شیعه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع
(←مقدمه) |
(←منابع) |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
*[[ولایت]] [[علی]]{{ع}} و [[امامان معصوم]] پس از او، [[عصمت]]، [[بداء]] و [[رجعت]] از باورهای بنیادی [[شیعه امامیه]] است. [[فقه]] [[شیعه امامیه]]، بر چهار منبع [[استوار]] است: [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]. [[شیعه امامیه]] نیز در طول [[تاریخ]] فرقه‌هایی به خود یافته؛ اما این فرقه‌ها نتوانسته‌اند [[پیروان]] پرشماری برای خود بیابند و بدین روی، دوام و قوام نیافته و مورد توجه قرار نگرفته‌اند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 318.</ref>. | *[[ولایت]] [[علی]]{{ع}} و [[امامان معصوم]] پس از او، [[عصمت]]، [[بداء]] و [[رجعت]] از باورهای بنیادی [[شیعه امامیه]] است. [[فقه]] [[شیعه امامیه]]، بر چهار منبع [[استوار]] است: [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]. [[شیعه امامیه]] نیز در طول [[تاریخ]] فرقه‌هایی به خود یافته؛ اما این فرقه‌ها نتوانسته‌اند [[پیروان]] پرشماری برای خود بیابند و بدین روی، دوام و قوام نیافته و مورد توجه قرار نگرفته‌اند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 318.</ref>. | ||
*در قرون اخیر دو گروه اخباری و اصولی میان علمای [[امامیه]] پدید آمدند. اخباریان- یا [[اهل حدیث]]- [[اجتهاد]] را برنمی‌تافتند و [[معتقد]] بودند که برای [[استنباط]] [[احکام]] و [[آموزه‌های دینی]] باید تابع بی‌چون و چرای ظاهر [[روایات معصومین]]{{ع}} بود. در برابر، اصولیان بر آن بودند که در این راه لازم است از [[اجتهاد]] [[بهره]] جست و بر [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]] تکیه کرد. سرانجام علمای اصولی در روزگار [[مرجعیت]] [[سید]] محمدباقر [[وحید]] بهبهانی بر اخباریان [[غلبه]] کردند و [[اندیشه]] [[اخباری‌گری]] [[سلطه]] خویش را بر مجامع [[علمی]] [[شیعه]] از دست داد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۴/ ۲۷۴.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 318.</ref>. | *در قرون اخیر دو گروه اخباری و اصولی میان علمای [[امامیه]] پدید آمدند. اخباریان- یا [[اهل حدیث]]- [[اجتهاد]] را برنمی‌تافتند و [[معتقد]] بودند که برای [[استنباط]] [[احکام]] و [[آموزه‌های دینی]] باید تابع بی‌چون و چرای ظاهر [[روایات معصومین]]{{ع}} بود. در برابر، اصولیان بر آن بودند که در این راه لازم است از [[اجتهاد]] [[بهره]] جست و بر [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]] تکیه کرد. سرانجام علمای اصولی در روزگار [[مرجعیت]] [[سید]] محمدباقر [[وحید]] بهبهانی بر اخباریان [[غلبه]] کردند و [[اندیشه]] [[اخباری‌گری]] [[سلطه]] خویش را بر مجامع [[علمی]] [[شیعه]] از دست داد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۴/ ۲۷۴.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 318.</ref>. | ||
==شیعه در فرهنگ اصطلاحات علم کلام== | |||
*[[حقیقت]] [[شیعه]] به‌عنوان یکی از دو [[فرقه]] اصلی عالم [[اسلام]] مبتنی بر [[جهان‌بینی]] و [[ایدئولوژی]] خاص برگرفته از [[قرآن]] و [[معصومین]]{{عم}} در حوزه‌های مختلف است<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۳۱۷.</ref>. | |||
===تبارشناسی واژه [[شیعه]]=== | |||
*لفظ "[[شیعه]]" در [[قرآن]] و منابع لغوی به‌معنای پیرو آمده است<ref>در قرآن ۱۱۲ بار لفظ شیعه و مشتقات آن به‌کار رفته که همه به همان معنای لغوی است.</ref>: {{متن قرآن|وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ}}<ref>«و از پیروان وی ابراهیم بود» سوره صافات، آیه ۸۳.</ref>؛ همان‌گونه که در روایاتی از [[پیامبر]]{{صل}} نیز مراد از [[شیعه]]، [[علی]]{{ع}} و [[پیروان]] او بوده است<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ص۱۸؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۸، ص۵۸۹؛ مفید، الارشاد، ج۱، ص۴۱.</ref>. | |||
*البته از نظر [[شیخ مفید]] معنای لغوی [[شیعه]] صرف پیرو نیست، بلکه پیرو همراه با [[گرایش]] درونی و [[دوستی]] همراه با [[اخلاص]] است. ایشان این قید را از [[آیه]] {{متن قرآن|فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ}}<ref>«آنکه از گروه (خود) او بود در برابر آنکه از دشمنانش بود از وی یاری خواست» سوره قصص، آیه ۱۵.</ref> استفاده کرده است<ref>مفید، اوائل المقالات، ص۱.</ref>. از نگاه اصطلاحی، از نظر [[شیخ مفید]] [[شیعه]] با الف و لام و بدون هرگونه قید و پسوندی، [[پیروان]] [[علی]]{{ع}} در [[ولایت]] و [[امامت]] [[بلافصل]] او پس از [[پیامبر]]{{صل}} با نفی خلفای قبلی را گویند<ref>مفید، اوائل المقالات، ص۲.</ref>. البته درباره معنای اصطلاحی [[شیعه]] حداقل ده تعریف ارائه شده که وجه مشترک همه آنها [[باور]] به [[افضلیت]] و [[اولویت]] [[امام علی]]{{ع}} در امر [[امامت]] بر تمام [[صحابه]] است<ref>بنگرید به: مرکز مدیریت حوزه، آشنایی با فرق تشیع، ص۲۲-۲۴.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۳۱۷.</ref>. | |||
*از این‌رو [[شیعه]] در مفهوم شامل همه فرقه‌هایی می‌‌شود که به [[امامت]] [[بلافصل]] [[امام علی]]{{ع}} از جانب [[پیامبر]]{{صل}} معتقدند؛ زیرا [[شیعه]] کسی است که از [[امام]] [[منصوب]] به [[نام علی]]{{ع}} [[پیروی]] می‌‌کند<ref>اشعری، مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۵.</ref> که علاوه بر [[امامیه]]، [[زیدیه]] و [[اسماعیلیه]] را دربر می‌‌گیرد<ref>یکی از جامع‌ترین منابع در این‌باره، کتاب شیعه در اسلام علامه طباطبایی می‌‌باشد که جهت مطالعه بیشتر به آن مراجعه شود.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۳۱۸.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
* [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|'''فرهنگ شیعه''']] | * [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|'''فرهنگ شیعه''']] | ||
* [[پرونده:10119661.jpg|22px]] [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات علم کلام''']] | |||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||