قم در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[قم]]''' است. "'''[[قم]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>

: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[قم در حدیث]] | [[قم در نهج البلاغه]] | [[قم در تاریخ اسلامی]] | [[قم در معارف مهدویت]]</div>

: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[قم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>

==قم در فرهنگ‌نامه مهدویت==

*قم یکی از شهرهای مشهور [[ایران]] است که در طول [[تاریخ]] [[شیعه]]، همواره از اهمیت ویژه‏‌ای برخوردار بوده است. از آن‏جا که در همان اوایل [[سلطه]] عرب‌‏ها بر این شهر، [[دوستان]] و محبان [[اهل بیت]]{{عم}} بدان‏جا مهاجرت کردند، سنگ نخستین [[اعتقاد]] مردمان آن، [[شیعی]] نهاده شد. این شهر رفته ‏رفته یکی از پایگاه‌‏های شناخته شده ترویج [[فرهنگ شیعی]] در [[تاریخ]] ثبت شده است. به دنبال آن، با تأسیس حلقه‏‌ها و مراکز علمی، این شهر در [[جایگاه]] مرکز بسیار مهم نشر فرهنگ‏ [[اهل بیت]]{{عم}} ایفای نقش کرده است؛ چنان‏که امروزه به عنوان پایتخت [[جهان تشیع]]، [[دانش]] و [[معارف]] از آن به تمام [[جهان]] نورافشانی می‏‌کند که [[مراجع]] و [[دانشمندان]] بزرگ [[جهان اسلام]]، از این‏جا فیوضات وجودی خویش را به مشتاقان در سراسر [[گیتی]] ارائه می‏‌دهند.

*آنچه این شهر را در [[فرهنگ]] "[[مهدویت]]" از برجستگی خاصی برخوردار کرده، روایاتی است که این شهر و اهالی آن را با موضوعات مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} پیوند زده است. در برخی از این [[روایات]]، [[فلسفه]] نام‏گذاری این شهر به قم، با نام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} "[[قائم]] به [[حق]]" مناسب است و همچنین با [[قیام]] و به پا خاستن اهل قم و اطراف آن شهر، در زمینه‏‌سازی و [[یاری]] آن حضرت، تناسب دارد.

*[[عفان بصری]] [[روایت]] کرده است: "[[امام صادق]]{{ع}} به من فرمود: آیا می‏دانی از چه رو این شهر را قم می‌‏نامند؟ عرض کردم: [[خدا]] و رسولش آگاه‏‌ترند. فرمود: همانا قم نام‏گذاری شده است برای این‏که اهل قم، اطراف [[قائم]] گرد آمده و با وی [[قیام]] می‌‏نمایند و کنار او ثابت قدم مانده و او را [[یاری]] می‌‏کنند"<ref> {{عربی|" إِنَّمَا سُمِّيَ‏ قُمَ‏ لِأَنَ‏ أَهْلَهُ‏ يَجْتَمِعُونَ‏ مَعَ‏ قَائِمِ‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ يَقُومُونَ مَعَهُ وَ يَسْتَقِيمُونَ عَلَيْهِ وَ يَنْصُرُونَهُ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۱۶، ح ۳۸</ref>

*ظاهر برخی [[روایات]] این است که [[امامان]]{{عم}} به شهر قم، عنایت ویژه‌‏ای داشته و مفهومی را [[برتر]] و وسیع‌‏تر از یک شهر و توابع آن، به این شهر بخشیده‏‌اند.

