پرش به محتوا

بحث:آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵۹: خط ۵۹:


===آثار [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]===
===آثار [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]===
*[[جامعۀ منتظر]]، جامعه‌ای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز جامعۀ [[اسلامی]]، از دیگر جامعه‌ها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است. [[انسان]] [[منتظر]] دارای [[اخلاقی]] [[اسلامی]] است و [[جامعۀ منتظر]] [[مظهر]] [[اخلاق اسلامی]] است. [[شیعه]] باید با [[انسانیت]] و [[اخلاق]] محمدی و صفات [[علوی]] و [[فضائل]] [[جعفری]]، همواره، مایۀ زینت و آبروی [[ائمۀ طاهرین]] باشد، نه مایه ننگ آنان و رعایت این امر، در [[دوران غیبت]] [[امام]] به [[احترام]] [[امام]] واجب‌تر است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، برای هماهنگی با [[امام زمان]] {{ع}} در اهتمام به رعایت [[محاسن اخلاق]]، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار می‌گیرد. در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: «هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران حضرت قائم]] {{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] نماید»<ref>{{متن حدیث|مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ یَکُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۲۰۷.</ref>.<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ـ۱۳۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۴۲؛ نصرآبادی، علی باقی،  نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعۀ مطلوب، ص ۱۳۱ـ۱۳۲؛ الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعۀ منتظر، ص ۲۶۵؛ گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۲؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۱، ص ۳۲۴.</ref>  
*یکی دیگر از [[آثار انتظار]]، [[فراگیری]] و گسترش [[معنویت]] و [[اخلاق]] در [[جامعه]] است. گسترش باورمندی به [[ظهور]] و [[فراگیری]] ایدۀ [[انتظار]] موجب می‌گردد باورمندان به این [[اعتقاد]] در صدد [[خودسازی]] و [[تهذیب نفس]] برآیند. [[منتظران]] از این راه به ایجاد و فراهم آمدن زمینه‌های گسترش [[معنویت]] و تقویت آن در [[جامعه]] [[کمک]] خواهند کرد<ref>ر.ک. ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه سازی ظهور، ص ۵۵.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، جامعه‌ای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز جامعۀ [[اسلامی]]، از دیگر جامعه‌ها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است. [[انسان]] [[منتظر]] دارای [[اخلاقی]] [[اسلامی]] است و [[جامعۀ منتظر]] [[مظهر]] [[اخلاق اسلامی]] است. [[شیعه]] باید با [[انسانیت]] و [[اخلاق]] محمدی و صفات [[علوی]] و [[فضائل]] [[جعفری]]، همواره، مایۀ زینت و آبروی [[ائمۀ طاهرین]] باشد، نه مایه ننگ آنان و رعایت این امر، در [[دوران غیبت]] [[امام]] به [[احترام]] [[امام]] واجب‌تر است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، برای هماهنگی با [[امام زمان]] {{ع}} در اهتمام به رعایت [[محاسن اخلاق]]، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار می‌گیرد. در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: «هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران حضرت قائم]] {{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] نماید»<ref>{{متن حدیث|مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ یَکُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۲۰۷.</ref>.<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ـ۱۳۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۴۲؛ نصرآبادی، علی باقی،  نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعۀ مطلوب، ص ۱۳۱ـ۱۳۲؛ الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعۀ منتظر، ص ۲۶۵؛ گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۲؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۱، ص ۳۲۴.</ref>  
