بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '''']].' به '''']]') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*گروهی که [[فریب]] خوردند، تصمیم گرفتند با [[معاویه]] نجنگند و با [[امام علی|علی]]{{ع}} که خواستار ادامۀ [[نبرد]] تا [[شکست]] جبهۀ [[دشمن]] بود [[مخالفت]] کنند. [[امام علی|علی]]{{ع}} زیر فشار آن گروه، تن به [[حکمیّت]] داد. ولی داوران [[حکمیت]] از سویی [[سادهلوحی]] و از سویی [[خیانت]] کردند و روشن شد که [[حکمیت]] به سود [[حق]] نبوده است. همان افراد که [[امام]] را وادار به پذیرش کرده بودند، علیه [[حکمیّت]] [[شورش]] کردند و پذیرش آن را [[کفر]] دانستند و [[امام علی|علی]]{{ع}} را [[تکفیر]] کردند و خواستند که به [[کفر]] خویش اقرار کند و [[توبه]] نماید که [[امام]] نپذیرفت. پس از بازگشت [[سپاهیان]] و [[امام]] به [[کوفه]]، [[خوارج]] که [[دوازده]] هزار نفر میشدند وارد [[کوفه]] نشدند و در "[[حروراء]]" ماندند. آنان از [[امام]] [[انتقاد]] و [[بدگویی]] میکردند. گفتگوها به جایی نرسید و [[خوارج]] دست از حرفها و انتقادها و جوسازیهای خود برنمیداشتند. [[امام]] که از [[اصلاح]] آنان [[ناامید]] شد رهایشان گذاشت. امّا آنان فتنهگری را به اوج رساندند، [[عبدالله بن خبّاب]] و همسرش و چند [[زن]] دیگر را کشتند. [[حضرت]] کسی را نزد آنان فرستاد تا تحقیق کند، فرستادۀ [[امام]] را هم کشتند. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} با [[یاران]] خویش نزد آنان رفتند. [[امام]] با [[درایت]] و متانت و فرستادن پیک و [[تلاش]] برای [[هدایت]] آنان و پیشگیری از [[جنگ]]، همۀ راهها را پیمود و با آنان سخنها گفت، امّا آنان بازهم [[قتل]] و [[شرارت]] کردند و کسانی را به [[اسارت]] گرفتند. پس از همۀ [[اتمام حجّتها]] [[امام]] تصمیم به جنگیدن با ایشان گرفت. شمار [[نهروانیان]] را مختلف [[نقل]] کردهاند. به [[نقل]] "[[مناقب]]"، ۱۲ هزار نفر بودند که درپی مواعظ و صحبتها ۸ هزار نفرشان [[امان]] خواستند و برگشتند و ۴ هزار نفر باقی ماندند.<ref>مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۳ ص ۱۸۹، کشف الغمّه ج ۱ ص ۳۶۷</ref> آغازگر حمله و تیراندازی [[خوارج]] بودند. [[یاران]] [[امام]] بر آنان تاختند و نبردی خونین و سخت درگرفت. [[امام]] به [[یاران]] خویش فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]] از شما ده نفر کشته نمیشوند و از آنان نیز ده نفر زنده نمیمانند و چنان نیز شد که [[امام]] فرموده بود: {{عربی|"فو اللّه لا یقتل منکم عشرة و لا یسلم منهم عشرة"}} و پس از [[جنگ]] معلوم گشت که از [[یاران]] [[امام]] نه نفر [[شهید]] شدند و از جمع چهارهزار نفری [[خوارج]] هشت نفر گریختند.<ref> شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۲ ص ۲۷۳</ref> به [[نقل]] تواریخ، آن نهنفری که [[جان]] سالم به در بردند، به شهرهای مختلف گریختند و در [[یمن]] و جاهای دیگر اندیشۀ [[خارجیگری]] را رواج دادند. [[عبدالرحمان بن ملجم]] یکی از همین [[خوارج]] فراری بود که سرانجام [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} را به [[شهادت]] رساند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۸۹.</ref>. | *گروهی که [[فریب]] خوردند، تصمیم گرفتند با [[معاویه]] نجنگند و با [[امام علی|علی]]{{ع}} که خواستار ادامۀ [[نبرد]] تا [[شکست]] جبهۀ [[دشمن]] بود [[مخالفت]] کنند. [[امام علی|علی]]{{ع}} زیر فشار آن گروه، تن به [[حکمیّت]] داد. ولی داوران [[حکمیت]] از سویی [[سادهلوحی]] و از سویی [[خیانت]] کردند و روشن شد که [[حکمیت]] به سود [[حق]] نبوده است. همان افراد که [[امام]] را وادار به پذیرش کرده بودند، علیه [[حکمیّت]] [[شورش]] کردند و پذیرش آن را [[کفر]] دانستند و [[امام علی|علی]]{{ع}} را [[تکفیر]] کردند و خواستند که به [[کفر]] خویش اقرار کند و [[توبه]] نماید که [[امام]] نپذیرفت. پس از بازگشت [[سپاهیان]] و [[امام]] به [[کوفه]]، [[خوارج]] که [[دوازده]] هزار نفر میشدند وارد [[کوفه]] نشدند و در "[[حروراء]]" ماندند. آنان از [[امام]] [[انتقاد]] و [[بدگویی]] میکردند. گفتگوها به جایی نرسید و [[خوارج]] دست از حرفها و انتقادها و جوسازیهای خود برنمیداشتند. [[امام]] که از [[اصلاح]] آنان [[ناامید]] شد رهایشان گذاشت. امّا آنان فتنهگری را به اوج رساندند، [[عبدالله بن خبّاب]] و همسرش و چند [[زن]] دیگر را کشتند. [[حضرت]] کسی را نزد آنان فرستاد تا تحقیق کند، فرستادۀ [[امام]] را هم کشتند. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} با [[یاران]] خویش نزد آنان رفتند. [[امام]] با [[درایت]] و متانت و فرستادن پیک و [[تلاش]] برای [[هدایت]] آنان و پیشگیری از [[جنگ]]، همۀ راهها را پیمود و با آنان سخنها گفت، امّا آنان بازهم [[قتل]] و [[شرارت]] کردند و کسانی را به [[اسارت]] گرفتند. پس از همۀ [[اتمام حجّتها]] [[امام]] تصمیم به جنگیدن با ایشان گرفت. شمار [[نهروانیان]] را مختلف [[نقل]] کردهاند. به [[نقل]] "[[مناقب]]"، ۱۲ هزار نفر بودند که درپی مواعظ و صحبتها ۸ هزار نفرشان [[امان]] خواستند و برگشتند و ۴ هزار نفر باقی ماندند.<ref>مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۳ ص ۱۸۹، کشف الغمّه ج ۱ ص ۳۶۷</ref> آغازگر حمله و تیراندازی [[خوارج]] بودند. [[یاران]] [[امام]] بر آنان تاختند و نبردی خونین و سخت درگرفت. [[امام]] به [[یاران]] خویش فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]] از شما ده نفر کشته نمیشوند و از آنان نیز ده نفر زنده نمیمانند و چنان نیز شد که [[امام]] فرموده بود: {{عربی|"فو اللّه لا یقتل منکم عشرة و لا یسلم منهم عشرة"}} و پس از [[جنگ]] معلوم گشت که از [[یاران]] [[امام]] نه نفر [[شهید]] شدند و از جمع چهارهزار نفری [[خوارج]] هشت نفر گریختند.<ref> شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۲ ص ۲۷۳</ref> به [[نقل]] تواریخ، آن نهنفری که [[جان]] سالم به در بردند، به شهرهای مختلف گریختند و در [[یمن]] و جاهای دیگر اندیشۀ [[خارجیگری]] را رواج دادند. [[عبدالرحمان بن ملجم]] یکی از همین [[خوارج]] فراری بود که سرانجام [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} را به [[شهادت]] رساند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۸۹.</ref>. | ||
==جنگ نهروان در فرهنگنامه دینی== | |||
*[[نهروان]] نام محلّی است که میان [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و [[خوارج]] درگیری پیش آمد. | |||
*در [[جنگ]] [[صفّین]] که به [[نیرنگ]] [[معاویه]] و [[عمروعاص]]، [[قرآن]] را بر فراز نیزه کردند، عدهای از سربازان [[علی]]{{ع}} [[فریب]] خوردند و دست از [[جنگ]] کشیدند، سپس از [[سپاه امام]] جدا شدند و به [[دشمنی]] و کارشکنی با آن [[حضرت]] پرداختند، به آن گروه [[یاغی]] که از [[اطاعت امام]] بیرون رفتند، "[[خوارج]]" گویند. | |||
[[حضرت علی]]{{ع}} ابتدا با آنان [[مدارا]] میکرد، امّا چون [[فتنه]] و [[آشوب]] آنان زیاد شد و کسانی را هم به ناحق کشتند و دست به [[شرارت]] و [[فتنهانگیزی]] و ایجاد [[ناامنی]] زدند، [[حضرت علی]]{{ع}} برای سرکوبی آنان با سپاهی به منطقه "حرورا" رفت. پس از مذاکرات بسیار، سرانجام کار به درگیری کشید و جز ۹ نفر که گریختند همه کشته شدند و آن [[فتنه]] ریشهکن شد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگنامه دینی (کتاب)| فرهنگنامه دینی]]، ص:۷۸.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
خط ۱۸: | خط ۲۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | * [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | ||
* [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | |||
==پانویس== | ==پانویس== |