*در روایتی آمده است عده‌‏ای از بزرگان [[ری]] به حضور [[امام صادق]]{{ع}} رسیدند و عرض کردند: "ما از اهل [[ری]] هستیم که خدمت رسیده‏‌ایم. حضرت فرمود: خوش آمدند برادران قمی ما. آنان عرض کردند: ما اهل [[ری]] هستیم. حضرت فرمود: خوش آمدند برادران قمی ما. باز عرض کردند: ما اهل [[ری]] هستیم. حضرت فرمود: خوش آمدند برادران قمی ما. دوباره عرض کردند: ما اهالی [[ری]] هستیم. [[امام]] نیز [[کلام]] اوّل خود را تکرار کرد. آنان گفته خود را چند بار یادآور شدند و [[امام]] نیز مانند اوّل آنان را پاسخ داد و چنین فرمود: [[خداوند]] سبحانه و تعالی دارای حرمی است که [[مکه]] است و [[پیامبر]]{{صل}} دارای حرمی‏ است و آن [[مدینه منوره]] است و [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} حرمی دارد که [[کوفه]] است. ما [[اهل بیت]]{{عم}} نیز دارای حرمی هستیم که آن، شهر قم است. به زودی بانویی از سلاله من به نام [[فاطمه]]{{س}} در این شهر [[دفن]] خواهد شد. کسی که او را در قم [[زیارت]] کند، [[اهل بهشت]] می‌‏باشد" <ref>محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۱۶، ح ۴۱؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۰، ص ۳۶۸، ح ۱۲۱۹۶</ref>[[راوی]] گفت: این سخن را [[امام صادق]]{{ع}} زمانی فرمود که هنوز [[امام کاظم|حضرت کاظم]]{{ع}} متولد نشده بود.

*در [[بحار الانوار]] دو [[روایت]] را، از [[امام صادق]]{{ع}} درباره آینده شهر قم و نقش مکتبی آن [[پیش از ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}}‏ [[نقل]] شده است:

#[[خداوند]] سبحانه و تعالی به وسیله شهر [[کوفه]] بر سایر [[شهرها]] [[استدلال]] می‏‌کند، همچنین به [[مؤمنان]] آن شهر بر سایر [[مؤمنان]] و به شهر قم بر سایر [[شهرها]] و به واسطه اهل قم بر جهانیان، اعم از [[جن]] و [[انسان]]. [[خداوند]] سبحانه و تعالی اهل قم را [[مستضعف]] فکری قرار نداده؛ بلکه همواره آنان را موفق و تأیید کرده است. سپس فرمود: دینداران در این شهر، در مضیقه زندگی می‌‏باشند. اگر غیر این باشد، [[مردم]] به سرعت به آن‏جا روی می‏‌آورند و آن‏جا خراب می‏‌گردد و اهل آن، تباه می‌‏شوند و آن‏گونه که باید نمی‌‏تواند بر سایر سرزمین‌‏ها [[حجّت]] باشد. زمانی که [[موقعیت]] قم بدین‏جا برسد، [[آسمان]] و [[زمین]] [[آرامش]] ندارد و ساکنان آن‏ها لحظه‏ای باقی نمی‏‌مانند. بلا و گرفتاری از قم و اهل آن دفع شده است. به زودی زمانی خواهد رسید که قم و اهل آن، [[حجت]] بر [[مردم]] خواهند بود و این در [[زمان غیبت]] [[قائم]] ما و [[ظهور]] وی می‌‏باشد. اگر چنین نباشد، [[زمین]]، اهل خودش را فرومی‌‏برد. فرشته‌‏های الهی [[مأمور]] دور کردن بلاها از این شهر و اهل آن می‏‌باشند. هر [[ستمگری]] که درباره آنان [[اراده]] بد داشته باشد، [[خداوند]] سبحانه و تعالی که در هم کوبنده ستم‏‌پیشگان است، او را در هم می‌‏شکند یا به گرفتاری و [[مصیبت]] یا [[دشمنی]]، مبتلا می‏‌کند. [[خداوند متعال]] نام قم و اهلش را در زمان [[فرمانروایی]] [[ستمگران]]، از یاد آنان می‏‌برد؛ آن‏گونه که آن‏ها [[یاد خدا]] را فراموش کردند<ref>  محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۱۲، ح ۲۲</ref>.  

