستادگی]] کنید و با [[امامی]] که در [[انتظار]] او نشسته [[اید]]، پیوند [[معنوی]] ایجاد نمایید»<ref>{{متن حدیث|"اِصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ اَلْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَکُمُ"}}؛ الغیبة، نعمانی، ص۳۴ و ص۲۰۶؛ معجم الاحادیث الامام المهدی{{ع}}، ج۵، ص۶۶.</ref>. همچنین سفارش اصلی خود [[امام عصر]] {{ع}} به [[پیروان]] و [[منتظران]] ظهورش، جز [[ولایت‌پذیری]] و عمل به [[احکام]] و [[دستورات]] [[الهی]]، چیز دیگری نیست. ایشان در توقیعی که برای [[شیخ مفید]] صادر فرموده، به [[شیعیان]] توصیه نموده است: «هریک از شما باید به آنچه موجب نزدیکی و جلب [[محبت]] ما [[اهل بیت]] می‌شود، عمل کند و از کارهایی که موجبات [[ناراحتی]] و [[خشم]] و رنجش ما می‌گردد، دوری گزیند؛ زیرا [[فرمان]] [[ظهور]]، دفعی و ناگهانی است. در آن زمان، [[توبه]] برای کسی سودی نخواهد داشت و [[پشیمانی]] کسی از کار [[زشت]] وی را از مجازات ما [[نجات]] نخواهد داد»<ref>{{متن حدیث|"فَلْیَعْمَلْ کُلُّ امْرِئٍ مِنْکُمْ بِمَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ یَتَجَنَّبُ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ أَمْرَنَا بَغْتَةٌ فُجَاءَةٌ حِینَ لَا تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لَا یُنْجِیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَة"}}؛ الإحتجاج، ج۲، ص۳۲۳.</ref>.

*همچنین آن [[حضرت]] در دعای: {{متن حدیث|"اللهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِیَةِ..."}}<ref>مفاتیح الجنان، دعای امام زمان{{ع}}.</ref> [[توفیق]] [[بندگی]] و [[عمل به دستورات]] [[دینی]] و دوری از [[معصیت]] و [[گناه]] را به عنوان نخستین خواستۀ [[انسان]] از [[خداوند]]، به [[شیعیان]] و [[منتظران]] ظهورش [[تعلیم]] فرموده است. بدون [[شک]]، [[پارسایی]] و [[آراستگی]] به [[فضیلت]] [[تقوی]] و [[اخلاق نیکو]]، موجب [[برازندگی]] و [[زیبایی]] هر [[انسان]] [[عاشق]] کمال و [[فضیلت]] است. آنچه خواسته اصلی [[پیشوایان دین]] و شخص [[امام مهدی]] {{ع}} است و در [[احادیث]] و [[روایات]] بدان تأکید شده، عمل به بایدهای [[دینی]] و اهتمام ورزیدن نسبت به انجام [[وظایف]] فردی و [[اجتماعی]] است؛ زیرا لازمۀ [[معرفت]] و [[عشق]] به [[امام]]، الگوپذیری و [[تأسی]] به او در افکار، [[آداب]]، منش و [[رفتار]] است. از این نظر، معرفتی که انگیزۀ الگوپذیری و اقتدای عملی [[انسان]] به [[امام]] و مقتدا را در پی نداشته باشد، [[معرفت]] نیست؛ چرا که [[معرفت]] و [[شناخت]] [[حضرت]]، باید به ایجاد سنخیت میان [[مأموم]] و [[امام]] منجر شود. اساساً امکان ندارد کسی حقیقتاً [[عاشق]] و شیفتۀ [[امام عصر]] {{ع}} باشد، اما از راه و رسم [[مهدی]] زیستی، دور، یا نسبت به آن بی‌تفاوت بماند و [[آداب]] و [[رفتار]] وی، رنگ و بوی [[مهدوی]] نداشته باشد؛ زیرا بدون [[همراهی]] و هم رنگی، [[انتظار]] و [[چشم به راهی]] برای [[مهدی موعود]]، معنا و مفهومی نخواهد داشت. بنابراین، یکی از نشانه‌های [[منتظر]] بودن، [[پیراستگی]] در عمل و تزیین به آراستگی‌های [[اخلاقی]] و ارزشی است. آنچه در این خصوص، حائز اهمیت است، توجه ویژه به این نکته است که این [[تقواپیشگی]] حتماً بر اساس الگوپذیری از [[امام]] و [[ولایت]] ایشان باشد<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۶.</ref>.