*[[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] و [[توانایی]] نگه‌داری و انتقال تجربه‌ها همواره می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ [[فکری]] و تعالی [[معنوی]] و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و گاه این طی طریق، جهشی و باشتاب باشد. با این حال، به [[دلیل]] ظرفیت‌های بسیار فراوان انسانی می‌توان توقع داشت روزگاری بیابد که با توجه به فراهم بودن زمینه، با‌ امدادهای‌ [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، این تعالی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد، به طوری که نه تنها معادل رشد تمام دوره‌های [[تاریخ]] [[بشر]] باشد، بلکه آنگونه که در [[احادیث]] آمده<ref>{{متن حدیث|الْعِلْمُ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ حَرْفاً فَجَمِیعُ مَا جَاءَتْ بِهِ الرُّسُلُ حَرْفَانِ فَلَمْ یَعْرِفِ النَّاسُ حَتَّی الْیَوْمِ غَیْرَ الْحَرْفَیْنِ فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَخْرَجَ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِینَ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِی النَّاسِ وَ ضَمَّ إِلَیْهَا الْحَرْفَیْنِ حَتَّی یَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِینَ حَرْفاً}}؛ منتخب الانوار، ص۲۰۱؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۶.</ref>، تعالی‌ معنوی‌ و [[عقلی]] بشر‌ در آن روزگار، چندین برابر کل رشد [[بشر]] در دوران حیات خود شود. شاید [[ضرورت]] عینیت یافتن‌ این تعالی همان تجلّی اسماء و [[صفات الهی]] باشد. همان‌گونه که هستی‌، جلوه‌ای‌ از‌ تجلیات اوست، این جلوه ـ در مورد [[انسان]] ـ قبل از مرحله [[قیامت]] کبرا می‌تواند در حد استعداد ممکنات ‌‌ظهور‌ و بروز تامّی بیابد. در [[انتظار]] این وضعیت به سر بردن، خود عاملی است‌ برای‌ تلاش‌ مضاعف در جهت رسیدن به آن. ارتقای [[عقلانیت]]، [[حکمت]] و [[معرفت]]، بسط و کمال [[علم]]، توسعه دیانت‌، معنویت و [[اخلاق]] از جمله شاخص‌های جامعۀ [[موعود]] است<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ أَکْمَلَ بِهَا أَخْلَاقَهُمْ}}؛ الخرائج و الجرائج‌، ج۲، ص۸۴۱، ح۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعۀ منتظر، ص ۱۱۸.</ref>
*[[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] و [[توانایی]] نگه‌داری و انتقال تجربه‌ها همواره می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ [[فکری]] و تعالی [[معنوی]] و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و گاه این طی طریق، جهشی و باشتاب باشد. با این حال، به [[دلیل]] ظرفیت‌های بسیار فراوان انسانی می‌توان توقع داشت روزگاری بیابد که با توجه به فراهم بودن زمینه، با‌ امدادهای‌ [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، این تعالی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد، به طوری که نه تنها معادل رشد تمام دوره‌های [[تاریخ]] [[بشر]] باشد، بلکه آنگونه که در [[احادیث]] آمده<ref>{{متن حدیث|الْعِلْمُ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ حَرْفاً فَجَمِیعُ مَا جَاءَتْ بِهِ الرُّسُلُ حَرْفَانِ فَلَمْ یَعْرِفِ النَّاسُ حَتَّی الْیَوْمِ غَیْرَ الْحَرْفَیْنِ فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَخْرَجَ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِینَ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِی النَّاسِ وَ ضَمَّ إِلَیْهَا الْحَرْفَیْنِ حَتَّی یَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِینَ حَرْفاً}}؛ منتخب الانوار، ص۲۰۱؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۶.</ref>، تعالی‌ معنوی‌ و [[عقلی]] بشر‌ در آن روزگار، چندین برابر کل رشد [[بشر]] در دوران حیات خود شود. شاید [[ضرورت]] عینیت یافتن‌ این تعالی همان تجلّی اسماء و [[صفات الهی]] باشد. همان‌گونه که هستی‌، جلوه‌ای‌ از‌ تجلیات اوست، این جلوه ـ در مورد [[انسان]] ـ قبل از مرحله [[قیامت]] کبرا می‌تواند در حد استعداد ممکنات ‌‌ظهور‌ و بروز تامّی بیابد. در [[انتظار]] این وضعیت به سر بردن، خود عاملی است‌ برای‌ تلاش‌ مضاعف در جهت رسیدن به آن. ارتقای [[عقلانیت]]، [[حکمت]] و [[معرفت]]، بسط و کمال [[علم]]، توسعه دیانت‌، معنویت و [[اخلاق]] از جمله شاخص‌های جامعۀ [[موعود]] است<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ أَکْمَلَ بِهَا أَخْلَاقَهُمْ}}؛ الخرائج و الجرائج‌، ج۲، ص۸۴۱، ح۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعۀ منتظر، ص ۱۱۸.</ref>
*باید توجه داشت ایجاد شور و [[نشاط]] [[اجتماعی]] و انگیزۀ طهارت‌خواهی و برخورداری از اوصاف [[حمیده]] در تمام سطوح حیات [[اجتماعی]]، [[بلوغ]] [[خردورزی]] و [[تکامل]] [[فکری]] [[بشر]] و [[آزادی]] [[عقل]] و [[اندیشه]] از بند اسارت‌های [[طبیعت]] و [[تعصب]] و [[غرایز]] و مقررات خودساخته و [[خرافه]] از اوصاف [[اخلاقی]] [[جامعۀ منتظر]] است<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>.