#به زودی شهر [[کوفه]] از [[مؤمنان]] خالی می‏‌شود و به گونه‏‌ای که مار در [[جایگاه]] خود فرو می‌‏رود، [[علم]] نیز این چنین از [[کوفه]] رخت برمی‏‌بندد و از شهری به نام قم [[آشکار]] می‌‏شود. آن سامان، معدن [[فضل]] و [[دانش]] می‏‌شود؛ به گونه‌‏ای که در [[زمین]] کسی در [[استضعاف]] فکری به سر نمی‏‌برد، حتی نوعروسان در حجله‌‏گاه خویش. این قضایا نزدیک [[ظهور قائم]] ما به وقوع می‌‏پیوندد. [[خداوند سبحان]]، قم و اهلش را برای رساندن [[پیام]] [[اسلام]]، قائم‏ [[مقام]] [[حضرت حجت]] می‌‏گرداند. اگر چنین نشود، [[زمین]] اهل خودش را فرو می‌‏برد و در [[زمین]] حجتی باقی نمی‏‌ماند. [[دانش]]، از این شهر به شرق و غرب [[جهان]] منتشر می‌‏شود.

==قم در موعودنامه==

*آن‌گاه که [[جامعه بشری]] به سوی انحطاط‍‌ پیش می‌رود، روزنه امیدی نمایان می‌شود و مردمی [[پرچمدار]] [[نور]] در [[دل]] آن تاریکی‌ها می‌گردند، شهر قم در [[آخر الزمان]] این نقش را به عهده دارد. [[روایات]] بسیاری وجود دارد که این شهر [[مقدس]] و انسان‌های وارسته آن را می‌ستاید. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: [[خداوند]] حرمی دارد که در [[مکه]] است و برای [[رسول خدا]] {{صل}} حرمی است و آن در [[مدینه]] است. [[کوفه]] [[حرم]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} است و [[حرم]] ما [[اهل بیت]] شهر قم است و به زودی دختری از فرزندانم به نام [[فاطمه]] در آن [[دفن]] می‌شود که هرکس او را [[زیارت]] کند [[بهشت]] بر او [[واجب]] می‌شود<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۷.</ref>.

*[[صفوان]] می‌گوید: روزی نزد ابا الحسن -[[امام کاظم]] {{ع}}- بودم و سخن از [[مردم]] قم و علاقه آنان به [[حضرت مهدی]] {{ع}} به میان آمد. [[امام هفتم]] {{ع}} فرمودند: [[خداوند]] آنان را [[رحمت]] کند و از آنان [[خشنود]] باشد. آن‌گاه ادامه داد: [[بهشت]] هشت در دارد که یکی از آن‌ها برای [[مردم]] قم است. در میان [[شهرها]] و کشورها، آنان [[نیکان]] و [[نخبگان]] [[شیعیان]] ما هستند. [[خداوند]] [[ولایت]] و [[دوستی]] ما را با طینت و سرشت آنان آمیخته است<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۷.</ref>. در [[روایات]] داریم که در [[عصر غیبت]]، قم و [[مردم]] آن بر دیگر [[انسان‌ها]] [[حجت]] هستند. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: گرفتاری‌ها و مشکلات از قم و مردمش به دور است و روزگاری خواهد رسید که قم و [[مردم]] آن، [[حجت]] بر همه مردمان باشند و آن هنگام در [[زمان غیبت]] [[قائم]] ما تا به [[هنگام ظهور]] حضرتش می‌باشد و اگر چنین نبود، [[زمین]] اهلش را فرو می‌برد. به [[یقین]] [[فرشتگان]]، گرفتاری‌ها را از قم و مردمانش دور می‌کنند و هیچ [[ستمگری]] قصد قم را نمی‌کند، مگر آن‌که [[خداوند]] کمرش را می‌شکند و او را گرفتار درد یا [[دشمن]] می‌گرداند. [[خداوند]] نام قم و [[مردم]] آن را از یاد [[ستمگران]] می‌برد، چنان‌که آنان [[خدا]] را فراموش کرده‌اند<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۳.</ref>.

*در [[روایات]]، قم مرکز نشر [[فرهنگ]] اسلامی نیز معرفی شده است. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: به زودی شهر [[کوفه]] از [[مؤمنان]] تهی می‌گردد و [[علم]] و [[دانش]] از آن‌جا رخت برمی‌بندد و چون ماری که در گوشه‌ای چنبره زده است، محدود می‌گردد و از شهری که آن را قم می‌نامند، [[ظهور]] می‌کند و آن‌جا پایگاه [[علم]] و [[فضیلت]] و معدن [[دانش]] و کمال می‌گردد<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۳؛ سفینة البحار، ج ۲، ص ۴۴۵.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در [[روایت]] دیگری می‌فرمایند: بر فراز قم فرشته‌ای است که دو بال خود را بر آن به حرکت درمی‌آورد و هیچ [[ستمگری]] به آن قصد سوئی نمی‌کند، مگر آن‌که [[خداوند]] او را همانند نمک در [[آب]] ذوب می‌کند. حضرت آن‌گاه به [[عیسی بن عبدالله قمی]] اشاره کرد و فرمود: [[درود]] [[خداوند]] بر قم! [[پروردگار]] [[جهان]]، سرزمین‌شان را از [[باران]] سیراب و برکاتش را بر آنان نازل می‌گرداند و گناهانشان را به حسنات مبدل می‌سازد. آنان اهل [[رکوع]]، [[سجود]]، [[قیام]] و قعودند؛ چنان‌که آنان [[فقیه]]، دانشمند و اهل [[درک]] و [[فهم]] هستند. آنان اهل [[درایت]] و [[روایت]] و بینش عبادت‌کنندگان [[نیکی]] هستند<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۸.</ref>.

*در پاره‌ای [[روایات]] از [[مردم]] قم به [[یاوران مهدی]] {{ع}} نام برده شده است<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۶ و ۲۱۸.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ}} فرمود: آنان به [[خدا]] [[سوگند]] اهل قم، آنان به [[خدا]] [[سوگند]] اهل قم، آنان به [[خدا]] [[سوگند]] اهل قم هستند<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۶.</ref>. در قدیم، شهر قم به واسطه وجود [[محدثان]] بسیار و موثق، مرکز [[نقل]] و حفظ‍‌ [[احادیث]] [[اهل بیت]] {{عم}} بود و از این حیث [[جایگاه]] والایی داشت به‌طوری که حتی سایر مراکز [[تشیع]] به [[محدثان]] قمی اعتباری خاص می‌بخشیدند و چنان‌چه یکی از [[محدثان]] قم به شهر آن‌ها وارد می‌شد، مورد توجه اهل [[علم]] و [[حدیث]] واقع می‌گردید. مثلا زمانی که [[عبدالله بن جعفر حمیری]] که از [[اصحاب]] [[امام عسکری]] {{ع}} بود، در سال ۲۹۲ ق. به [[کوفه]] وارد شد، چون خبر به گوش [[مردم]] رسید همگی بر گرد او جمع شدند و به استماع [[حدیث]] از وی پرداختند. در واقع این امر ناشی از این بود که قمی‌ها دارای [[اعتقادات]] سالم و به دور از [[انحرافات]] افراطی و تفریطی بودند. از نظر پای‌بندی به [[تشیع]] دوازده‌امامی، قم دارای [[موقعیت]] ممتاز و [[برتری]] نسبت به [[کوفه]] بود، در واقع [[کوفه]] و [[بغداد]] مرکز گرایش‌های فرقه‌ای و اندیشه‌های افراطی و غالی بود، در حالی که در قم از هیچ‌یک از فرق [[شیعه]] چون [[زیدیه]]، [[اسماعیلیه]]، [[فطحیه]] و [[واقفیه]] اثری نبود.