*باید توجه داشت ایجاد شور و [[نشاط]] [[اجتماعی]] و انگیزۀ طهارت‌خواهی و برخورداری از اوصاف [[حمیده]] در تمام سطوح حیات [[اجتماعی]]، [[بلوغ]] [[خردورزی]] و [[تکامل]] [[فکری]] [[بشر]] و [[آزادی]] [[عقل]] و [[اندیشه]] از بند اسارت‌های [[طبیعت]] و [[تعصب]] و [[غرایز]] و مقررات خودساخته و [[خرافه]] از اوصاف [[اخلاقی]] [[جامعۀ منتظر]] است<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>.
*از کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حضرت مهدی]] {{ع}} در [[عصر غیبت]]، [[آراستگی]] [[جامعه]] به [[هنجارها]] و [[خوبی‌ها]] و پیراستن از ناهنجاری‌ها و بدی‌هاست. کنترل [[اجتماعی]]، یعنی دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها و [[گرایش]] به [[ارزش‌ها]] و هنجارهای [[دینی]]؛ چنانچه [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: «هرکس [[دوست]] دارد از [[یاران امام]] [[قائم]] باشد باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] و بر اساس [[ورع]] و [[محاسن اخلاق]] عمل کند»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلاَقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۰۰، ح ۱۶.</ref>. بنابراین از آثار و کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حقیقی]] [[امام زمان]]{{ع}}، کنترل [[اجتماعی]] و دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها بوده، [[منتظر واقعی]]، هرگز خود را به [[گناه]]، [[بدی‌ها]] و [[زشتی‌ها]] آلوده نمی‌کند<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۴۵.</ref>.
*از کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حضرت مهدی]] {{ع}} در [[عصر غیبت]]، [[آراستگی]] [[جامعه]] به [[هنجارها]] و [[خوبی‌ها]] و پیراستن از ناهنجاری‌ها و بدی‌هاست. کنترل [[اجتماعی]]، یعنی دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها و [[گرایش]] به [[ارزش‌ها]] و هنجارهای [[دینی]]؛ چنانچه [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: «هرکس [[دوست]] دارد از [[یاران امام]] [[قائم]] باشد باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] و بر اساس [[ورع]] و [[محاسن اخلاق]] عمل کند»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلاَقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۰۰، ح ۱۶.</ref>. بنابراین از آثار و کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار حقیقی]] [[امام زمان]]{{ع}}، کنترل [[اجتماعی]] و دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها بوده، [[منتظر واقعی]]، هرگز خود را به [[گناه]]، [[بدی‌ها]] و [[زشتی‌ها]] آلوده نمی‌کند<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۴۵.</ref>.
*یکی از آثار مهم [[انتظار]] این است که فرد را از [[تسلیم]] شدن در برابر آلودگی‌ها و در [[فساد محیط]] و خودباختگی در مقابل انواع عوامل [[منحرف]] کننده داخلی و خارجی باز می‌‌داد. طبق [[روایات]] زیادی در دورۀ [[غیبت امام زمان]] بر عوامل [[انحراف]] و موانع پای‌بندی به [[ارزش‌های الهی]] آنچنان افزایش پیدا می‌کند که بیشتر [[مردم]] به سبب [[ضعف]] [[ایمان]] و زرق و برق بیشتر [[امور مادی]] و وسوسۀ [[شیطان]] و [[هواهای نفسانی]] به [[فساد]] و [[تباهی]] کشیده می‌‌شوند، در چنین شرایطی یکی از عوامل مهمی که می‌‌تواند [[انسان]] را به [[خویشتن‌داری]] [[دعوت]] کند [[امید]] به [[اصلاح]] نهایی است که اصل [[انتظار]] به آن دلالت دارد. بنابراین [[انتظار ظهور امام زمان]] از نظر روانی، [[انسان]] را در مقابل امواج سهمگین [[فساد]] و آلودگی مقاوم می‌‌سازد و از حل شدن وی در آلودگی محیط جلوگیری می‌‌کند. در صورتی‌که وجود یک برنامه منسجم در زمینه [[احیا]] و گسترش [[فرهنگ انتظار]] می‌‌توان با [[شبیخون]] [[فرهنگی]] [[دشمنان]] که مخصوصا [[روح]] و [[اندیشه]] قشر [[جوان]] را [[هدف]] قرار داده است مقابله کرد<ref>ر.ک. عبدی‌پور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱.  </ref>.  