*مادلونگ، [[اسلام‌شناس]] آلمانی در این‌باره نوشته است: [[شیعیان]] قم در [[وفاداری]] به [[امامت]] دوازده‌امامی باقی ماندند و هیچ‌گونه انشقاق فطحی یا واقفی در میان تعداد بی‌شمار [[محدثان]] امامی این شهر یاد نشده است <ref>نشریه موعود، شماره ۳۲، ص ۷۴.</ref>.  

[[خاندان]] برقی از خاندان‌های علمی بزرگ در قم بودند. چهره شاخص این [[خاندان]]، "[[احمد بن محمد بن خالد برقی]]" است. وی در اوایل عصر [[غیبت]] می‌زیست و تصانیف بسیاری داشت.  

*[[شیخ طوسی]] در "فهرست" خود نزدیک به صد کتاب از وی نام می‌برد. [[ابن قولویه]]، [[جعفر بن محمد]] (متوفای ۳۶۲ ق) نیز از [[دانشمندان]] و [[محدثان]] این عصر بود. او کتاب‌های فقهی به تعداد ابواب [[فقه]] داشت. از کتاب‌های ارزنده وی "جامع الزیارات" است که با نام "کامل الزیارات" چاپ شده است. از دیگر [[عالمان]] بزرگ قم در این عصر می‌توان از: "[[محمد بن حسن بن فروخ الصفار]]، (متوفای ۲۹۰ ق) [[صاحب]] "[[بصائر الدرجات]]"، "[[محمد بن حسن بن ولید]]" و "[[عبدالله بن جعفر حمیری قمی]]" نام برد<ref>نشریه موعود، شماره ۳۲، ص ۷۲.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۶۷.</ref>.

==قم در فرهنگنامه آخرالزمان==

*شهری معروف در [[ناحیه]] مرکزی [[ایران]] است این [[شهر]] از دیرباز وجود داشته است و [[پس از ظهور]] [[اسلام]] و [[امامت]] [[ائمه هدی]]{{عم}} [[پناهگاه]] [[دوستان]] و [[شیعیان]] [[اهل بیت]]{{عم}} بوده است در [[روایات]] زیادی از این [[شهر]] به [[نیکی]] یاد شده است و [[دستور]] داده شده است که در زمان [[فتنه]] و [[بلا]] به این [[شهر]] پناهنده شوند. مهمترین ویژگی این [[شهر]] که [[شرافت]] قم در [[حقیقت]] بدان بستگی دارد، [[فرزند]] [[حضرت موسی بن جعفر]]{{ع}} است؛ [[حضرت]] [[فاطمه]] معصومه{{س}} که با [[هجرت]] ایشان و سپس [[قبر مطهر]] آن مخدره در قم شرافت‌بخش این سرزمین می‌باشد.گروهی از [[ناحیه]] [[ری]] به [[خدمت]] [[حضرت صادق]]{{ع}} شرفیاب شدند و خود را معرفی نمودند، اما [[حضرت]] فرمود: آفرین به [[برادران]] ما از قم! این گفتن و این جواب چندین بار میان آن گروه و [[حضرت]] تکرار شد؛ سپس [[حضرت]] فرمود: همانا [[خداوند]] را حرمی است که [[مکه]] می‌باشد و [[حرم]] [[رسول خدا]] [[مدینه]] است و [[امیرالمؤمنین]] را حرمی است که [[کوفه]] می‌باشد. [[حرم]] ما [[اهل بیت]] نیز [[شهر]] قم است به زودی در آن سرزمین دختری از [[فرزندان]] من به [[خاک]] سپرده می‌شود که نامش "[[فاطمه]]" است. هر کس که او را [[زیارت]] نماید [[بهشت]] سزاوار او خواهد بود. [[راوی]] می‌گوید: این سخن را [[امام صادق]]{{ع}} زمانی فرمود که هنوز [[حضرت موسی بن جعفر]]{{ع}} به [[دنیا]] نیامده بود! و در [[روایت]] دیگری [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: [[شیعیان]] ما جملگی به واسطه [[شفاعت حضرت]] معصومه{{ع}} به [[بهشت]] خواهند رفت!<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۸ و ۲۱۶ و یأتی، ص ۵۷۸ و ۵۸۰.</ref>  

*[[شهر]] قم در [[آخرالزمان]] جایگاهی بسیار ویژه خواهد داشت، زیرا در [[روایات]] از این [[شهر]] به عنوان [[پناهگاه]] [[مؤمنین]] و مرکز [[تدریس]] و نشر [[علوم دینی]] یاد شده است.  

*[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: به زودی مؤمنی در [[شهر]] [[کوفه]] یافت نخواهد شد و "[[علم]]" همانند ماری که در سوراخ بخزد، در این [[شهر]] فرو خواهد رفت، و سپس از [[شهر]] قم سر برخواهد آورد. [[شهر]] قم معدن [[علوم]] و [[فضایل]] خواهد شد و [[علم]] را چنان گسترش می‌دهند که هیچ فرد [[ناآگاهی]] در روی [[زمین]] [[باقی]] نخواهد ماند، حتی [[زنان]] و دختران پرده‌نشین نیز از [[دین اسلام]] [[آگاه]] خواهند شد. این حوادث هنگامی خواهد بود که [[ظهور]] [[حضرت قائم]]{{ع}} نزدیک شده باشد. [[خداوند]] این [[شهر]] و [[مردمان]] (عالم) آن را [[جانشینان]] [[حجت]] خود بر روی [[زمین]] قرار داده است و اگر چنین نبود، [[زمین]]، ساکنان خود را فرو می‌برد و حجتی [[باقی]] نمی‌ماند. [[علم]] از این [[شهر]] به [[سایر]] نقاط [[زمین]] گسترش می‌یابد و همگان به [[دین حق]] [[آگاهی]] پیدا خواهند نمود و حجتی [[الهی]] بر آنان تمام خواهد شد. آنگاه [[خداوند]] [[حضرت قائم]]{{ع}} را ظاهر خواهد کرد و [[مردم]] گرفتار [[خشم]] و [[عذاب الهی]] خواهند شد، زیرا اگر [[مردم]] [[حجت الهی]] را [[انکار]] کنند، قطعاً از سوی [[خدا]] مجازات می‌شوند. (از این عبارت می‌توان دریافت که علمای قم [[دین اسلام]] را در نقاط مختلف [[جهان]] به گوش [[مردم]] خواهند رساند، اما طبق شیوه همیشگی [[تاریخ]] مورد استقبال همگان قرار نمی‌گیرد و از این رو برخی آن را [[انکار]] می‌کنند و دچار عذاب‌های [[الهی]] خواهند شد)<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۷.</ref> [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: فرشته‌ای در [[آسمان]] قم یکسره بال گسترانیده است که اگر فردی [[ستمگر]] بخواهد به این [[شهر]] آسیبی برساند، او را چنان که نمک در [[آب]] حل می‌شود به [[هلاکت]] برساند. آنگاه [[حضرت]] به یکی از اهالی قم به نام [[عیسی]] بن [[عبدالله]]، که در مجلس حاضر بود اشاره نمود و فرمود: [[سلام]] [[خداوند]] بر قم! [[خدا]] [[باران]] [[رحمت]] بر سرزمینشان ببارد و برکت‌ها را بر آنان فرو فرستد و گناهانشان را به [[حسنات]] مبدل گرداند. آنان اهل [[سجود]] و [[قیام]] و [[قعود]] هستند، آنان دین‌شناس و عالم و خردمند هستند و [[احادیث]] را خوب می‌فهمند و به [[نیکی]] بازگو می‌کنند و عبادت‌های [[الهی]] را به خوبی به جای می‌آورند<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۷.</ref>.  