*یکی از آثار مهم [[انتظار]] این است که فرد را از [[تسلیم]] شدن در برابر آلودگی‌ها و در [[فساد محیط]] و خودباختگی در مقابل انواع عوامل [[منحرف]] کننده داخلی و خارجی باز می‌‌داد. طبق [[روایات]] زیادی در دورۀ [[غیبت امام زمان]] بر عوامل [[انحراف]] و موانع پای‌بندی به [[ارزش‌های الهی]] آنچنان افزایش پیدا می‌کند که بیشتر [[مردم]] به سبب [[ضعف]] [[ایمان]] و زرق و برق بیشتر [[امور مادی]] و وسوسۀ [[شیطان]] و [[هواهای نفسانی]] به [[فساد]] و [[تباهی]] کشیده می‌‌شوند، در چنین شرایطی یکی از عوامل مهمی که می‌‌تواند [[انسان]] را به [[خویشتن‌داری]] [[دعوت]] کند [[امید]] به [[اصلاح]] نهایی است که اصل [[انتظار]] به آن دلالت دارد. بنابراین [[انتظار ظهور امام زمان]] از نظر روانی، [[انسان]] را در مقابل امواج سهمگین [[فساد]] و آلودگی مقاوم می‌‌سازد و از حل شدن وی در آلودگی محیط جلوگیری می‌‌کند. در صورتی‌که وجود یک برنامه منسجم در زمینه [[احیا]] و گسترش [[فرهنگ انتظار]] می‌‌توان با [[شبیخون]] [[فرهنگی]] [[دشمنان]] که مخصوصا [[روح]] و [[اندیشه]] قشر [[جوان]] را [[هدف]] قرار داده است مقابله کرد<ref>ر.ک. عبدی‌پور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱.  </ref>.
 
===آثار [[سیاسی]]===
===آثار [[سیاسی]]===
*[[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند، حاکمی را می‌طلبند که در طریق [[خدمت]] به [[مردم]] و از خود [[مردم]] باشد. بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]] و اختناق را نفی کند، به طرد [[استکبار]] و استبعاد بپردازد. [[انسان‌ها]] خواستار [[نظامی]] هستند که در آن ضعیف و [[قوی]] به یک چشم دیده شوند، روابط ملی براساس [[انسانیت]]، [[تقوا]]، [[صلح]] و [[عدالت]] و روابط خارجی براساس [[حسن]] هم‌جواری، رعایت به [[حقوق]] [[انسان‌ها]] باشد. استعمارها و استثمارها از [[جامعه]] ریشه‌کن شوند، ابرقدرت‌ها مطامع خویش را در کشورهای ضعیف جستجو نکنند. [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] [[واحد]] هستند، سیاستی که حد و مرز جغرافیایی نشناسد و [[حکومتی]] که مخصوص تیپ و نژادی خاص نباشد<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
*[[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند، حاکمی را می‌طلبند که در طریق [[خدمت]] به [[مردم]] و از خود [[مردم]] باشد. بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]] و اختناق را نفی کند، به طرد [[استکبار]] و استبعاد بپردازد. [[انسان‌ها]] خواستار [[نظامی]] هستند که در آن ضعیف و [[قوی]] به یک چشم دیده شوند، روابط ملی براساس [[انسانیت]]، [[تقوا]]، [[صلح]] و [[عدالت]] و روابط خارجی براساس [[حسن]] هم‌جواری، رعایت به [[حقوق]] [[انسان‌ها]] باشد. استعمارها و استثمارها از [[جامعه]] ریشه‌کن شوند، ابرقدرت‌ها مطامع خویش را در کشورهای ضعیف جستجو نکنند. [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] [[واحد]] هستند، سیاستی که حد و مرز جغرافیایی نشناسد و [[حکومتی]] که مخصوص تیپ و نژادی خاص نباشد<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
۱۱۳٬۱۶۴

ویرایش