*[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: به زودی زمانی فرا خواهد رسید که قم و اهل آن بر همه [[مردم]] [[حجت]] باشند و این در [[زمان غیبت]] [[حضرت قائم]]{{ع}} است و تا [[زمان ظهور]] [[حضرت]] نیز خواهد بود و اگر چنین نبود، [[زمین]] ساکنان خود را فرو می‌برد. [[فرشتگان الهی]] [[بلاها]] را از این [[شهر]] و مردمش دور می‌سازند و هر [[ستمگری]] که آهنگ آسیب زدن به این [[شهر]] کند، [[خداوند]] کمرش را شکسته و [[مصیبت]] یا [[دشمنی]] را برمی‌انگیزد که او را مشغول سازد و [[شهر]] قم را از خاطره [[پادشاهان]] [[ستمگر]] می‌برد، آن‌گونه که [[ستمکاران]] نیز [[خدا]] را فراموش کرده‌اند<ref>همان، ص ۲۱۳.</ref>. در [[حدیث]] دیگری [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: سرزمین قم، سرزمین [[پاک]] و [[نیکو]] است. اهل قم از ما [[اهل بیت]] هستند و ما نیز با آنان خواهیم بود. هر [[ستمگری]] که [[اراده]] کند به قم گزندی برساند، به زودی به [[هلاکت]] خواهد رسید. البته این شرایط تا زمانی خواهد بود که اهل قم به [[برادران]] ([[دینی]]) خود [[خیانت]] نورزند و اگرنه [[خداوند]] نیز [[ظالمان]] را بر آنان چیره خواهد کرد. [[آگاه]] باشید که اهالی قم [[حضرت قائم]]{{ع}} را [[یاری]] خواهند کرد و [[حق]] ما [[اهل بیت]] را به جای خواهند آورد. سپس [[حضرت]] دست [[مبارک]] را به سوی [[آسمان]] برد و [[دعا]] نمود: بار خدایا: آنان را در [[فتنه‌ها]] محافظت نما و از هر [[سختی]] و [[بلا]] نجاتشان بخش<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۳۱.</ref>.  

*[[امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب]]{{ع}} فرمود: [[شهر]] قم خانه و [[پناهگاه]] [[آل محمد]]{{ع}} است و [[جایگاه]] [[شیعیان]] ماست. ولی برخی از [[جوانان]] در این [[شهر]] به خاطر گناهی که پدرانشان مرتکب می‌شوند به [[هلاکت]] می‌افتند زیرا آنان بزرگان خود را [[استهزا]] می‌کنند. اما [[خداوند]] ([[رحمت]] خود را از آنان دریغ نمی‌دارد) و گزند [[دشمنان]] و [[بلاها]] را از آنان دور می‌سازد<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۲۸.</ref>.از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال نمودند که در زمان [[فتنه]] به کدام سرزمین [[پناه]] ببریم؟ [[حضرت]] فرمود: به [[کوفه]] و نواحی اطراف آن و [[شهر]] قم حومه آن، زیرا [[شیعیان]] و [[دوستان]] ما در قم به سر می‌برند و [[مردم]] از مناطق مختلف به این [[شهر]] روی‌آور خواهند شد و این [[شهر]] بسیار بزرگ و گسترده می‌شود. و در [[حدیثی]] دیگر فرمود: جایگاهی که به اندازه بستن یک اسب می‌باشد به قیمت هزار مثقال نقره خرید و فروش شود<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۵ و ۲۲۸.</ref>.  

*[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: هرگاه گرفتار دشواری‌ها و [[رنج‌ها]] شدید، به سوی قم پناهنده شوید، زیرا قم [[جایگاه]] [[سادات]] و [[دوست‌داران]] [[عترت]] [[رسول]] خداست و مکانی است که [[مؤمنان]] در آن [[آسایش]] خواهند داشت... <ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۴.</ref>.صفوان [[خدمت]] [[حضرت موسی بن جعفر]]{{ع}} مشرف شده بود و صحبت از اهالی قم و [[اشتیاق]] آنان به [[حضرت مهدی]]{{ع}} پیش آمد؛ آنگاه [[حضرت]] فرمود: آفرین بر اهالی قم! [[خداوند]] از آنان [[راضی]] شود. همانا [[بهشت]] را هشت در است که یکی از آنان مخصوص آنان است و آنان [[بهترین]] [[شیعیان]] ما در سرتاسر [[گیتی]] هستند، زیرا [[خداوند]] گل آنان را با [[دوستی]] ما سرشته است!  

*در [[حدیث]] دیگری فرمود: زمانی که [[حضرت قائم]]{{ع}} [[قیام]] نماید، [[قمی‌ها]] جمع خواهند شد و به سوی [[حضرت قائم]]{{ع}} خواهند شتافت و او را [[یاری]] می‌کنند و در رکابش خواهند بود؛ از این رو نام این [[شهر]] "قم" می‌باشد. (زیرا قم و [[قیام]] و [[قائم]] از یک ریشه لغوی می‌باشد)<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۶.</ref>.  

*[[امام صادق]]{{ع}} این [[آیه]] را [[تلاوت]] کرده و فرمودند: {{متن قرآن|فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُواْ خِلالَ الدِّيَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُولاً }}<ref>آنگاه که زمان یکی از دو [[وعده]] ما فرا رسید، [[بندگان]] بسیار نیرومند را به سوی آنان فرستادیم که خانه به خانه دنبال آن [[ستمگران]] بگردند، و به [[یقین]] این وعده‌ای است که روی خواهد داد؛ سوره اسراء، آیه: ۵.</ref>؛ به [[خدا]] [[سوگند]] که این افراد نیرومند اهل قم هستند و سه مرتبه این جمله را تکرار فرمودند. و در [[حدیث]] دیگری [[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} فرمودند: مردی از اهل قم [[قیام]] خواهد کرد و [[مردم]] را به سوی [[حق]] فرا می‌خواند. گروهی به [[یاری]] او برمی‌خیزند که چون [[پاره‌های آهن]] محکم و نیرومندند و با بادهای ([[فتنه]]) نلرزیده و از جای به در نروند، هرگز از [[نبرد]] [[سست]] نشوند و [[توکل]] آنان به پروردگارشان است و [[عاقبت]] [[نیک]]، فرجام [[پرهیزکاران]] خواهد بود<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۶.</ref>.  

*[[حسنی]] یکی از [[سرداران]] دوران [[غیب]] است که پیشاپیش [[قیام]] [[حضرت]] و اندکی [[قبل از ظهور]] به پا می‌خیزد، او [[سید]] [[جوانی]] است که از شمال [[ایران]] [[قیام]] خواهد کرد و به سوی [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[دعوت]] می‌نماید. او در مسیر پیشروی خود به قم می‌رسد و با گروهی به [[جنگ]] خواهد پرداخت و [[مردم]] بسیاری کشته می‌شوند و در نهایت به [[شکست]] [[قمی‌ها]] خواهد انجامید. این [[حدیث]] با [[احادیث]] گذشته تعارضی نخواهد داشت زیرا در روایاتی که درباره اوضاع قم در آخر‌الزمان [[نقل]] شده است در شرایطی خاص امکان این [[شهر]] داده شده است که با فرض ایجاد چنین شرایطی، [[شهر]] قم نیز از [[فتنه‌ها]] و آشوب‌های [[آخرالزمان]] در [[امان]] نخواهد بود<ref>ر.ک: سید حسنی.</ref><ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]. ص ۵۰۳.</ref>.

[[رده:قم]]